David Wilkerson
Krzyż i sztylet

3
Mojej Ŝonie Gwen poświęcam
4
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 1
Cała ta niezwykła przygoda zaczęła się pewnego wieczoru, kiedy to siedząc w swoim
gabinecie i czytając czasopismo Life przewróciłem kartkę i spojrzałem na kolejną stronę. Na
pierwszy rzut oka nie było tam nic interesującego. Widniał na niej rysunek przedstawiający
rozprawę sądową odbywającą się w odległym o 350 mil Nowym Jorku. Nigdy nie byłem w
Nowym Jorku i nigdy nie miałem zamiaru tam jechać, chyba tylko po to, Ŝeby zobaczyć
Statuę Wolności.
JuŜ miałem pójść dalej, kiedy moją uwagę przykuł wzrok jednej z postaci tego rysunku. Był
to chłopak, jeden z siedmiu sądzonych za morderstwo. Rysownikowi udało się uchwycić w
jego rysach wyraz takiego zagubienia, nienawiści i rozpaczy, Ŝe rozłoŜyłem czasopismo, Ŝeby
lepiej mu się przyjrzeć. I wtedy nagle zacząłem płakać.
– Co się ze mną dzieje! – powiedziałem na głos ocierając pośpiesznie łzę. UwaŜniej
przyjrzałem się rysunkowi. Wszyscy chłopcy byli nastolatkami, członkami gangu o nazwie
„Smoki”. PoniŜej rysunku przedstawiono całe to wydarzenie. Opisywano jak poszli oni do
Parku Highbridge w Nowym Jorku, napadli tam na piętnastoletniego Michaela Farmera,
ofiarę heinemediny, i brutalnie go zabili. Zadali Michaelowi siedem pchnięć noŜem w plecy,
a potem bili go po głowie wojskowymi pasami. Odchodząc wycierali zakrwawione ręce w
swoje włosy i mówili: „Aleśmy go urządzili!”.
Bardzo mnie to wzburzyło. Zrobiło mi się wręcz niedobrze. W naszym małym górskim
miasteczku takie rzeczy na szczęście wydawały się być czymś zupełnie niemoŜliwym. Tym
bardziej więc osłupiałem, kiedy nagle w mojej głowie pojawiła się ta myśl – zupełnie
znienacka, jakby pochodziła z zewnątrz, nie ode mnie samego.
„Jedź do Nowego Jorku i pomóŜ tym chłopcom”.
Roześmiałem się. „Ja mam jechać do Nowego Jorku? Wiejski kaznodzieja ma się pakować w
sytuację, o której nie ma zielonego pojęcia?”
„Jedź do Nowego Jorku i pomóŜ tym chłopcom”. Ta myśl, całkiem jasna i czytelna,
uporczywie tkwiła w mojej głowie, najwyraźniej zupełnie niezaleŜna od moich własnych
odczuć i opinii.
– Wyjdę na idiotę. Nic nie wiem o takich dzieciakach. Nie chcę nic o nich wiedzieć.
Nic z tego. Dziwna myśl nadal nie dawała mi spokoju: miałem jechać do Nowego Jorku, co
więcej, miałem tam jechać natychmiast, póki jeszcze trwa proces.
Aby zrozumieć jak bardzo szalony był to pomysł, trzeba wiedzieć, Ŝe dopóki nie
przewróciłem tej kartki, moje Ŝycie biegło utartym torem, bez Ŝadnych niespodzianek. Było
przewidywalne, ale satysfakcjonujące. Niewielka kongregacja w Philipsburghu w stanie
Pensylwania, której słuŜyłem, rosła powoli, ale nieustannie. Mieliśmy nową kaplicę, nową
plebanię, coraz większy budŜet misyjny. Cieszył mnie ten rozwój, bo gdy cztery lata
wcześniej przyjechaliśmy z Gwen do Philipsburgha po raz pierwszy (byłem jednym z
kandydatów na wakujące stanowisko pastora), kongregacja nie miała nawet własnego
budynku. Ta pięćdziesięcioosobowa wspólnota zbierała się na parterze czyjegoś domu,
podczas gdy piętro było przeznaczone na słuŜbowe mieszkanie.
5
Pamiętam, Ŝe kiedy rada kościelna oprowadzała nas po tym domu, obcas buta Gwen utknął w
szparze podłogi owej „plebanii”.
– Coś niecoś trzeba tu naprawić – przyznała jedna z członkiń, mocno zbudowana kobieta w
kretonowej sukience. Do dzisiaj pamiętam liczne czarne bruzdy na jej dłoniach świadczące o
pracy w gospodarstwie rolnym.
– Teraz tu panią zostawimy, proszę się spokojnie rozejrzeć.
Tak więc Gwen sama kontynuowała swój obchód piętra domu. JuŜ po sposobie, w jaki
zamykała drzwi mogłem poznać, Ŝe jest nieszczęśliwa. Jednak najgorsze nastąpiło w chwili,
kiedy otworzyła szufladę szafki w kuchni. Usłyszałem jej krzyk i natychmiast pobiegłem po
schodach na górę. W szufladzie biegało bezładnie siedem czy osiem wielkich, tłustych,
czarnych karaluchów.
Gwen zatrzasnęła szufladę.
– Nie, Dawidzie, po prostu nie mogę! – wykrzyknęła.
I nie czekając na moją odpowiedź szybko wyszła na korytarz i głośno stukając obcasami
zbiegła po schodach. Pośpiesznie przeprosiłem członków rady kościelnej i śladem Gwen
udałem się do hotelu – jedynego hotelu w Philipsburghu – gdzie czekała na mnie z dzieckiem.
– Przepraszam, kochanie – powiedziała. – To bardzo mili ludzie, ale ja się śmiertelnie boję
karaluchów.
ZdąŜyła się juŜ spakować. Było jasne, Ŝe jeśli chodzi o Gwen, to Philipsburgh w Pensylwanii
musi sobie znaleźć innego pastora.
Jednak stało się inaczej. Nie mogliśmy wyjechać przed wieczorem, bo właśnie na
wieczornym niedzielnym naboŜeństwie miałem wygłosić kazanie. Nie pamiętam, czy było to
dobre kazanie, ale musiało być w nim coś, co poruszyło pięćdziesięcioro członków tej małej
domowej kongregacji. Kilku z tych siedzących przede mną rolników o spracowanych
dłoniach sięgnęło po chustki do nosa. Skończyłem właśnie kazanie i w myślach juŜ oddalałem
się z tego miejsca. Widziałem siebie wsiadającego do samochodu i odjeŜdŜającego z
Philipsburgha wiodącą wśród wzgórz drogą, gdy nagle, jeszcze w czasie naboŜeństwa,
pewien starszy człowiek wstał i zapytał:
– Pastorze Wilkerson, czy zechce Pan zostać naszym duszpasterzem?
Było to raczej niespotykane posunięcie i zaskoczyło wszystkich obecnych, łącznie ze mną i z
moją Ŝoną. Członkowie tej małej kongregacji Zgromadzeń Boga juŜ dość długo starali się
dokonać wyboru pastora. Poznali juŜ kilku kandydatów, od tygodni jednak tkwili w martwym
punkcie, aŜ tu nagle starszy pan Meyer przejmuje inicjatywę i tak po prostu, z sali, składa mi
podobną propozycję. Jednak nie wywołał tym ogólnego oburzenia, przeciwnie, wiele osób
potakująco kiwało głowami, odezwały się nawet głosy popierające ten pomysł.
– Proszę pójść i porozmawiać o tym z Ŝoną – powiedział pan Meyer. – Za chwilę do was
dołączymy.
Kiedy znaleźliśmy się juŜ w samochodzie i siedzieliśmy w nim nie zapaliwszy światła, Gwen
po prostu milczała. Na tylnym siedzeniu spała w swoim wiklinowym koszyku Debbie, a obok
niej leŜała nasza spakowana i gotowa do drogi walizka. Milczenie Gwen było jej cichym
protestem przeciwko karaluchom.
– Gwen, potrzebujemy pomocy – powiedziałem pośpiesznie. – Myślę, Ŝe powinniśmy się
pomodlić.
– Spytaj teŜ o te karaluchy – odpowiedziała posępnie.
– Dobrze, to właśnie zamierzam zrobić.
Pochyliłem głowę, by w ciemności, w pobliŜu miejsca zgromadzeń tej małej kongregacji, po
raz pierwszy przeprowadzić eksperyment z takim rodzajem modlitwy, która ma na celu
poznanie woli Boga poprzez otrzymanie od Niego znaku. Nazywa się to „połoŜeniem przed
Panem runa”, poniewaŜ tak właśnie zrobił Gedeon, kiedy starał się poznać BoŜą wolę
6
dotyczącą jego Ŝycia. Poprosił, by Bóg dał mu znak w ten właśnie sposób. PołoŜył owcze
runo na ziemi i prosił, by rosa pokryła wszystko oprócz runa. Rankiem cała ziemia dookoła
była obficie zroszona, ale runo Gedeona pozostało suche: Bóg dał mu znak.
– Panie – powiedziałem na głos – chciałbym teraz połoŜyć przed Tobą runo. Jesteśmy gotowi
pełnić Twoją wolę, jeśli tylko będziemy ją znali. Panie, jeśli chcesz, Ŝebyśmy zostali w
Philipsburghu, prosimy, Ŝebyś nam to pokazał, sprawiając, Ŝe rada zagłosuje na nas
jednomyślnie. Niech teŜ sami z własnej woli zdecydują się zaopatrzyć plebanię w porządną
lodówkę i piec…
– I jeszcze, Panie – weszła mi w słowo Gwen, bo właśnie wtedy otworzyły się drzwi budynku
i członkowie rady skierowali się w naszą stronę – niech sami się zobowiąŜą, Ŝe pozbędą się
tych karaluchów.
Wszyscy wierni wyszli wraz ze swą radą na zewnątrz i otoczyli kołem nasz samochód, przy
którym stanąłem wraz z Gwen. Pan Meyer odchrząknął. Kiedy do nas mówił, Gwen w
ciemności ściskała mi rękę.
– Państwo Wilkerson – na chwilę zamilkł, po czym ciągnął dalej. – Bracie Dawidzie, siostro
Gwen. Przeprowadziliśmy głosowanie i wszyscy zgodnie stwierdziliśmy, Ŝe chcemy, Ŝebyś
był naszym nowym pastorem. W stu procentach. Jeśli się na to zdecydujesz, zaopatrzymy
plebanię w nowy piec i inne rzeczy, a ponadto pani Williams mówi, Ŝe dom trzeba teŜ będzie
zdezynfekować.
– śeby się pozbyć karaluchów – dodała pani Williams patrząc na Gwen.
W świetle padającym na trawnik z otwartych drzwi kaplicy zobaczyłem, Ŝe Gwen płacze.
Później, w hotelu, po tym jak juŜ z wszystkimi dookoła wymieniliśmy uścisk dłoni, Gwen
powiedziała mi, Ŝe jest bardzo szczęśliwa.
I rzeczywiście byliśmy szczęśliwi w Philipsburghu. śycie wiejskiego kaznodziei bardzo mi
odpowiadało. Większość wiernych stanowili rolnicy i górnicy, ludzie uczciwi, bojący się
Boga i szczodrzy. Przynosili dziesięcinę z Ŝywności w postaci puszek, masła, jajek, mleka i
mięsa. Byli to pełni inwencji, szczęśliwi ludzie. Ludzie, których moŜna było podziwiać i od
których moŜna się było uczyć.
Kiedy byłem tam juŜ nieco ponad rok, kupiliśmy leŜące na skraju miasta stare boisko do
bejsbola, gdzie grywał kiedyś Lou Gehrig. Pamiętam jak któregoś dnia stałem na wysokości
bazy mety, patrzyłem na pole bramkowe i prosiłem Pana, by właśnie tam stanął nasz nowy
budynek kościelny z kamieniem węgielnym na miejscu bazy mety i kazalnicą na wysokości
shortstopu. I tak się właśnie stało.
TuŜ obok kaplicy wybudowaliśmy plebanię i dopóki Gwen była panią tego domu, Ŝadne
robactwo nie miało szans. Był to niewielki pięciopokojowy róŜowy bungalow z widokiem na
wzgórza z jednej strony i na biały krzyŜ kaplicy z drugiej.
W Philipsburghu Gwen i ja pracowaliśmy cięŜko i odnosiliśmy swego rodzaju sukcesy. Z
początkiem 1958 roku nasza „parafia” liczyła juŜ 250 osób, łącznie z Bonnie, naszą małą
córeczką.
Z czasem jednak zacząłem odczuwać jakiś niepokój, pewnego rodzaju duchowe
niezadowolenie, którego nie mogły zaspokoić ani widok nowego budynku kościelnego
postawionego na pięciu akrach ziemi na szczycie wzgórza, ani rosnący budŜet misyjny, ani
ścisk w kościelnych ławkach. Pamiętam dokładnie wieczór, kiedy się do tego sam przed sobą
przyznałem, tak jak się pamięta waŜne daty ze swojego Ŝycia. Było to 9 lutego 1958 roku.
Tamtego wieczoru postanowiłem sprzedać telewizor.
Było późno, Gwen i dzieci juŜ spały, a ja siedziałem przed odbiornikiem oglądając „Late
Show”. W przedstawianą tam historię w jakiś sposób wpleciono występ rewiowych tancerek,
które przemykały przez ekran w ledwie widocznych kostiumach. Nagle zdałem sobie sprawę,
jak bardzo jest to jałowe.
7
– Starzejesz się, Dawidzie – oznajmiłem sam sobie.
Jednak, choć starałem się jak mogłem, nie potrafiłem na nowo skupić się na banalnej
historyjce o dziewczynie – która to z nich była? – której obecność na scenie miała budzić
Ŝywiołowe zainteresowanie widza.
W końcu wstałem, przekręciłem gałkę telewizora i patrzyłem jak dziewczyny znikają z
ekranu zmieniając się w małą kropkę na jego środku. Z salonu przeszedłem do swojego biura
i usiadłem w skórzanym brązowym obrotowym fotelu.
– Ile czasu spędzam przed tym ekranem kaŜdego wieczoru? – zastanowiłem się – Co najmniej
parę godzin. Co by było, Panie, gdybym sprzedał telewizor i spędzał ten czas na modlitwie?
I tak byłem jedyną w rodzinie osobą oglądającą telewizję.
Co by było, gdybym kaŜdego wieczora spędzał dwie godziny na modlitwie? Pomysł bardzo
mi się spodobał. Zamieńmy oglądanie telewizji na modlitwę i zobaczmy, co się stanie.
Natychmiast przyszły mi na myśl róŜne kontrargumenty. Wieczorami byłem zmęczony.
Potrzebowałem relaksu i zmiany tempa Ŝycia. Telewizja to część naszej kultury, więc nie jest
dobrze, gdy duchowny nie ma kontaktu z tym, co ludzie oglądają i o czym rozmawiają.
Wstałem z fotela, wyłączyłem światło i stanąłem przy oknie. Patrzyłem na oświetlone
światłem księŜyca wzgórze. Wtedy połoŜyłem przed Panem następne runo, które miało
zmienić moje Ŝycie. Utrudniłem Bogu zadanie. Przynajmniej tak mi się zdawało, bo tak
naprawdę nie chciałem rezygnować z telewizji.
– Jezu – powiedziałem – potrzebuję pomocy w podjęciu tej decyzji, więc proszę Cię o
następującą rzecz. Dam w gazecie ogłoszenie o moim telewizorze. Jeśli to Ty stoisz za tym
pomysłem, niech nabywca pojawi się natychmiast. Niech się zgłosi w ciągu godziny… w
ciągu pół godziny… po ukazaniu się gazety.
Kiedy następnego ranka powiedziałem Gwen o mojej decyzji, nie zrobiło to na niej zbytniego
wraŜenia.
– Pół godziny! – powiedziała. – Coś mi się wydaje Dawidzie Wilkerson, Ŝe ty wcale nie masz
ochoty na tę codzienną modlitwę.
Gwen miała sporo racji, ale i tak dałem ogłoszenie do gazety. Kiedy juŜ się ukazała, w
naszym salonie rozegrała się zabawna scenka. Siedziałem na kanapie, z jednej strony stał
odbiornik telewizyjny, z drugiej patrzyła na mnie Gwen z dziećmi, ja zaś wpatrywałem się w
tarczę wielkiego budzika stojącego obok telefonu. Minęło dwadzieścia dziewięć minut.
– No, Gwen – powiedziałem – wygląda na to, Ŝe masz rację. Chyba nie będę musiał…
Zadzwonił telefon. Patrząc na Gwen wolno podniosłem słuchawkę.
– To pan sprzedaje telewizor? – zapytał męski głos.
– Zgadza się. Marki RCA, w dobrym stanie. Dziewiętnastocalowy ekran, dwuletni.
– Ile pan za niego chce?
– Sto dolarów – odpowiedziałem szybko. Do tej pory w ogóle nie zastanawiałem się nad ceną.
– Wezmę go – powiedział po prostu męŜczyzna.
– Nie chce go pan nawet obejrzeć?
– Nie. Niech będzie gotowy za piętnaście minut. Przyniosę pieniądze.
Od tamtej chwili moje Ŝycie zmieniło się radykalnie. KaŜdego dnia o północy, zamiast
wciskać kolejne guziki, szedłem do swojego gabinetu, zamykałem drzwi i zaczynałem się
modlić. Z początku czas mi się dłuŜył i niecierpliwiłem się. Potem wprowadziłem do mojego
modlitewnego Ŝycia systematyczne czytanie Biblii: nigdy wcześniej nie przeczytałem Biblii
od początku do końca łącznie ze wszystkimi rodowodami. Zrozumiałem teŜ jak waŜna jest w
modlitwie równowaga między proszeniem a uwielbianiem. Jak wspaniale jest spędzić bitą
godzinę po prostu na dziękowaniu! Daje to naszemu Ŝyciu zupełnie inną perspektywę.
Właśnie w czasie jednego z tych długich modlitewnych wieczorów wziąłem do ręki
czasopismo Life.
8
Przez cały wieczór byłem dziwnie niespokojny. Byłem w domu sam – Gwen z dziećmi
pojechała do Pittsburgha w odwiedziny do dziadków. Wcześniej długo się modliłem. Czułem
wyjątkową bliskość Boga, a jednocześnie, z przyczyn których nie rozumiałem, odczuwałem
teŜ cięŜar jakiegoś ogromnego smutku. Spłynął na mnie nagle i zastanawiałem się, co by to
mogło oznaczać. Wstałem i zapaliłem światło. Byłem jakiś niespokojny, zupełnie jakbym
otrzymał jakieś polecenie, nie wiedząc właściwie jakie.
– Co mi chcesz powiedzieć, Panie?
Chodziłem w kółko po gabinecie starając się zrozumieć, co się ze mną dzieje. Na moim
biurku leŜał egzemplarz Life’u. Sięgnąłem po czasopismo i juŜ je miałem wziąć do ręki,
kiedy pomyślałem: „Nie, nie wpadnę w tę pułapkę, nie będę czytał gazety, kiedy powinienem
się modlić”.
Znowu zacząłem krąŜyć po pokoju i za kaŜdym razem, kiedy przechodziłem obok biurka,
moją uwagę przykuwało to czasopismo.
– Panie, czy jest tam coś, co chcesz mi pokazać? – powiedziałem na głos, a moje słowa
zadudniły w pustym domu.
Usiadłem w moim brązowym skórzanym obrotowym fotelu i z bijącym sercem, jak gdybym
stał u progu czegoś niepojętego, otworzyłem gazetę. Chwilę później patrzyłem na szkic
przedstawiający siedmiu chłopców, a z moich oczu płynęły strumieniem łzy.
Następnego dnia wieczorem miało być nasze środowe spotkanie modlitewne. Postanowiłem
powiedzieć zgromadzeniu o tym, co przeŜyłem podczas modlitwy za dwie druga nad ranem i
o dziwnym pomyśle, jaki się wtedy pojawił w mojej głowie.
Środowy wieczór był zimny i śnieŜny. Zjawiło się niewiele osób; prawdopodobnie rolnicy
obawiali się, Ŝe śnieŜyca zatrzyma ich w mieście. Z kolei te kilkadziesiąt osób spośród
mieszkańców miasta, które się pojawiły, przyszły późno i zajęły raczej ostatnie ławki, co dla
kaznodziei jest złym znakiem – oznacza, Ŝe przemawia do „chłodnego” zgromadzenia.
Nawet nie próbowałem wygłosić Ŝadnego kazania. Kiedy stanąłem za kazalnicą, poprosiłem
wszystkich, Ŝeby się do mnie zbliŜyli: „Bo chciałbym wam coś pokazać” – powiedziałem.
Otworzyłem numer Life’u i pokazałem go wszystkim obecnym.
– Przyjrzyjcie się dobrze twarzom tych chłopców – rzekłem. A potem opowiedziałem im o
tym, jak się rozpłakałem i jak dostałem jasne polecenie, Ŝeby pojechać do Nowego Jorku i
spróbować pomóc tym chłopakom. Moi parafianie patrzyli na mnie z kamiennym wyrazem
twarzy. Zupełnie nie mogłem do nich dotrzeć i rozumiałem tego przyczynę. Naturalną reakcją
w stosunku do tych chłopców byłaby raczej niechęć, nie współczucie. Sam nie rozumiałem
swojej reakcji.
Stało się jednak coś niesamowitego. Powiedziałem wiernym, Ŝe chcę jechać do Nowego
Jorku, ale nie mam na to pieniędzy. Mimo Ŝe było tak niewiele osób, mimo Ŝe nie rozumieli
tego, co chciałem zrobić, tamtego wieczoru moi parafianie w milczeniu jeden po drugim
wychodzili naprzód i kładli na komunijnym stole swoje datki. Ofiara wyniosła siedemdziesiąt
pięć dolarów, akurat tyle, Ŝeby samochodem dojechać do Nowego Jorku i powrócić.
We czwartek byłem gotów do wyjazdu. Wcześniej zadzwoniłem do Gwen i wyjaśniłem jej –
obawiam się, Ŝe raczej bez większego powodzenia – co zamierzam zrobić.
– Naprawdę czujesz, Ŝe to Duch Święty tak cię prowadzi? – spytała.
– Tak, kochanie.
– No to nie zapomnij wziąć ciepłych skarpetek.
Wczesnym rankiem we czwartek wgramoliłem się do mojego starego samochodu razem z
Milesem Hooverem, pełniącym w naszym społeczności funkcję duszpasterza młodzieŜy, i
zjechałem z podjazdu. Nikt nie widział jak odjeŜdŜamy, co było kolejną oznaką zupełnego
braku zainteresowania dla tej wyprawy. Co więcej, dawał się on odczuć nie tylko ze strony
innych. Sam w sobie równieŜ nie znajdowałem entuzjazmu. Ciągle zastanawiałem się nad
9
tym, po co w ogóle jadę do tego Nowego Jorku z tą jedną wyrwaną z Life’u kartką. Bez
przerwy głowiłem się nad tym, czemu za kaŜdym razem, kiedy tylko spojrzę na twarze tych
chłopców, coś mnie ściska w gardle.
– Boję się, Miles – wyznałem w końcu, kiedy jechaliśmy autostradą.
– Boisz się?
– śe moŜe postępuję nierozsądnie. Chciałbym się jakoś upewnić, Ŝe to naprawdę BoŜe
prowadzenie, a nie tylko mój zwariowany pomysł.
Przez jakiś czas jechaliśmy w milczeniu.
– Miles…
– No?
Patrzyłem przed siebie, bo byłem zbyt zmieszany, Ŝeby popatrzeć mu w oczy.
– Chciałbym, Ŝebyś coś zrobił. Wyjmij Biblię, otwórz ją na chybił trafił i przeczytaj pierwszy
fragment, na jaki natrafisz palcem.
Miles spojrzał na mnie tak, jakby chciał mnie oskarŜyć o jakieś zabobonne praktyki, ale zrobił
to, o co go poprosiłem. Sięgnął na tylne siedzenie i wyjął swoją Biblię. Kątem oka widziałem
jak zamyka oczy, odchyla do tyłu głowę, otwiera Biblię i pewnie stawia palec na którejś
stronie.
Po cichu przeczytał, potem spojrzał na mnie, ale nic nie powiedział.
– No i?
Był to psalm 126, werset piąty i szósty.
– „Ci, co sieją zapłakani – czytał Miles – zbierać będą radośni! Kto idzie z płaczem, niosąc
worek ziarna, ten powróci z radością, niosąc swoje snopy”.
Była to dla nas ogromna zachęta w tej naszej drodze do Nowego Jorku. I dobrze, bo była to
ostatnia zachęta, jaką mieliśmy otrzymać przez bardzo długi czas.
10
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 2
Do przedmieść Nowego Jorku dojechaliśmy drogą nr 46, łączącą autostradę z New Jersey z
mostem Jerzego Waszyngtona. I znowu rozum zaczął mi podsuwać róŜne obiekcje. Co zrobię,
kiedy juŜ przejadę przez most na drugą stronę? Tego nie wiedziałem.
Potrzebowaliśmy benzyny, więc zaraz po zjechaniu z mostu stanęliśmy przy stacji
benzynowej. Miles został w samochodzie, a ja wziąłem artykuł z Life’u, poszedłem do budki
telefonicznej i zadzwoniłem do biura okręgowego prokuratora, którego nazwisko wymieniono
w artykule. Kiedy w końcu połączono mnie z właściwym numerem, starałem się moŜliwie
najlepiej zaprezentować jako dostojny pastor wypełniający powierzoną mu przez Boga misję.
Na moim rozmówcy z biura prokuratora nie zrobiło to wraŜenia.
– Prokurator nie Ŝyczy sobie Ŝadnego ingerowania w tę sprawę. śyczę miłego dnia.
Usłyszałem brzęk odłoŜonej słuchawki.
Wyszedłem z budki i stałem chwilę obok piramidy ułoŜonej z pojemników z olejem, starając
się na nowo wzbudzić w sobie poczucie misji. Byliśmy 350 mil od domu i zaczynało się
ściemniać. Zacząłem odczuwać znuŜenie, zniechęcenie i jakby cień strachu. Czułem się taki
samotny. Gdy tak stałem o zmroku na stacji benzynowej w świetle neonów, po tym jak
spotkałem się z odmową, co było zresztą do przewidzenia, wskazówki, które otrzymałem w
zaciszu mojej górskiej plebanii nie wydawały mi się juŜ tak wyraźne.
– Hej, Dawidzie – zawołał Miles – blokujemy wyjazd.
Wyjechaliśmy na autostradę. Natychmiast utknęliśmy w gigantycznym korku. Nie mogliśmy
zawrócić nawet gdybyśmy chcieli. Nigdy nie widziałem tylu samochodów naraz, a wszystkim
się śpieszyło. Wyprzedzały mnie i trąbiły, słyszeliśmy rozlegający się wokół syk hamulców
cięŜarówek.
Ten most – cóŜ to był za widok! Po prawej stronie – rzeka czerwonych świateł – to tylne
światła samochodów przed nami, do tego oślepiający blask reflektorów pojazdów
nadjeŜdŜających z naprzeciwka, przed nami zaś wyłaniała się z ciemności ogromna sylwetka
mostu. Nagle uświadomiłem sobie, jaki ze mnie prowincjusz.
– Co teraz zrobimy? – zapytałem Milesa, gdy dojechaliśmy do końca mostu, gdzie tuzin
zielonych znaków wskazywał róŜne autostrady, których nazwy nic nam nie mówiły.
– Jeśli masz wątpliwości, jedź za samochodem, który jest przed tobą – odpowiedział.
Jadący przed nami samochód skręcił i skierował się w stronę górnego Manhattanu.
Zrobiliśmy to samo.
– Patrz! – powiedział Miles, kiedy juŜ dwa razy zdąŜyliśmy przejechać na czerwonym świetle
i omal nie przejechaliśmy policjanta, który patrzył teraz za nami kręcąc głową. – Znam tę
nazwę! Broadway!
Sławna nazwa ulicy była jak dobrze znana twarz wyłowiona spojrzeniem spośród tłumu
obcych ludzi. Pojechaliśmy Broadwayem mijając kolejne tablice z numerami ulic, od numeru
200 do numerów poniŜej 50, i nagle znaleźliśmy się na Times Square. Kiedy Miles
odczytywał napisy na szyldach: „Nagie sekrety”, „Miłość bez miłości”, „Nieletnia piękność
wieczoru”, „Wstyd”, przypomniały nam się spokojne wieczory w Philipsburghu. Nad jednym
z teatrów widniał biały napis „Tylko dla dorosłych”, a tuŜ poniŜej człowiek w czerwonym
11
uniformie starał się zapanować nad tłumem zniecierpliwionych, przepychających się
nastolatków.
Kilka przecznic dalej natrafiliśmy najpierw na sklep sieci Macy, potem – na Gimbels. Na ten
widok serce zabiło mi radośnie. Znałem te nazwy. Gwen zamawiała stamtąd róŜne rzeczy:
ciepłe skarpetki, które obiecałem nosić, pochodziły chyba właśnie z Gimbelsa. Był to kawałek
jakiejś starej i dobrze znanej rzeczywistości. Chciałem pozostać w pobliŜu tych sklepów.
– Poszukajmy hotelu w tej okolicy – zaproponowałem Milesowi.
Po drugiej stronie ulicy był hotel „Martynique” – zdecydowaliśmy się tam zanocować. Wtedy
z kolei pojawił się problem parkingu. Był jeden niedaleko hotelu, ale kiedy stróŜ powiedział
„dwa dolary za noc”, szybko cofnąłem się na ulicę.
– To dlatego, Ŝe jesteśmy nietutejsi – powiedziałem Milesowi odjeŜdŜając stamtąd z
prędkością, która – miałem przynajmniej taką nadzieję – świadczyła o moim oburzeniu.
– Wydaje im się, Ŝe jeśli nie jesteś stąd, to mogą sobie pozwolać na wszystko.
Pół godziny później z powrotem znaleźliśmy się na tym samym parkingu.
– No dobrze, wygrał pan – powiedziałem stróŜowi, który się nawet nie uśmiechnął. Za kilka
minut byliśmy juŜ w naszym pokoju na dwunastym piętrze hotelu „Martynique”. Długo
stałem przy oknie patrząc na ludzi i samochody w dole. Podmuch wiatru przywiewał co
chwilę zza rogu tumany śmieci i stare gazety. Po drugiej stronie ulicy kilku nastolatków
skupiło się wokół ognia. Było ich pięciu. Podrygiwali z zimna, wyciągali ręce w stronę
płomienia i zapewne zastanawiali się, co będą dzisiaj robić. Dotknąwszy w kieszeni wyrwanej
z Life’u kartki pomyślałem o tym, jak kilka miesięcy wcześniej siedmiu innych, być moŜe
podobnych do nich zamroczonych nudą i złością chłopców, podczas swej włóczęgi trafiło do
Parku Highbridge.
– Spróbuję jeszcze raz zadzwonić do biura okręgowego prokuratora – powiedziałem
Milesowi. Ku mojemu zdziwieniu ktoś tam jeszcze był. Wiedziałem, Ŝe się naprzykrzam, ale
nie widziałem innego sposobu dotarcia do tych chłopców. Dzwoniłem jeszcze dwa razy, a
potem trzeci. W końcu ktoś miał juŜ mnie tak dosyć, Ŝe udzielił mi informacji.
– Niech pan posłucha – powiedziano mi zwięźle – jedyną osobą, która moŜe dać panu
pozwolenie na widzenie z tymi chłopcami jest sam sędzia Davidson.
– A jak mogę się skontaktować z sędzią Davidsonem?
Znudzony głos odrzekł:
– Będzie jutro rano na rozprawie. Court Street, numer 100. A teraz juŜ do widzenia, pastorze.
Proszę tu juŜ więcej nie dzwonić, naprawdę nie moŜemy panu pomóc.
Wykonałem jeszcze jeden telefon, tym razem do sędziego Davidsona, jednak centrala
poinformowała mnie, Ŝe jego telefon jest wyłączony. Telefonistka powiedziała, Ŝe jej przykro,
ale nie istnieje Ŝadna moŜliwość skontaktowania się z nim.
PołoŜyliśmy się do łóŜek, ale nie mogliśmy – w kaŜdym razie ja nie mogłem – zasnąć. Moje
nienawykłe do miejskiego gwaru uszy w kaŜdym dobiegającym z ulicy odgłosie wietrzyły
pogróŜkę. Następnych kilka godzin spędziłem po części na zastanawianiu się nad tym, co ja
tu w ogóle robię, a po części na dziękczynnych modlitwach za to, Ŝe cokolwiek się dzieje, na
pewno nie zatrzyma mnie tu zbyt długo.
Następnego ranka, gdzieś po siódmej, obaj wstaliśmy, ubraliśmy się i wymeldowaliśmy się z
hotelu. Nie zjedliśmy śniadania. Obaj instynktownie czuliśmy, Ŝe w całej tej sprawie nastąpi
jakiś przełom, i Ŝe ten post dobrze zrobi zarówno naszej psychice jak i ciału.
Gdybyśmy lepiej znali Nowy Jork, pojechalibyśmy do sądu metrem. Ale nie znaliśmy tego
miasta, więc odebraliśmy z parkingu samochód, zapytaliśmy o drogę do Court Street i
ponownie skierowaliśmy się w stronę Broadwayu.
Court Street numer 100 to olbrzymi ponury gmach, do którego tłumnie zdąŜają rozgniewani i
pałający Ŝądzą zemsty ludzie. Dla setek innych jest to miejsce pracy, ale przyciąga ono
równieŜ gapiów, którzy chcą – bez ryzyka – brać udział w tym spektaklu walki. Tamtego dnia
12
przed salą, w której miała być wznowiona rozprawa w sprawie o zabójstwo Michaela Farmera
słychać było zwłaszcza jednego z takich ciekawskich.
– Krzesło elektryczne to dla nich za mało – mówił do zebranych. Potem zwrócił się do
stojącego przy zamkniętych drzwiach umundurowanego straŜnika: – Trzeba dać tym
śmieciom nauczkę. Niech to będzie przykład dla innych.
StraŜnik wsadził kciuki za pas i odwrócił się do mówiącego plecami, dając jakby tym znać, iŜ
od dawna mu wiadomo, Ŝe tylko w ten sposób moŜna się obronić przed samozwańczymi
straŜnikami sprawiedliwości. Kiedy tam przyjechaliśmy – o ósmej trzydzieści – juŜ
czterdzieści osób czekało w kolejce, aby wejść na salę rozpraw. Później dowiedziałem się, Ŝe
tego dnia dla publiczności przeznaczono czterdzieści dwa miejsca. Często później myślałem o
tym, Ŝe gdybyśmy stracili czas na zjedzenie śniadania, wszystko, co mi się przydarzyło
począwszy od tamtego ranka 28 lutego 1958 roku potoczyłoby się zupełnie inaczej.
Przez półtorej godziny staliśmy w kolejce, nie śmiejąc jej opuścić, bo byli chętni na nasze
miejsca. Raz, kiedy woźny przechodził wzdłuŜ kolejki, wskazałem na drzwi w głębi
korytarza.
– Czy tam jest kancelaria sędziego Davidsona? – zapytałem.
Odpowiedział skinieniem głowy.
– Jak pan myśli, czy mógłbym się z nim zobaczyć?
Spojrzał na mnie i zaśmiał się. Nie odpowiedział, wydał tylko pomruk wyraŜający
jednocześnie pogardę i rozbawienie, po czym odszedł.
Około dziesiątej straŜnik otworzył drzwi sali sądowej i weszliśmy rzędem do niewielkiego
przedsionka, gdzie wszystkich nas pobieŜnie zrewidowano. Musieliśmy unieść ręce; myślę, Ŝe
szukali broni.
– GroŜono sędziemu – powiedział znajdujący się przede mną męŜczyzna odwrócony do mnie
twarzą, kiedy go przeszukiwano.
– Gang Smoków. Powiedzieli, Ŝe go dopadną w sądzie.
Miles i ja zajęliśmy ostatnie dwa miejsca. Siedziałem obok człowieka, którego zdaniem
sprawiedliwość powinna działać rychlej.
– Ci chłopcy powinni być juŜ martwi, nie uwaŜa pan? – powiedział do mnie nim jeszcze
usiedliśmy, ale zanim zdołałem coś odpowiedzieć, odwrócił się, by to samo pytanie zadać
swojemu drugiemu sąsiadowi.
Byłem zaskoczony rozmiarami sali sądowej. Spodziewałem się imponującego pomieszczenia
z setkami miejsc, ale to moje wyobraŜenie było chyba rodem z Hollywood. Połowę sali
zajmowali właściwie pracownicy sądu, jedną czwartą – dziennikarze, zaś dla publiczności
wyznaczono jedynie małą część z tyłu.
Mój sąsiad z prawej strony pośpiesznie objaśniał mi szczegóły sądowej procedury. Kiedy
przez tylne drzwi sali weszła spora grupa męŜczyzn, zostałem poinformowany, Ŝe są to
obrońcy z urzędu.
– Jest ich dwudziestu siedmiu – powiedział mój rozmówca. – Muszą ich dać władze. Nikt
inny nie broniłby tych wykolejeńców. Poza tym oni nie mają pieniędzy. To Latynosi, sam pan
rozumie.
Nie rozumiałem, ale nic nie powiedziałem.
– Musieli wnieść o uniewinnienie. Według prawa stanowego to jest morderstwo pierwszego
stopnia. Powinni dostać krzesło, wszyscy.
Weszli właśnie oskarŜeni chłopcy.
Nie wiem czego się spodziewałem. Chyba męŜczyzn. W końcu to była sprawa o morderstwo i
nie mieściło mi się w głowie, Ŝe mogłyby je popełnić dzieci. Ale to były dzieci. Siódemka
przygarbionych, wystraszonych, bladych, chudych dzieciaków, których los zaleŜny był od
wyroku, jaki zapadnie w procesie o bezlitosne zabójstwo. KaŜdy z nich był przykuty do
13
straŜnika, a wszyscy ci straŜnicy, przynajmniej tak mi się wydało, byli wyjątkowo krzepcy,
jakby celowo ich tak dobrano, dla kontrastu.
Pod eskortą zaprowadzono chłopców do lewej części sali, gdzie ich posadzono i zdjęto im
kajdanki.
– Tak się ich właśnie powinno traktować – powiedział mój sąsiad. – Nigdy za wiele
ostroŜności. BoŜe, jak ja nienawidzę tych chłopaków!
– Bóg jest chyba jedyną osobą, która ich nie nienawidzi – powiedziałem.
– Co…?
Rozległ się odgłos stukania w kawałek drewna, by przywołać salę do porządku, bo właśnie
energicznym krokiem wchodził sędzia. Wszyscy wstali.
Przyglądałem się temu wszystkiemu w milczeniu, natomiast mój sąsiad przeciwnie.
Zachowywał się tak głośno, Ŝe kilka razy ludzie odwracali się, by zobaczyć kto to. Tego dnia
zeznania składała dziewczyna.
– To jest maskotka gangu – objaśniono mi z boku. Maskotka to taka nastoletnia dziwka.
Dziewczynie pokazano nóŜ i zapytano ją, czy go rozpoznaje. Przyznała, Ŝe z tego właśnie
noŜa starła krew tego wieczora, kiedy popełniono morderstwo. Ustalenie tego prostego faktu
zajęło cały ranek.
I na tym, zupełnie niespodziewanie, rozprawa się zakończyła. Tak byłem tym zaskoczony, Ŝe
przynajmniej częściowo moŜe to tłumaczyć moje późniejsze zachowanie. Nie miałem czasu
na przemyślenie swego kolejnego kroku.
Widząc jak sędzia Davidson wstaje i ogłasza, Ŝe rozprawa zostaje odroczona, oczyma
wyobraźni widziałem juŜ jak opuszcza salę i na zawsze znika za drzwiami. Pomyślałem, Ŝe
jeśli nie spotkam się z nim teraz, to nigdy juŜ mi się to nie uda.
– Idę z nim porozmawiać – szepnąłem do Milesa.
– Zwariowałeś?
– Jeśli nie… – sędzia juŜ zbierał poły swojej togi szykując się do wyjścia. Westchnąłem do
Boga, prawą ręką chwyciłem swoją Biblię w nadziei, Ŝe będzie to jakiś dowód mojego
duchownego stanu, przepchnąłem się do przejścia i pobiegłem w kierunku sędziego.
– Wysoki Sądzie! – zawołałem.
Sędzia Davidson odwrócił się; był zły, Ŝe ktoś narusza sądową etykietę.
– Wysoki Sądzie, czy udzieliłby mi Sąd, jako duchownemu, posłuchania?
Ale dopadli mnie juŜ straŜnicy. Myślę, Ŝe ich brutalność wynikała po części z faktu pogróŜek
wobec sędziego. Dwóch z nich chwyciło mnie pod ręce i ciągnęło przejściem między
ławkami, podczas gdy fotoreporterzy z sektora prasowego jeden przez drugiego pchali się do
wyjścia usiłując zrobić mi zdjęcie.
W przedsionku straŜnicy przekazali mnie dwóm ludziom w niebieskich mundurach.
– Proszę zamknąć drzwi – rozkazał jeden z oficerów. – Niech nikt stamtąd nie wychodzi.
Następnie zwrócił się do mnie:
– Dobra, gdzie ten pistolet?
Zapewniłem go, Ŝe nie mam Ŝadnego pistoletu. Ponownie mnie przeszukano.
– Z kim pan przyszedł? Kto tam jeszcze jest?
– Miles Hoover, nasz młodzieŜowy duszpasterz.
Wprowadzono Milesa. Trząsł się cały, bardziej ze zdenerwowania i wstydu, niŜ ze strachu.
Kilku reporterom udało się dostać do pomieszczenia, gdzie przesłuchiwała nas policja.
Pokazałem dokument stwierdzający, Ŝe jestem ordynowanym duchownym. Policjanci
sprzeczali się między sobą na temat zarzutów, które by mi trzeba postawić. SierŜant
powiedział, Ŝe pójdzie zapytać o zdanie sędziego Davidsona, a kiedy wyszedł, reporterzy
zasypali mnie i Milesa pytaniami. Skąd jesteśmy? Czemu to zrobiliśmy? Czy trzymamy ze
Smokami? Czy ukradliśmy lub podrobiliśmy te kościelne legitymacje?
14
Wrócił sierŜant i powiedział, Ŝe sędzia Davidson nie zamierza wnosić na mnie skargi, i Ŝe tym
razem puszczą mnie wolno, pod warunkiem, Ŝe nigdy juŜ się tu nie pojawię.
– Proszę się nie martwić – powiedział Miles. – On tu juŜ nie wróci.
Nie bawiąc się w Ŝadne uprzejmości wyprawiono mnie na korytarz. Czekało tam kilku
dziennikarzy. Stali w półkolu z wycelowanymi we mnie obiektywami aparatów. Jeden z nich
zapytał:
– Hej, pastorze, co to za ksiąŜka?
– To moja Biblia.
– Wstydzi się pan jej?
– Oczywiście, Ŝe nie.
– Nie? To czemu ją pan chowa? Proszę podnieść do góry, Ŝebyśmy ją mogli zobaczyć.
Byłem na tyle naiwny, Ŝe to zrobiłem. Błysnęły flesze i naraz zdałem sobie sprawę jak to
będzie wyglądało w gazetach: wymachujący Biblią rozczochrany wiejski kaznodzieja zakłóca
proces o morderstwo.
Jeden, tylko jeden z reporterów był bardziej obiektywny. Był to Gabe Pressman z NBC News.
Zadał mi kilka pytań, by się dowiedzieć, czemu interesuję się chłopcami, którzy popełnili tak
ohydną zbrodnię.
– Czy kiedykolwiek przyjrzał się pan ich twarzom?
– Tak, oczywiście.
– I mimo to pan pyta?
Gabe Pressman lekko się uśmiechnął.
Rozumiem o co chodzi. CóŜ, pastorze, w kaŜdym razie na pewno nie jest pan taki, jak ci
łowcy sensacji.
Rzeczywiście, byłem inny. RóŜniłem się na tyle, Ŝeby myśleć, Ŝe mam do wykonania coś, co
mi zlecił Bóg, podczas gdy po prostu robiłem z siebie błazna. RóŜniłem się na tyle, Ŝeby
przynieść wstyd mojej kongregacji, mojemu miastu, mojej rodzinie.
Kiedy tylko pozwolono nam odejść, natychmiast pośpieszyliśmy na parking, gdzie przyszło
nam wydać kolejne dwa dolary. Miles nie odzywał się ani słowem. Gdy tylko wsiedliśmy do
samochodu i zamknęliśmy drzwi, pochyliłem głowę i przez 20 minut płakałem.
– Jedźmy do domu, Miles. Jedźmy stąd.
Kiedy w drodze powrotnej przejeŜdŜaliśmy przez most Jerzego Waszyngtona, odwróciłem się
i raz jeszcze spojrzałem na rysującą się w oddali sylwetkę Nowego Jorku. Nagle przypomniał
mi się fragment psalmu, który przyniósł nam tyle zachęty: „Ci, co sieją zapłakani, zbierać
będą radośni”.
CóŜ to była za wskazówka? Zaczynałem juŜ wątpić, czy w ogóle moŜliwe jest otrzymanie od
Boga jakichś szczegółowych instrukcji.
Jak spojrzę w oczy swojej Ŝonie, rodzicom, wiernym w kościele? Stanąłem przecieŜ przed
zgromadzeniem i powiedziałem, Ŝe to Bóg poruszył moje serce, a teraz muszę tam wrócić, by
im wszystkim powiedzieć, Ŝe się pomyliłem, i Ŝe wcale nie znam BoŜego serca.
15
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 3
– Miles – powiedziałem, kiedy byliśmy juŜ 50 mil od mostu – czy miałbyś coś przeciwko
temu, Ŝebyśmy pojechali do domu przez Scranton?
Miles wiedział do czego zmierzam. Tam właśnie mieszkali moi rodzice. Szczerze mówiąc,
chciałem po prostu wypłakać się na ich ramieniu.
Zanim następnego ranka dojechaliśmy do Scranton, cała historia trafiła do gazet. JuŜ od
jakiegoś czasu prasa szeroko rozpisywała się na temat procesu o zabójstwo Michaela
Farmera, ale zaczynało jej juŜ brakować materiału. Dogłębnie przeanalizowano wszystkie
przeraŜające szczegóły popełnionego morderstwa i dosyć juŜ zamieszczono wyrazów
oburzenia, tak Ŝe temat został wyeksploatowany aŜ do granic moŜliwości. Trudno było
wydusić z tego jeszcze choćby jedną kroplę okropności. Dawno juŜ omówiono wszelkie
psychologiczne, socjologiczne i prawne aspekty tej sprawy. I naraz, kiedy strumień atramentu
groził właśnie wyschnięciem, ku radości wydawców, pojawiło się coś, co mogło ich ucieszyć,
gazety wykorzystały to więc w pełni.
Dopiero gdy wjeŜdŜaliśmy na przedmieścia Scranton, zacząłem się zastanawiać, jak to
wszystko przyjmą moi rodzice. Wcześniej myślałem, Ŝe pojawię się u nich po prostu jak
mały, skrzywdzony chłopiec, ale gdy się juŜ tam znalazłem, bałem się tego spotkania. W
końcu nazwisko, które ośmieszyłem, było teŜ ich nazwiskiem.
– MoŜe jeszcze o tym nie wiedzą – powiedział Miles, kiedy wjeŜdŜaliśmy na podjazd.
Wiedzieli. RozłoŜona na kuchennym stole gazeta była otwarta na stronie zamieszczającej
skrót informacji z kraju agencji United Press. Było tam o wymachującym Biblią młodym
kaznodziei z błędnym wzrokiem, wyrzuconym z rozprawy o zamordowanie Michaela
Farmera.
Mama i tata przywitali mnie uprzejmie, niemal oficjalnie.
– Dawidzie – powiedziała mama – cóŜ za… miła niespodzianka.
– Witaj, synu – rzekł tata.
Usiadłem. Miles taktownie udał się na „mały spacer”. Rozumiał, Ŝe lepiej będzie, jeśli tych
pierwszych kilka chwil upłynie mi w gronie najbliŜszych.
– Wiem, co sobie myślicie – ruchem głowy wskazałem gazetę – powiem to za was: Jak my
się teraz pozbieramy?
– Widzisz, synu – powiedział mój ojciec – chodzi nie tyle o nas, ile o kongregację. I o ciebie,
rzecz jasna. Mogłeś stracić swoją pastorską licencję.
Zrozumiałem, Ŝe bardzo się o mnie martwi i nic nie odpowiedziałem.
– Co zrobisz, kiedy wrócisz do Philipsburgha, Dawidzie? – zapytała mama.
– Jeszcze się nad tym nie zastanawiałem.
Podeszła do lodówki i wyjęła z niej butelkę mleka.
– Czy mogłabym dać ci pewną radę? – zapytała nalewając mi mleka do szklanki. (Zawsze
usiłowała mnie podkarmić.) Zwykle nie czekała na moje przyzwolenie, kiedy chciała mi coś
doradzić. Tym razem jednak, nadal z butelką mleka w ręku, zaczekała aŜ kiwnę głową na
znak, Ŝeby mówiła dalej. Zupełnie jakby uznała, Ŝe tę bitwę muszę rozegrać sam i Ŝe mogę
nie Ŝyczyć sobie matczynej rady.
16
– Kiedy wrócisz do domu, nie przyznawaj zbyt szybko, Ŝe to błąd. „Pan w tajemniczy nieraz
sposób dokonuje swoich wielkich dzieł”. MoŜliwe, Ŝe wszystko to jest częścią planu, którego
teraz jeszcze w całości nie znasz. Zawsze wierzyłam w twój zdrowy rozsądek.
Przez całą drogę do Philipsburgha zastanawiałem się nad słowami matki. CóŜ dobrego mogło
wyniknąć z tej poraŜki?
Odwiozłem Milesa do domu i podjechałem do plebanii od tyłu. Jeśli w ogóle moŜliwe jest
wjechanie chyłkiem na własny podjazd czymś tak duŜym jak samochód, to tego właśnie
dokonałem. Zamknąłem drzwiczki tak, Ŝeby nie trzasnęły i niemal na palcach wszedłem do
salonu. Siedziała tam Gwen.
Podeszła do mnie i mnie objęła.
– Biedaku – powiedziała. Dopiero po dłuŜej chwili, w czasie której po prostu syciliśmy się
wzajemną obecnością, zapytała:
– Co się takiego złego stało?
Opowiedziałem jej szczegółowo o wszystkim, co się wydarzyło od momentu, kiedy się
ostatni raz widzieliśmy, a potem o tym, co powiedziała moja matka: Ŝe być moŜe nic się złego
nie stało.
– Bardzo trudno będzie ci przekonać o tym to miasto, Dawidzie. Telefon dzwoni bez przerwy.
I dzwonił jeszcze kolejne trzy dni. Któryś z miejskich oficjeli zadzwonił, Ŝeby na mnie
nawrzeszczeć. Moi koledzy po fachu bez wahania uznali, Ŝe chodziło mi o tani rozgłos. Kiedy
wreszcie zdobyłem się na to, Ŝeby przespacerować się do śródmieścia, oglądali się za mną
spotkani na ulicy ludzie. Pewien człowiek, któremu zawsze zaleŜało na tym, by w mieście
więcej się działo niŜ dotychczas, uścisnął mi dłoń, poklepał po plecach i powiedział:
– No, pastorze, dzięki tobie stary Philipsburgh stał się sławny!
– Najtrudniejsze było dla mnie niedzielne spotkanie z wiernymi w kościele. Zgromadzeni byli
wobec mnie uprzejmi… i milczący. Stojąc tamtego dnia za kazalnicą starałem się spojrzeć na
całą sprawę tak uczciwie, jak tylko mogłem.
– Wiem, Ŝe wszyscy zadajecie sobie pewnie wiele pytań – powiedziałem zwracając się do
dwustu osób siedzących przede mną z kamiennym wyrazem twarzy. – Przede wszystkim
współczujecie mi i ja to naprawdę doceniam. Ale pewnie mówicie teŜ sobie: „CóŜ za egoista
z tego naszego pastora! CzyŜby mu się zdawało, Ŝe Bóg pozwolił mu robić cokolwiek mu
przyjdzie do głowy?” I macie prawo tak myśleć. Najwyraźniej wygląda na to, Ŝe pomyliłem
własne ambicje z BoŜą wolą. Zostałem upokorzony. Dostałem nauczkę.
JednakŜe powinniśmy zadać teŜ takie pytanie: Jeśli rzeczywiście naszym zadaniem tu na
ziemi jest wypełnianie woli Boga, to dlaczego nie mielibyśmy oczekiwać, Ŝe On nam ją w
jakiś sposób objawi?
Twarze słuchaczy pozostawały bez wyrazu. śadnego odzewu. Nie byłem zbyt dobrym
przykładem na BoŜe prowadzenie.
JednakŜe wszyscy byli dla mnie naprawdę mili. Większość obecnych stwierdziła, Ŝe ich
zdaniem postąpiłem głupio, ale przynajmniej wiedzą, Ŝe mam serce na właściwym miejscu.
Jedna z miłych pań wyraziła to w ten sposób:
– Chcemy, Ŝeby pastor z nami pozostał, nawet gdyby nie chciano pastora nigdzie indziej – po
czym duŜo czasu zajęło jej wyjaśnianie, Ŝe nie chciała wcale, Ŝeby tak to właśnie zabrzmiało.
Później stało się coś dziwnego.
Podczas moich wieczornych sesji modlitewnych ciągle przychodził mi na myśl jeden werset.
Po prostu nie dawał mi spokoju: „Bóg współdziała we wszystkim ku dobremu z tymi, którzy
Boga miłują, to jest z tymi, którzy według postanowienia jego są powołani”.
Oddziaływał na mnie bardzo mocno i jednocześnie był swego rodzaju potwierdzeniem, mimo
Ŝe nadal nie było Ŝadnych racjonalnych podstaw, Ŝebym się poczuł uspokojony. Jednak wraz
z nim pojawiła się teŜ myśl tak niedorzeczna, Ŝe walczyłem z nią przez kilka kolejnych
wieczorów.
17
Wracaj do Nowego Jorku.
Przez trzy noce z rzędu starałem się ją ignorować, ale ona tym uporczywiej wracała, więc
postanowiłem się z nią rozprawić. Wiedziałem juŜ co zrobić.
Po pierwsze, Nowy Jork to najwyraźniej nie była moja sprawa. Po prostu nie lubiłem tego
miejsca i najwyraźniej nie byłem stworzony do tego, Ŝeby tam mieszkać. Na kaŜdym kroku
wychodziła na jaw moja ignorancja, a sama nazwa „Nowy Jork” kojarzyła mi się z uczuciem
zaŜenowania. Ponowne pozostawienie Gwen i dzieci po tak krótkim czasie byłoby ze wszech
miar niewłaściwe. Nie będę jechał osiem godzin tam i kolejnych osiem z powrotem dla samej
przyjemności wygłupienia się po raz drugi. Co zaś do tego, by znowu prosić o pieniądze na
podróŜ, nie wchodziło to w rachubę. Ci rolnicy i górnicy i tak dawali więcej niŜ powinni. Jak
mógłbym im to wyjaśnić, skoro sam jeszcze nie rozumiałem tego nakazu powrotu do miejsca,
które było świadkiem mojej poraŜki? Nie miałem większej niŜ poprzednio szansy na
spotkanie z tymi chłopcami. Co więcej, była ona nawet mniejsza, bo w oczach władz miasta
uchodziłem za wariata. Za Ŝadne skarby świata nie zwróciłbym się do moich wiernych z
podobną propozycją.
A jednak ta nowa myśl była tak natarczywa, Ŝe we środę wieczorem znów stanąłem za
kazalnicą i poprosiłem moich współwyznawców o pieniądze na powrót do Nowego Jorku …
Reakcja ludzi była naprawdę zadziwiająca. Znowu jeden po drugim wstawali, wychodzili
naprzód i kładli swe ofiary na komunijnym stole. Tym razem ludzi było duŜo więcej, moŜe ze
150 osób. Ale, co ciekawe, ofiara wyniosła niemal dokładnie tyle samo, co poprzednim
razem. Kiedy policzono juŜ wszystkie monety i nieliczne banknoty, było tego akurat tyle,
Ŝeby znowu pojechać do Nowego Jorku. Zebrano siedemdziesiąt dolarów.
Następnego ranka Miles i ja przed szóstą byliśmy juŜ w drodze. Pojechaliśmy tą samą trasą,
zatrzymaliśmy się na tej samej stacji benzynowej, wjechaliśmy do Nowego Jorku przez ten
sam most. Kiedy nim jechaliśmy, modliłem się tak: „Panie, nie mam najmniejszego pojęcia
czemu pozwoliłeś, Ŝeby wszystko potoczyło się właśnie tak, jak to było w zeszłym tygodniu,
ani dlaczego znów do tego wszystkiego wracam. Nie proszę Cię o to, Ŝebyś mi objawił swój
zamysł, ale pokieruj moimi krokami”.
Ponownie znaleźliśmy się na Broadwayu i pojechaliśmy na południe jedyną znaną nam juŜ
trasą. Jechaliśmy wolno. Nagle ogarnęło mnie niewiarygodnie silne przeświadczenie, Ŝe
właśnie teraz powinienem wysiąść z samochodu.
– Zaparkuję gdzieś tutaj – powiedziałem do Milesa. – Chciałbym się tu trochę rozejrzeć.
Znaleźliśmy wolne miejsce.
– Niedługo wrócę. Właściwie sam nie wiem, czego szukam.
Zostawiłem Milesa w samochodzie i ruszyłem ulicą przed siebie. Nie byłem jeszcze nawet w
połowie drogi do następnej przecznicy, kiedy usłyszałem czyjś głos:
– Hej, Davie!
Nie obejrzałem się, myślałem, Ŝe to jakiś chłopak woła swojego kumpla. Ale wołanie rozległo
się znowu.
– Hej, Davie! pastorze!
Tym razem się obejrzałem. Sześciu nastolatków podpierało ścianę budynku, na której widniał
napis: „Zakaz włóczęgostwa. Policja ma prawo zatrzymywania podejrzanych osób”. Mieli na
sobie wąskie spodnie i kurtki zapinane na błyskawiczny zamek. Wszyscy oprócz jednego
palili papierosy i wszyscy wyglądali na znudzonych.
Siódmy chłopak odłączył się od grupy i szedł za mną.
Z sympatycznym uśmiechem na twarzy zagadnął:
– Czy to nie ty jesteś tym kaznodzieją, którego wywalili z procesu w sprawie Michaela
Farmera?
– Tak. Skąd wiesz?
18
– Wszędzie były twoje zdjęcia. Masz twarz, którą łatwo zapamiętać.
– Dzięki.
– To nie komplement.
– Ty znasz moje imię, ale ja nie znam twojego.
– Mam na imię Tommy. Jestem szefem Buntowników.
Zapytałem Tommy’ego, przywódcę Buntowników, czy ci chłopcy pod napisem „Zakaz
włóczęgostwa” to jego kumple, a on zaproponował, Ŝe mnie z nimi zapozna. Zachowali ten
swój wystudiowany znudzony wyraz twarzy do czasu, gdy Tommy powiedział im, Ŝe miałem
kłopoty z policją. Podziałało zupełnie jak magiczne zaklęcie. Była to jakby moja przepustka.
Tommy przedstawił mnie z wielką atencją.
– Hej, chłopaki – powiedział – to jest ten kaznodzieja, którego wykopali z procesu Michaela
Farmera.
Jeden po drugim chłopcy odklejali się od ściany budynku i podchodzili, Ŝeby mi się przyjrzeć.
Tylko jeden z nich się nie ruszył. Otworzył z trzaskiem nóŜ i zaczął nim ryć na metalowej
ramie znaku „Zakaz włóczęgostwa” nie nadające się do druku słowo. Podczas kiedy
rozmawiałem z resztą chłopaków, dołączyło do nas kilka dziewcząt.
Tommy zapytał mnie o rozprawę, więc powiedziałem, Ŝe chciałbym pomagać nastolatkom,
zwłaszcza tym z gangów. Wszyscy chłopcy oprócz tego z noŜem słuchali mnie uwaŜnie, kilku
z nich rzuciło nawet uwagę, Ŝe jestem „jednym z nich”.
– Co macie na myśli mówiąc, Ŝe jestem jednym z was? – zapytałem.
Ich sposób myślenia był prosty: gliny mnie nie lubią, ich teŜ, więc jedziemy na tym samym
wózku i jestem naprawdę jednym z nich. Wtedy właśnie po raz pierwszy, ale bynajmniej nie
ostatni, spotkałem się z podobnym sposobem rozumowania. Nagle przez mój umysł
przewinęła się scena z sali sądowej – moment kiedy mnie wyprowadzano. Tym razem jednak
zobaczyłem ją w zupełnie innym świetle. Odczułem ten sam dreszcz, który przebiega mnie
zawsze, kiedy staję twarzą w twarz z doskonałością BoŜych planów.
Nie miałem wtedy czasu dłuŜej się nad tym zastanowić, bo chłopak z noŜem w końcu równieŜ
do mnie podszedł. Jego słowa, choć był to język samotnego dziecka ulicy, raniły moje serce
boleśniej, niŜ mógłby to zrobić jego nóŜ.
– Davie – powiedział unosząc ramiona tak, Ŝeby kurtka bardziej przylegała do pleców.
ZauwaŜyłem, Ŝe na ten gest pozostali chłopcy odrobinę się cofnęli. Nieśpiesznym ruchem
chłopak zamknął i znów otworzył swój nóŜ. Wyciągnął go i przejechał ostrzem od góry do
dołu po guzikach mojego płaszcza. Nie odezwał się, póki nie zakończył tego małego rytuału.
– Davie – powiedział w końcu, po raz pierwszy patrząc mi w oczy. – Jesteś w porządku. Ale
jeśli kiedykolwiek zabierzesz się za chłopaków z tego miasta…
Poczułem lekki ucisk noŜa na moim brzuchu.
– Jak masz na imię, młody człowieku?
Miał na imię Willie, ale powiedział mi to inny chłopak.
– Willie, nie wiem czemu Bóg przyprowadził mnie do tego miasta, ale pozwól, Ŝe powiem ci
jedno. On jest po twojej stronie. To ci mogę zagwarantować.
Willie nadal nie spuszczał ze mnie wzroku, ale czułem Ŝe nacisk noŜa stopniowo słabnie.
Tommy zręcznie zmienił temat.
– Davie, jeśli chcesz się spotykać z gangami, to czemu nie zaczniesz tutaj? Ci tu faceci to
wszystko Buntownicy, mogę cię teŜ zaprowadzić do ZWG.
– ZWG?
– Zjednoczenie Wielkich Gangsterów.
Byłem w Nowym Jorku zaledwie od pół godziny, a juŜ zapoznawano mnie z kolejnym
ulicznym gangiem. Tommy tłumaczył mi jak dojść, ale nie do końca to rozumiałem.
– Rany, aleŜ z ciebie wieśniak! Nancy! – zawołał do jednej ze stojących w pobliŜu dziewcząt.
– Zaprowadź pastora do ZWG, dobra?
19
ZWG spotykali się w piwnicy przy 134 ulicy. śeby dojść do ich „klubu”, musiałem zejść
wraz z Nancy betonowymi schodami i klucząc między przykutymi łańcuchami do ściany
kubłami na śmieci, wychudzonymi kotami o sztywnej, zlepionej brudem sierści i stosami
butelek po wódce, doszliśmy w końcu do drzwi, przed którymi Nancy zatrzymała się i
zapukała dwa razy krótko i cztery razy długo.
Otworzyła je dziewczyna. W pierwszej chwili myślałem, Ŝe się wygłupia. Idealnie pasowała
do stereotypowego wyobraŜenia o włóczęgach. Była bez butów, w ręku trzymała puszkę
piwa, z ust zwisał jej papieros, miała potargane włosy, a ramiączko jej sukienki było
prowokująco zsunięte. Dwie rzeczy powstrzymały mnie od śmiechu: twarz dziewczyny w
Ŝadnym razie nie wyraŜała rozbawienia; poza tym było to dziecko, nastolatka.
– Maria – powiedziała Nancy – moŜemy wejść? Chciałabym ci przedstawić jednego
znajomego.
Maria wzruszyła ramieniem – tym, na którym trzymała się jej sukienka – i otworzyła szerzej
drzwi. Pomieszczenie było ciemne i minęła dobra chwila, zanim zdałem sobie sprawę z tego,
Ŝe wypełniało je mnóstwo par. Chłopcy i dziewczyny w wieku licealnym siedzieli razem w
tym zimnym i cuchnącym miejscu. Wtedy teŜ z przejęciem uświadomiłem sobie – Tommy
miał rację, byłem wieśniakiem – Ŝe przecieŜ Maria nie zdjęła sobie butów ani nie opuściła
ramiączka sukienki sama. Ktoś włączył słabe światło. Dzieciaki powoli poodklejały się od
siebie i spojrzały w naszą stronę z wyrazem tego samego znudzenia, jakie widziałem juŜ u
Buntowników.
– To jest ten pastor, którego wywalili z procesu Farmera – powiedziała Nancy.
Natychmiast się mną zainteresowali. Co waŜniejsze, zyskałem teŜ ich sympatię. Tamtego
popołudnia po raz pierwszy miałem okazję wygłosić kazanie do nowojorskiego gangu
nastolatków. Nie starałem się przekazać im jakichś skomplikowanych prawd, a tylko to, Ŝe
jest ktoś, kto ich kocha. Kocha ich takimi, jakimi są, tam, gdzie są, wśród butelek po wódce,
znudzonych i uganiających się za seksem. Bóg wie, czego szukają, kiedy piją i igrają z
seksem i bardzo chce im to dać: zachętę, radość i poczucie tego, Ŝe komuś na nich zaleŜy. Ale
nie chce, Ŝeby czerpali to z butelki taniego napoju w zimnej piwnicy. Bóg ma dla nich coś o
wiele lepszego.
Raz, kiedy na chwilę zamilkłem, jeden z chłopców powiedział:
– Wal dalej, pastor, trafiasz.
Po raz pierwszy słyszałem to wyraŜenie. Znaczyło to, Ŝe docierałem do ich serc, a to był
największy komplement dotyczący mojego kazania, jaki mogłem od nich usłyszeć.
Pół godziny później byłbym opuścił tę piwniczną kryjówkę bardzo zachęcony, gdyby nie
jedno. Tam, wśród członków ZWG, po raz pierwszy zetknąłem się z narkotykami. Maria –
która, jak się okazało przewodziła Ŝeńskiej części gangu ZWG – przerwała mi, kiedy
powiedziałem, Ŝe Bóg moŜe im pomóc zacząć nowe Ŝycie.
– Nie mnie, Dawid, nie mnie.
Odstawiła szklankę i naciągnęła na ramię opadającą sukienkę.
– Czemu nie tobie, Mario?
W odpowiedzi po prostu podwinęła rękaw i pokazała mi wewnętrzną stronę ramienia w
okolicy łokcia.
Nadal nie rozumiałem.
– O co ci chodzi, Mario?
– Chodź tutaj – podeszła bliŜej Ŝarówki i podniosła ramię do światła. Zobaczyłem małe ranki,
jakby jątrzące się ugryzienia komarów. Niektóre były stare i niebieskawe, inne znowu –
świeŜe i sine. Nagle dotarło do mnie, co ta nastolatka usiłuje mi powiedzieć. Była
narkomanką.
– Dawid, ja daję w kanał. Nie ma dla mnie nadziei, nawet Bóg mi nie pomoŜe.
20
Rozejrzałem się po pomieszczeniu, Ŝeby sprawdzić, czy nie wyczytam w oczach pozostałych
dzieciaków, Ŝe Maria dramatyzuje. Nikt się nie uśmiechał. To jedno krótkie spojrzenie w
twarze siedzących wokół nastolatków uświadomiło mi to, co miałem później znaleźć w
policyjnych statystykach i szpitalnych raportach: medycyna nie zna remedium na uzaleŜnienie
od narkotyków. Maria wyraziła opinię ekspertów: nie było praktycznie Ŝadnej nadziei dla
narkomana „dającego w kanał”, czyli takiego, który wstrzykuje sobie heroinę bezpośrednio
do krwioobiegu.
Do takich właśnie zaliczała się Maria.
21
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 4
Kiedy wróciłem do samochodu nadal zaparkowanego na Broadwayu, Miles wyraźnie się
ucieszył.
– Bałem się juŜ, Ŝe wplątałeś się w jakieś morderstwo, tym razem w roli denata – powiedział.
Kiedy mu powiedziałem, Ŝe juŜ w pierwszej godzinie po przyjeździe do Nowego Jorku
spotkałem dwa młodzieŜowe gangi, Milesowi przyszło do głowy to samo, co mnie.
– Zdajesz sobie oczywiście sprawę z tego, Ŝe nigdy nie miałbyś u nich szans, gdyby cię nie
wyrzucono z rozprawy i nie opublikowano twojego zdjęcia w gazetach?
Pojechaliśmy do centrum i tym razem osobiście pofatygowaliśmy się Rejonowej Prokuratury,
nie dlatego, Ŝebyśmy mieli jakiekolwiek złudzenia co do tego, jak nas tam przyjmą, ale
dlatego, Ŝe tylko tak mogliśmy dotrzeć do siedmiu znajdujących się w więzieniu chłopców.
– Chciałbym bardzo, Ŝebyście państwo w jakiś sposób się przekonali, Ŝe staram się o
pozwolenie na widzenie z tymi chłopcami tylko ze względu na ich dobro – powiedziałem.
– Pastorze, gdyby nawet wszystko, co Pan mówi pochodziło prosto z tej pana Biblii, to i tak
nie moglibyśmy pana do nich wpuścić. Mógłby się pan z nimi spotkać bez zezwolenia
sędziego Davidsona tylko wtedy, gdyby miał pan pisemne pozwolenie od rodziców
wszystkich chłopaków.
A więc była jeszcze jakaś moŜliwość!
– Czy mógłbym dostać ich nazwiska i adresy?
– Przykro mi, niestety nie moŜemy tego udostępnić.
Kiedy znowu znaleźliśmy się na ulicy, wyciągnąłem z kieszeni bardzo juŜ sfatygowaną kartkę
wydartą z Life’u. Było tam wymienione nazwisko przywódcy gangu: Luis Alvarez. Miles
został w samochodzie, ja zaś poszedłem do sklepu, Ŝeby rozmienić pięciodolarowy banknot –
niemalŜe ostatnie nasze pieniądze – na dziesięciocentówki. Potem zacząłem obdzwaniać
wszystkich Alvarezów według wykazu ksiąŜki telefonicznej. Na samym Manhattanie było ich
ze dwie setki.
– Czy to mieszkanie Luisa Alvareza, tego oskarŜonego w sprawie Michaela Farmera? –
pytałem.
W odpowiedzi pełne oburzenia milczenie, gniewne słowa, trzask odkładanej gwałtownie
słuchawki. ZuŜyłem czterdzieści dziesięciocentówek i stało się jasne, Ŝe w ten sposób nigdy
nie uda nam się dotrzeć do tych chłopców.
Wyszedłem z budki i dołączyłem do siedzącego w samochodzie Milesa. Obaj byliśmy
zniechęceni. Nie mieliśmy najmniejszego pojęcia, co dalej robić. I właśnie tam, kiedy
siedzieliśmy w samochodzie u stóp drapaczy chmur dolnego Manhattanu, pochyliłem głowę i
pomodliłem się: „Panie, jeśli jesteśmy tu po to, by wypełnić Twoją misję, musisz nas
poprowadzić. Wyczerpaliśmy juŜ nasze własne pomysły. PokaŜ nam, gdzie iść, bo my tego
nie wiemy”.
Ruszyliśmy, nie mając konkretnego celu, w kierunku, w którym zwrócony był samochód –
akurat była to północ. Utknęliśmy w gigantycznym korku na Times Square. Kiedy się w
końcu z niego wydostaliśmy, zgubiliśmy się z kolei w Central Parku. Długo jeździliśmy w
kółko, zanim się zorientowaliśmy, Ŝe wszystkie drogi stanowią zamknięty krąg. Wtedy
skorzystaliśmy z pierwszego lepszego wyjazdu. Chcieliśmy tylko wydostać się z parku.
22
Znaleźliśmy się na ulicy prowadzącej do centrum Latynoskiego Harlemu. I wtedy nagle znów
poczułem ten niezrozumiały impuls, aby wysiąść z samochodu.
– Zaparkujmy gdzieś tutaj – powiedziałem do Milesa.
Zaparkowaliśmy na pierwszym wolnym miejscu, które się nam trafiło. Wysiadłem z
samochodu i zrobiłem kilka kroków. Przystanąłem w zakłopotaniu. Wewnętrzny mus zniknął.
Na stopniu przed domem siedziało kilku chłopców.
– Gdzie mieszka Luis Alvarez? – spytałem jednego z nich.
Chłopcy spojrzeli na mnie ponuro i nic nie odpowiedzieli. Ruszyłem bez celu dalej. Wtedy
dogonił mnie czarnoskóry chłopak.
– Szuka pan Luisa Alvareza?
– Tak.
Spojrzał na mnie dziwnie.
– Tego, który siedzi w więzieniu za tego kalekiego dzieciaka?
– Tak, znasz go?
Chłopak nadal uwaŜnie mi się przyglądał.
– Czy to pana samochód? – zapytał.
Te jego pytania zaczynały mnie juŜ męczyć.
– Tak, mój, a czemu pytasz?
Chłopak wzruszył ramionami.
– Człowieku, zaparkowałeś dokładnie przed jego domem.
Poczułem, Ŝe dostaję gęsiej skórki. Wskazałem stary czynszowy dom, przed którym
zaparkowałem.
– Tam mieszka? – zapytałem niemalŜe szeptem.
Chłopak skinął głową. Czasami miałem do Boga pretensje, czemu nie odpowiada na niektóre
modlitwy, ale jeszcze trudniej było mi uwierzyć w modlitwę wysłuchaną. Poprosiliśmy Boga,
by nas prowadził i oto postawił nas na progu domu Luisa Alvareza.
– Dzięki Ci, Panie – powiedziałem głośno.
– Co pan powiedział?
– Dziękuję – zwróciłem się do chłopca. – Naprawdę bardzo ci dziękuję.
Nazwisko Alvarez widniało na skrzynce listowej, którą zobaczyliśmy na obskurnej klatce
schodowej. Było to trzecie piętro. Wbiegłem schodami na górę. Korytarz trzeciego piętra był
ciemny i cuchnął uryną i kurzem. Ściany były wyłoŜone ciemnobrązową blachą imitującą
kafelki.
– Panie Alvarez? – zawołałem, kiedy juŜ odnalazłem drzwi opatrzone tym nazwiskiem
wypisanym wyraźnymi drukowanymi literami.
Z wnętrza mieszkania ktoś coś odkrzyknął po hiszpańsku. W nadziei, Ŝe było to zaproszenie
do wejścia do środka, otworzyłem drzwi i zajrzałem do wnętrza mieszkania. Na czerwonym
wyściełanym krześle siedział szczupły męŜczyzna o ciemnej karnacji z róŜańcem w ręku.
Podniósł głowę znad róŜańca i jego twarz się rozjaśniła.
– To pan, Dawid – powiedział bardzo wolno. – Ten kaznodzieja. Gliny, oni pana wyrzucić.
– Tak – odpowiedziałem. Wszedłem do środka. Pan Alvarez wstał.
– Ja się modlę, Ŝeby pan przyszedł – powiedział. – PomoŜe pan mojemu chłopcu?
– Chciałbym, panie Alvarez, ale nie pozwalają mi się z Luisem spotkać. Muszę mieć pisemne
pozwolenie od pana i od innych rodziców.
– Ja dam. – Pan Alvarez wyjął z kuchennej szuflady ołówek i kartkę. Powoli napisał, Ŝe
wyraŜa zgodę, Ŝebym zobaczył się z Luisem Alvarezem. Potem złoŜył papier i podał mi go.
– Czy zna pan nazwiska i adresy rodziców pozostałych chłopców?
– Nie – powiedział ojciec Luisa i lekko odwrócił głowę. – Widzisz, to jest ten problem. Nie
mam za blisko kontaktu z moim synem. Bóg, On cię tu przyprowadził, On zaprowadzi do
innych.
23
Tak więc, zaledwie kilka minut po tym jak całkiem na chybił trafił zaparkowaliśmy na jednej
z ulic Harlemu, miałem juŜ pierwsze pisemne pozwolenie. Wyszedłem z mieszkania pana
Alvareza zastanawiając się, czy to moŜliwe, Ŝeby Bóg skierował mój samochód pod właściwy
adres w odpowiedzi na tę jego ojcowską modlitwę. Mój umysł szukał innego wytłumaczenia.
Być moŜe widziałem juŜ ten adres gdzieś w gazecie i podświadomie go zapamiętałem.
Jednak kiedy schodząc po ciemnych schodach jeszcze nad tym rozmyślałem, wydarzyło się
coś nowego, i tego nie moŜna było wyjaśnić podświadomym zapamiętywaniem. Na półpiętrze
prawie zderzyłem się z chłopcem w wieku około siedemnastu lat, który co sił w nogach biegł
po schodach na górę.
– Przepraszam – powiedziałem nie zatrzymując się.
Chłopak spojrzał na mnie, wymamrotał coś pod nosem i ruszył dalej, ale kiedy znalazłem się
bliŜej światła, zatrzymał się i spojrzał na mnie jeszcze raz.
– Kaznodzieja?
Odwróciłem się. Chłopak podszedł do światła, Ŝeby mi się lepiej przyjrzeć.
– Czy to nie pan jest tym facetem, którego wyrzucili z procesu Luisa?
– Tak, jestem Dawid Wilkerson.
Chłopiec wyciągnął rękę.
– No, a ja jestem Angelo Morales. Jestem z gangu Luisa. Był pan u Alvarezów?
– Tak – powiedziałem Angelowi, ze potrzebuję pozwolenia na spotkanie z Luisem. – I nagle
w tym spotkaniu dostrzegłem palec BoŜy.
– Angelo! – powiedziałem. – Muszę mieć pozwolenia od rodziców wszystkich chłopców. Pan
Alvarez nie wiedział, gdzie oni mieszkają, ale ty wiesz, prawda?…
Angelo objechał z nami cały Harlem w poszukiwaniu rodzin sześciu pozostałych oskarŜonych
w procesie Michaela Farmera. Po drodze opowiedział nam trochę o sobie: tamtej nocy, kiedy
chłopcy „dołoŜyli Michaelowi”, byłby z nimi, gdyby nie ból zęba. Powiedział, Ŝe nie poszli
oni do parku z jakimś konkretnym zamiarem, a tylko bez celu połazić.
– Gdyby nie trafili na Farmera, pewnie poszliby na rozróbę.
Okazało się, Ŝe „rozróba” oznacza walkę gangów. Wiele się od Angela dowiedzieliśmy,
potwierdziło się teŜ wiele z tego, co podejrzewaliśmy. Chłopcy z tego właśnie gangu – czy
wszyscy inni równieŜ? – byli znudzeni, samotni i trawiła ich złość. Szukali mocnych wraŜeń,
szli więc tam, gdzie mogli je znaleźć. Pragnęli towarzystwa, więc szli tam, gdzie mogli
spotkać innych.
Angelo był szczery, nie miał zwyczaju niczego owijać w bawełnę. Był bystrym
sympatycznym chłopakiem i chciał nam pomóc. Zgodziliśmy się z Milesem, Ŝe bez względu
na to, jak się nam wszystko ułoŜy, pozostaniemy w kontakcie z Angelem Moralesem i
postaramy się wskazać mu inną drogę Ŝycia.
Po dwóch godzinach mieliśmy juŜ wszystkie podpisy, co do jednego.
śegnając się z Angelem, wzięliśmy od niego adres i obiecaliśmy pozostać z nim w kontakcie.
Pojechaliśmy z powrotem do centrum. Nasze serca śpiewały z radości. Właściwie to
przedzierając się znowu przez ulice Broadwayu, sami śpiewaliśmy. Zamknęliśmy szczelnie
okna i wyśpiewywaliśmy na całe gardło dobre, stare kościelne hymny, które znaliśmy od
dzieciństwa. Niezaprzeczalny cud, który wydarzył się w ciągu ostatnich godzin przywrócił
nam pewność, Ŝe jeśli zaczniemy działać ufając BoŜemu prowadzeniu, staną przed nami
otworem wszystkie drzwi.
Skąd mogliśmy wiedzieć, kiedy tak sobie jechaliśmy ze śpiewem, Ŝe w chwilę później drzwi
zatrzasną się przed nami z hukiem? Bo mimo posiadania tych podpisów nie pozwolono nam
jednak spotkać się z tymi siedmioma chłopcami.
24
Okręgowy prokurator bardzo był zaskoczony tym, Ŝe tak szybko znowu się tam zjawiliśmy, a
kiedy pokazaliśmy mu wymagane pozwolenia, nie mógł uwierzyć własnym oczom.
Zadzwonił do więzienia i wydał instrukcję, by, jeśli chłopcy wyraŜą na to spotkanie zgodę,
nas tam wpuszczono.
To w więzieniu pojawiła się przed nami dziwna i zupełnie niespodziewana przeszkoda. Nie
sprzeciwili się wizycie ani sami chłopcy, ani urzędnicy, tylko mój kolega po fachu.
Więzienny kapelan, który miał tych chłopców pod swoją opieką najwyraźniej uznał, Ŝe
pojawienie się kogoś nowego „zakłóciłoby ich duchowy spokój”. Wszyscy chłopcy podpisali
formularz stwierdzający: „Zgadzamy się na rozmowę z pastorem Dawidem Wilkersonem”.
Kapelan skreślił „zgadzamy się” i wpisał „nie zgadzamy się”. I Ŝadne błagania nie mogły
przekonać urzędników, Ŝeby uniewaŜniono tę decyzję.
Znowu wracaliśmy mostem Jerzego Waszyngtona – zupełnie nie rozumiejąc, co się dzieje.
Czemu tak się to potoczyło, czemu otrzymaliśmy tak wspaniałą zachętę, jeśli droga, którą
szliśmy okazała się być w końcu ślepym zaułkiem?
I dopiero późnym wieczorem, na pensylwańskiej autostradzie w połowie drogi do naszego
miasteczka, nagle dostrzegłem światełko w tunelu.
– Ha! – powiedziałem głośno, wyrywając Milesa z drzemki.
– Co „ha”?
– To właśnie zrobię.
– Dobrze, cieszę się, Ŝe to sobie ustaliliśmy – powiedział Miles znowu układając się do snu i
zamykając oczy.
Światełko w tunelu miało kształt człowieka, wyjątkowego człowieka: ojca mojego ojca. Cała
nadzieja w tym, Ŝe pozwoli mi złoŜyć sobie wizytę, Ŝebym mógł mu przedstawić swój kłopot.
25
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 5
– Wiesz, co o tym sądzę? – spytała Gwen.
Siedzieliśmy sobie razem w kuchni przed moim wyjazdem na farmę dziadka popijając
herbatę.
– Myślę, Ŝe trzeba ci poczucia przynaleŜności do jakiejś wielkiej tradycji, świadomości, Ŝe
nie jesteś w tym, co robisz zupełnie sam. Myślę, Ŝe potrzebujesz pewnego rodzaju powrotu do
przeszłości, i wiesz, uwaŜam, Ŝe masz rację. Sięgnij wstecz tak daleko, jak tylko moŜesz,
Dawidzie. Tego ci właśnie teraz trzeba.
Zadzwoniłem do dziadka, Ŝeby uzgodnić to spotkanie.
– PrzyjeŜdŜaj zaraz, synku – powiedział. – Pogadamy sobie.
Mój dziadek miał siedemdziesiąt dziewięć lat i był nadal pełen energii. Dawniej znano go w
całym kraju. W jego Ŝyłach płynęła krew angielsko-walijsko-holenderska. Był synem,
wnukiem, a moŜe i prawnukiem kaznodziei. Ten łańcuch następujących po sobie pokoleń
duchownych miał swój początek gdzieś w epoce wczesnych dziejów Reformacji w Europie
Zachodniej i na Wyspach Brytyjskich. O ile mi wiadomo, od czasu kiedy tylko duchowni
zaczęli się Ŝenić, zawsze jakiś Wilkerson był zaangaŜowany w kościelną słuŜbę, i często była
to słuŜba budząca kontrowersje.
Droga prowadząca z Philisburgha do jego farmy niedaleko Toledo w stanie Ohio, gdzie mój
dziadek osiadł na starość, była długa.
Większość tej podróŜy spędziłem na – jak to określiła Gwen – wracaniu do przeszłości. Były
to bardzo Ŝywe wspomnienia, szczególnie wtedy, gdy pojawiał się w nich dziadek.
Dziadek urodził się w Cleveland, w stanie Tennessee. Kaznodzieją został zanim ukończył
dwadzieścia lat. I dobrze, Ŝe był młody, bo nie pędził zbyt łatwego Ŝycia. Był kaznodzieją
wędrownym, co oznacza, Ŝe większość czasu spędzał w siodle. Jeździł na swojej Nellie od
jednego drewnianego kościółka do drugiego i zwykle był jednocześnie i kaznodzieją, i
dyrygentem chóru, i kościelnym. Przybywał do kościoła zawsze pierwszy: rozpalał ogień,
wymiatał mysie pozostałości i wietrzył. Potem gromadzili się członkowie kongregacji, a on
przewodził wiernym w śpiewaniu starych pieśni, takich jak „Cudowna BoŜa łaska” czy
„Przyjacielem naszym Jezus”. Później wygłaszał kazanie.
Jego nauczanie było bardzo nieortodoksyjne i niektóre z jego przekonań szokowały
współczesnych mu wiernych. Na przykład – w czasach jego młodości uwaŜano za grzech
noszenie wstąŜek i piór. Gdzieniegdzie starsi kongregacji mieli zwyczaj nosić przy pasku
noŜyce. Jeśli jakaś pokutująca kobieta wychodziła na wezwanie do przodu, a nosiła przy
kapeluszu wstąŜkę, w ruch szły noŜyce, a wraz z tym płynęły słowa pouczenia w stylu: „JakŜe
z tymi wszystkimi wstąŜkami miałabyś się dostać do nieba?”.
Ale dziadek przyjął zupełnie inną strategię. Z czasem wypracował coś, co nazywał
ewangelizacyjną „metodą baraniego kotleta”.
– Ludzi moŜna starać się pozyskać w podobny sposób, jak się postępuje z psami – mawiał. –
Gdy widzisz na ulicy psa ze starą, ogryzioną do cna kością w pysku, nie wyrywaj mu tej kości
tłumacząc jednocześnie, Ŝe nie na wiele mu się przyda, bo wtedy będzie tylko warczał.
26
PrzecieŜ ta kość to jest wszystko, co posiada. Ale jeśli zobaczy jak rąbiesz wspaniały kawał
tłustej baraniny, będzie gotów natychmiast rzucić swoją kość i merdając ogonem złapie w
locie to, co mu rzucisz. I juŜ masz przyjaciela. Więc zamiast wyrywania kości czy odcinania
ludziom piór od ubrań, rzucam im trochę takich „baranich kotletów”, daję coś naprawdę
świeŜego i Ŝywego. Mówię im o Nowym Początku.
Dziadek wygłaszał kazania zarówno na zgromadzeniach pod namiotami, jak i w kościołach.
Jeszcze teraz, jeŜdŜąc po kraju, słyszę opowieści o tym, jak stary Jay Wilkerson potrafił
rozkręcić te naboŜeństwa. Raz na przykład przemawiał pod namiotem w miejscowości
Jamaica na Long Island. Wierni przybyli tłumnie, bo był to weekend 4 lipca i duŜo ludzi
przyjechało na wypoczynek.
Tamtego dnia po południu mój dziadek odwiedził swego przyjaciela handlującego wyrobami
z Ŝelaza. Ten pokazał mu pewną nowość – proszek, który dymił i sypał iskrami, kiedy się na
niego nadepnęło. Miał nadzieję, Ŝe będzie to wielki przebój na uroczystościach z okazji 4
lipca. Dziadka bardzo to zainteresowało i kupił trochę tej substancji. WłoŜył ją do papierowej
torby, wsadził do kieszeni i zupełnie o niej zapomniał.
Mówił wtedy w swoim kazaniu o nowym Ŝyciu w Chrystusie, ale takŜe o piekle, a jego opisy
tego miejsca bywały zwykle bardzo sugestywne. Tamtego lipcowego wieczoru ręka dziadka
przypadkiem zawędrowała do kieszeni marynarki, namacał wtedy tę iskrzącą substancję.
Cichutko wziął garść proszku i rzucił go za siebie na podium, po czym, jak gdyby nigdy nic,
udając, Ŝe nie wie, co się dzieje, nadal mówił o piekle. Tymczasem za jego plecami kłębił się
dym, a na podium rozlegały się trzaski.
Po okolicy rozeszła się wtedy wieść, Ŝe kiedy Jay Wilkerson mówi o piekle, czuć niemalŜe
dym i widać iskry.
Na początku ludzie spodziewali się, Ŝe mój ojciec będzie tak samo kontrowersyjnym
kaznodzieją, jak dziadek. Jednak ojciec był zupełnie inny. Był bardziej duchownym niŜ
ewangelistą. Dorastał w braku poczucia bezpieczeństwa, jakie daje bardziej stabilna
egzystencja niŜ ta, jaką mógł zapewnić jeŜdŜący po całym kraju i głoszący ewangelię mój
dziadek. Skutki tego dało się później zauwaŜyć w przebiegu jego pastorskiej słuŜby. W całym
tym okresie pastorował tylko czterem kongregacjom, gdy tymczasem dziadek co wieczór był
w innej. Mój ojciec budował solidne, trwałe wspólnoty, gdzie go kochano i gdzie szukano u
niego pomocy, gdy się pojawiały problemy.
– Myślę, Ŝe kościół potrzebuje obu rodzajów kaznodziejów – powiedział mi raz ojciec.
Mieszkaliśmy wtedy w Pittsburghu. – Ale zazdroszczę twojemu dziadkowi umiejętności
wytrząsania z ludzi ich pychy. Potrzebujemy tego w naszej wspólnocie.
I mieliśmy szansę tego doświadczyć następnym razem, kiedy wpadł do nas przejazdem
dziadek. (Dziadek zawsze „wpadał przejazdem”.)
Kościół taty mieścił się w eleganckiej dzielnicy na przedmieściach Pittsburgha. W
sąsiedztwie mieszkali miejscowi bankierzy, prawnicy i lekarze. Było to dość niezwykłe
połoŜenie jak dla zielonoświątkowego kościoła, bo nasze naboŜeństwa zwykle są dosyć
głośne i raczej mało dostojne. Jednak w tym kościele, przez wzgląd właśnie na to sąsiedztwo,
naboŜeństwa były raczej stonowane. Dopiero dziadek nam uświadomił, Ŝe nie było to
właściwe.
Zanim nam złoŜył wizytę, wszyscy wierni starali się jak najbardziej upodobnić się do
otoczenia, robić wraŜenie ludzi statecznych i eleganckich.
– I martwych – orzekł dziadek. – A przecieŜ wiara powinna człowieka oŜywiać!
Tata wzruszył ramionami, ale musiał się z tym zgodzić. A potem popełnił ten błąd. Poprosił
dziadka, Ŝeby w niedzielę wieczorem wygłosił za niego kazanie.
Byłem na tym naboŜeństwie i nigdy nie zapomnę wyrazu twarzy taty, kiedy zaraz na wstępie
dziadek zdjął swoje brudne kalosze i postawił je na samym środku podium!
27
– No! – powiedział stojąc tam i patrząc na osłupiałe zgromadzenie. – Powiedzcie teraz, czemu
przeszkadzają wam te brudne śniegowce? Zapaćkałem wasz piękny kościółek, uraziłem
waszą dumę, a załoŜę się, Ŝe gdybym was zapytał, czy jesteście zarozumiali, to z pewnością
byście zaprzeczyli.
Tata miał ochotę zniknąć ludziom z oczu.
– Tak, tak, zwijaj się ze wstydu – zwrócił się do niego dziadek. – Tobie teŜ się to przyda.
Gdzie są diakoni tej kongregacji?
Diakoni podnieśli ręce.
– Chciałbym, Ŝebyście obeszli salę i otworzyli wszystkie okna. Trochę pohałasujemy, i
chciałbym Ŝeby ci bankierzy i prawnicy siedzący w niedzielny wieczór na swoich werandach
usłyszeli, jak to jest być zadowolonym ze swojej wiary. Dzisiaj wy sami będziecie
kaznodziejami dla swoich sąsiadów.
Potem kazał wszystkim wstać. Wstaliśmy. Powiedział, Ŝebyśmy zaczęli chodzić w koło
klaszcząc w ręce. Więc chodziliśmy i klaskaliśmy. Po piętnastu minutach chcieliśmy przestać,
ale dziadek pokręcił głową i musieliśmy jeszcze trochę poklaskać. A potem kazał nam
śpiewać. Więc chodziliśmy, klaskaliśmy i śpiewaliśmy, a za kaŜdym razem, kiedy śpiew
przycichał, dziadek troszkę szerzej otwierał okna. Patrzyłem na tatę i wiedziałem, co sobie
myśli: „CóŜ, nigdy się po tym nie pozbieram, ale w końcu dobrze, Ŝe tak się dzieje”. Potem
zaczynał śpiewać głośniej niŜ pozostali.
To ci dopiero było naboŜeństwo!
Następnego ranka tata miał okazję poznać reakcje sąsiadów. Wybrał się w jakiejś sprawie do
banku, a tam za wielkim pustym biurkiem siedział rzecz jasna jeden z naszych sąsiadów. Tata
chciał czmychnąć, ale ten mu nie pozwolił:
– Hej, pastorze Wilkerson – zawołał i zaprosił go do siebie. Potem powiedział – No to sobie
wczoraj trochę pośpiewaliście w tym waszym kościele. Wszyscy o tym mówią. Dochodziły
nas słuchy, Ŝe potraficie to robić i aŜ dotąd czekaliśmy, Ŝeby was wreszcie usłyszeć. W tej
okolicy od dawna nie wydarzyło się nic lepszego.
Przez następne trzy lata w naszej wspólnocie czuło się ducha wolności i mocy, a przy tym
nauczyliśmy się bardzo waŜnej rzeczy.
– Musisz głosić Pięćdziesiątnicę – powiedział mój dziadek, kiedy rozmawiał później z moim
tatą na temat „naboŜeństwa z zabłoconymi buciorami”. – Kiedy Pięćdziesiątnicę pozbawi się
wszelkiego balastu, jest ona mocą i Ŝyciem. I tego właśnie doświadczył Kościół, kiedy w
dzień Pięćdziesiątnicy zstąpił Duch Święty.
A wtedy – ciągnął uderzając pięścią w swoją otwartą dłoń – kiedy ktoś jest pełen mocy i
Ŝycia, będzie teŜ miał siłę, a gdy będzie silny, najprawdopodobniej teŜ trochę pohałasuje, i tak
musi być. Na pewno teŜ pobrudzi sobie buty.
Dla dziadka zabłocenie butów oznaczało nie tylko zabrudzenie podeszew z powodu
chodzenia po błocie, gdy trzeba, ale równieŜ ubrudzenie ich wierzchów przy klękaniu.
Dziadek był męŜem modlitwy i w tym cała jego rodzina była do niego podobna. Tak
wychował mojego ojca, a z kolei tata przekazał to mnie.
– Dawidzie – zapytał mnie raz dziadek, kiedy wpadł do nas przejazdem – czy masz odwagę
prosić w modlitwie o pomoc, kiedy masz jakieś kłopoty?
W pierwszej chwili to pytanie wydało mi się dziwne, ale kiedy naciskał, Ŝebym na nie
odpowiedział, zrozumiałem, Ŝe chodzi mu o coś waŜnego. Rzecz jasna często dziękowałem
Bogu za całe dobro, które mnie w Ŝyciu spotykało, czyli dom, rodziców, czy teŜ jedzenie i
wykształcenie. Modliłem się teŜ, w sposób dość ogólny i jakby niezbyt konkretnie, Ŝeby
kiedyś Pan chciał uŜyć mnie do wykonania jakiegoś swego dzieła. Ale o konkretną pomoc
modliłem się rzadko.
28
– Dawidzie – powiedział dziadek, patrząc na mnie tym razem bez cienia swej zwykłej
Ŝartobliwości – w dniu, kiedy nauczysz się w obecności innych modlić się o konkretne
sprawy, wtedy właśnie poznasz moc.
Niezupełnie rozumiałem co ma na myśli, po części dlatego, Ŝe miałem wówczas tylko
dwanaście lat, jak równieŜ dlatego, Ŝe instynktownie bałem się tej rady. Powiedział, Ŝeby się
modlić konkretnie i publicznie. Oznaczało to głośne wypowiedzenie w obecności innych
słów: „Proszę o to i o to”. A więc podjęcie ryzyka, Ŝe modlitwa moŜe nie zostać wysłuchana.
Jednak pewnego strasznego dnia zostałem zmuszony wypróbować taki rodzaj modlitwy, o
jaki chodziło dziadkowi, na własnej skórze. Przez całe moje dzieciństwo mój ojciec cięŜko
chorował. Miał wrzody dwunastnicy i przez ponad dziesięć lat musiał znosić ból.
Kiedy pewnego dnia wracałem ze szkoły, zobaczyłem jadącą szybko karetkę i choć miałem
do przebycia jeszcze jedną przecznicę, wiedziałem dokąd zmierza. JuŜ z daleka słyszałem
krzyki ojca.
W salonie, z bardzo powaŜnymi minami, siedziało kilku starszych naszej kongregacji. Lekarz
nie chciał mnie wpuścić do pokoju, w którym był mój ojciec, więc mama wyszła do mnie na
korytarz.
– Mamo, czy on umrze?
Spojrzała mi prosto w oczy i zdecydowała się powiedzieć prawdę.
– Doktor uwaŜa, Ŝe ma przed sobą około dwóch godzin Ŝycia.
W tym momencie tata wydał wyjątkowo głośny okrzyk bólu, a mama ścisnęła moje ramię i
szybko pobiegła z powrotem do pokoju.
– JuŜ jestem, Kenneth – powiedziała zamykając za sobą drzwi. JednakŜe zanim drzwi się
zamknęły, zrozumiałem dlaczego lekarz nie chciał mnie wpuścić do taty. Jego pościel i
podłoga były całe we krwi.
Wtedy przypomniałem sobie obietnicę dziadka: „W dniu, kiedy nauczysz się wobec innych
modlić się o konkretne sprawy, odkryjesz moc”. Przez chwilę zastanawiałem się, czy nie
pójść do pokoju, w którym siedzieli starsi i nie oznajmić im, Ŝe modlę się o mojego ojca, Ŝeby
wstał z łóŜka zdrów. Jednak nie mogłem się na to zdobyć. Nawet w tak skrajnej sytuacji nie
byłem w stanie wystawić na próbę mojej wiary i zaryzykować jej zdruzgotanie.
Nie zwaŜając na słowa mojego dziadka, uciekłem najdalej jak tylko mogłem. Zbiegłem
schodami do piwnicy, zamknąłem się w skrzyni na węgiel i tam zacząłem się modlić, starając
się siłą głosu nadrobić brak wiary.
Nie zdawałem sobie przy tym sprawy z tego, Ŝe modliłem się do czegoś w rodzaju systemu
nagłaśniającego.
Nasz dom był ogrzewany gorącym powietrzem. Wielkie, podobne z kształtu do trąb rury
docierały do kaŜdego pomieszczenia domu, a swój początek miały właśnie obok owej skrzyni
na węgiel. Tymi rurami niósł się mój głos po całym domu, tak Ŝe siedzący w salonie ludzie
usłyszeli nagle Ŝarliwą, płynącą ze ścian modlitwę. Usłyszał ją teŜ lekarz na górze. Usłyszał ją
mój ojciec leŜący na łoŜu śmierci.
– Przyprowadźcie Dawida – wyszeptał.
Więc przyprowadzono mnie na górę, przeszedłem obok osłupiałej starszyzny i dotarłem do
pokoju mego ojca. Tata poprosił doktora Browna, Ŝeby chwilę poczekał na korytarzu, a potem
poprosił mamę o głośne przeczytanie 22 wersetu z 21 rozdziału Ewangelii Mateusza. Mama
otworzyła Biblię i odszukała odpowiedni fragment.
„I otrzymacie wszystko – czytała – o co z wiarą będziecie prosić w modlitwie”.
Byłem bardzo podekscytowany.
– Mamo, czy moŜemy tę obietnicę wziąć teraz dla taty?
Więc kiedy mój ojciec leŜał osłabiony w łóŜku, mama zaczęła raz po raz odczytywać ten sam
fragment. Przeczytała go chyba z dziesięć razy, a w tym czasie ja wstałem z krzesła,
podszedłem do taty łóŜka i połoŜyłem ręce na jego czole.
29
– Jezu – modliłem się – Jezu, wierzę w to, co powiedziałeś. Uzdrów tatę!
Trzeba było uczynić coś jeszcze. Podszedłem do drzwi, otworzyłem je i powiedziałem głośno
i wyraźnie:
– Proszę wejść, panie doktorze. Ja… (to było trudne) pomodliłem się o tatę, bo wierzę, Ŝe
wyzdrowieje.
Doktor Brown pobłaŜliwie odniósł się do mojej powagi dwunastolatka. Uśmiechnął się do
mnie, wyraŜając w ten sposób zarówno sympatię i współczucie, jak równieŜ całkowite
niedowierzanie. Jednak kiedy pochylił się nad ojcem, Ŝeby go zbadać, jego uśmiech zamienił
się najpierw w zakłopotanie, później w zadziwienie.
– Coś się stało – powiedział tak cicho, Ŝe ledwie go usłyszałem. Trzęsącymi się rękami
sięgnął po swoje przyrządy i zmierzył ojcu ciśnienie.
– Kenneth – powiedział podnosząc ojcu powieki, a potem dotykając jego brzucha i jeszcze raz
spoglądając na ciśnieniomierz – Kenneth, jak się czujesz?
– Jakby wstępowały we mnie siły.
– Kenneth, ujrzałem właśnie cud.
Mój ojciec wstał z łóŜka, ja zaś w tej wspaniałej chwili zostałem całkowicie uwolniony od
wszelkich wątpliwości dotyczących modlenia się z wiarą. Kiedy wiele lat później jechałem na
farmę dziadka, było to jedno z towarzyszących mi wspomnień.
Ucieszyłem się widząc, Ŝe dziadek jest nadal Ŝwawy. Jego ruchy były co prawda trochę
powolniejsze, ale umysł równie bystry i pełen przenikliwej mądrości jak dawniej. Usiadł
okrakiem na starym, prostym krześle, obróciwszy je wpierw oparciem w moją stronę, i
słuchał uwaŜnie opowieści o moich dziwnych przeŜyciach. Pozwolił mi mówić przez godzinę,
od czasu do czasu zadając jakieś pytanie. Na koniec spytałem:
– Co o tym sądzisz, dziadku? Czy uwaŜasz, Ŝe naprawdę zostałem posłany po to, Ŝeby pomóc
tym oskarŜonym o morderstwo chłopcom?
– Nie, nie sądzę – powiedział dziadek.
– Ale tak wiele… – zacząłem.
– UwaŜam – ciągnął dalej – Ŝe te drzwi zatrzasnęły się przed tobą tak dokładnie, jak to tylko
moŜliwe, Dawidzie. Nie sądzę, Ŝeby Bóg dał ci moŜliwość spotkania tych chłopców jeszcze
bardzo długo. I powiem ci dlaczego. Bo gdybyś się z nimi teraz spotkał, mógłbyś uznać, Ŝe
wypełniłeś juŜ swój obowiązek wobec nastolatków z Nowego Jorku. A ja myślę, Ŝe masz
przed sobą większe zadanie.
– Co masz na myśli?
– Mam takie przeczucie, synu, Ŝe nigdy nie miałeś się spotkać tylko z tymi siedmioma
chłopakami, ale z tysiącami im podobnych.
Odczekał chwilę, Ŝebym się oswoił z tą myślą, potem ciągnął dalej.
– Mam na myśli wszystkich tych zagubionych i przeraŜonych samotnych chłopców z Nowego
Jorku, którzy, jeśli im nie pomoŜesz, mogą skończyć na tym, Ŝe będą mordować dla zabawy.
Mam takie przeświadczenie, Dawidzie, Ŝe powinieneś teraz poszerzyć swoje horyzonty.
Dziadek umiał tak przedstawić sprawy, Ŝe zawsze udawało mu się mnie zachęcić. Zamiast
uciekać z miasta najszybciej jak to tylko moŜliwe, nagle poczułem ogromną chęć, Ŝeby
natychmiast tam wrócić i zabrać się do pracy. Powiedziałem dziadkowi coś w tym stylu, a on
się tylko uśmiechnął.
– Łatwo ci tak mówić teraz, kiedy siedzisz w ciepłej kuchni i rozmawiasz ze swoim
dziadkiem. Ale poczekaj ze snuciem tych wizji do czasu, aŜ spotkasz więcej takich
chłopaków. Będą pełni nienawiści i grzechu, gorsi niŜ jesteś to sobie w stanie wyobrazić. To
tylko chłopcy, ale wiedzą juŜ co to jest morderstwo, gwałt czy sodomia. Jak sobie z tym
wszystkim poradzisz, kiedy juŜ ich spotkasz?
Nie mogłem mu dać na to jasnej odpowiedzi.
30
– Pozwól, Ŝe sam sobie odpowiem, Dawidzie. Zamiast patrzeć na te okropności, skup całą
swoją uwagę na tym, co stanowi sedno ewangelii. Jak sądzisz, co to takiego?
Spojrzałem mu w oczy.
– Wystarczająco często słuchałem swojego dziadka – odrzekłem – Ŝeby odpowiedzieć na
podstawie jego własnych kazań. Sednem ewangelii jest zmiana. Przemiana. Narodzenie na
nowo.
– Gładko to recytujesz, Dawidzie. Poczekaj aŜ zobaczysz jak Pan to rzeczywiście czyni.
Wtedy w twoim głosie pojawi się więcej zapału. Teraz to dla ciebie tylko teoria. Sedno
przesłania Jezusa jest bardzo proste: spotkanie z Bogiem – jeśli jest autentyczne – oznacza
zmianę.
Dziadek zaczynał się juŜ jakby niecierpliwić, więc wiedziałem, Ŝe nasza rozmowa dobiega
końca. Podniósł się sztywno z krzesła i ruszył w kierunku drzwi. Znając jego zamiłowanie do
dramatycznych efektów, czułem Ŝe najwaŜniejsza część naszej rozmowy nastąpi dopiero
teraz.
– Dawidzie – powiedział dziadek opierając się ręką o framugę drzwi domu – wciąŜ martwi
mnie to, Ŝe masz się zetknąć z brutalnym Ŝyciem miasta. Do tej pory Ŝyłeś sobie spokojnie i
bezpiecznie. Kiedy staniesz oko w oko z niegodziwością, moŜe cię sparaliŜować strach.
Wiesz – dziadek zaczął opowiadać historię, która wydawała się nie mieć Ŝadnego związku z
naszą rozmową – jakiś czas temu spacerowałem po wzgórzach i nagle natknąłem się na
ogromnego węŜa. Był naprawdę duŜy, gruby na trzy cale i długi na cztery stopy. LeŜał sobie
w słońcu i wyglądał naprawdę przeraŜająco. Bałem się go, więc przez dłuŜszą chwilę nie
śmiałem się poruszyć. I wyobraź sobie, Ŝe kiedy tak na niego patrzyłem, ujrzałem cud.
Zobaczyłem nowe narodziny. Widziałem jak stary wąŜ zrzucił skórę i zostawił ją w słońcu, a
sam popełznął dalej jako nowe, piękne stworzenie.
Kiedy zaczniesz swoją pracę w tym wielkim mieście – nie pozwól strachowi sparaliŜować cię
z powodu całej zewnętrzności związanej z tymi chłopakami. Na Bogu to nie robi wraŜenia.
On tylko czeka na to, Ŝeby kaŜdy z nich wyczołgał się z tej swojej starej, grzesznej skorupy i
pozostawił ją za sobą. Z tęsknotą oczekuje chwili, kiedy wyjdzie z niej zupełnie nowy
człowiek.
Nigdy o tym nie zapominaj, Dawidzie, kiedy na ulicach Nowego Jorku spotkasz swoje węŜe,
co z pewnością nastąpi.
31
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 6
Kiedy więc następnym razem zmierzałem do Nowego Jorku, jechałem z zupełnie innym
nastawieniem. Moja misja nie polegała teraz jedynie na tym, by pomóc siedmiu zamieszanym
w sprawę o morderstwo chłopcom. „Jeśli jednak mam do zrobienia coś więcej – mówiłem
sobie – to chciałbym mieć jaśniejszy obraz tego zadania”.
Była to wizja, której jednak nie byłem w stanie w pełni ogarnąć swym umysłem, coś jak nie
do końca zapamiętany sen. Wiedziałem tylko tyle, Ŝe chodzi o jakąś konkretną pomoc, którą
miałem zanieść takim chłopcom, jak Luis i jego przyjaciele.
A póki co nie chciałem przegapić Ŝadnej szansy skontaktowania się z gangiem Luisa. Zapadł
juŜ wyrok. Czterech chłopców, w tym Luis, miało pójść do więzienia, trzech wypuszczono na
wolność. Jeden z trzech uwolnionych chłopców miał zostać wysłany do specjalnego ośrodka
pod opiekę psychiatrów; rodzice drugiego chcieli go wywieźć z miasta, zaś trzeci miał wrócić
do domu. Postanowiłem się z nim spotkać.
Kiedy odnalazłem właściwy adres przy 125 ulicy, na drzwiach widniała juŜ tabliczka z innym
nazwiskiem. Mimo to zapukałem i nie byłem zbyt zaskoczony, kiedy w drzwiach stanęła
matka tego chłopca. Pamiętała mnie z poprzedniej mojej wizyty i wyglądało na to, Ŝe jest
zadowolona z tego, Ŝe znowu się zjawiłem.
– Proszę wejść – powiedziała. – Jak pan widzi, zmieniliśmy nazwisko. Cały czas nachodzili
nas rozwścieczeni ludzie. Raz nawet napisali na ścianie: „Niech wasz chłopak wynosi się z
miasta, albo zginie”.
W salonie ich czteropokojowego mieszkania, na krześle, kanapie i stoliku piętrzyły się
ogromne sterty gazet. Wszystkie z artykułami na temat procesu.
– Nie ma pan pojęcia, pastorze Wilkerson, jak się czuje ktoś otwierający gazetę, by dzień w
dzień widzieć w niej zdjęcie swego oskarŜonego o udział w morderstwie syna. Większość z
tych gazet przynieśli nam sąsiedzi. Przynosili je, aby przy okazji tu ponarzekać. Niektóre mąŜ
otrzymał w pracy.
Przeszliśmy do kuchni, z której dochodził smakowity zapach smaŜonej przez nią jakiejś
latynoskiej potrawy i zaczęliśmy rozmawiać o ich planach na przyszłość.
– Macie państwo zamiar tu pozostać? – zapytałem.
– Chcielibyśmy się wyprowadzić, ale ze względu na pracę męŜa trudno nam stąd wyjechać.
– Ale waszemu synowi grozi tu niebezpieczeństwo.
– To prawda.
– MoŜe chcielibyście państwo, Ŝeby przez jakiś czas pomieszkał z moją rodziną w
Pensylwanii? Byłby tam mile widziany.
– Nie – powiedziała nieszczęsna kobieta przewracając na patelni to, co tam smaŜyła. – Nie,
kiedy mój syn wróci z tego więzienia do domu, prawdopodobnie go gdzieś stąd wyślemy, ale
raczej do swoich. Nikt go juŜ tu nie zobaczy. Będzie tak, jakby się w ogóle nie urodził.
Kiedy pół godziny później opuszczałem to mieszkanie, przy drzwiach odwróciłem się, Ŝeby
się poŜegnać i wtedy zobaczyłem napis, o którym mi wspomniała w rozmowie. Był
nabazgrany na ścianie Ŝółtą kredą. Ktoś starał się go zetrzeć, ale nadal dawało się odczytać
słowa „…albo zginie”.
32
A więc raz jeszcze nie dane mi było nawiązać kontaktu z chłopcami z gangu Luisa. Być moŜe
powinienem był po prostu uznać, Ŝe te drzwi zatrzasnęły się przede mną celowo. Być moŜe
chodziło o to rodzące się właśnie we mnie, nie dające mi spokoju, marzenie. Bez względu na
to, jak bardzo wydawało się ono nierealne i jak bardzo byłem na to nieprzygotowany, a nawet
temu niechętny, zaczynałem oswajać się z myślą, Ŝe gdzieś na tych ulicach niechybnie znajdę
to, co kwakrzy nazwaliby moim „tobołkiem” odpowiedzialności.
– Panie – powiedziałem znowu, kiedy opuszczałem okolice 125 ulicy i szedłem w stronę
samochodu – jeśli mam tu do wykonania jakąś pracę, pokaŜ mi, na czym ma ona polegać.
W tym właśnie dniu rozpocząłem czteromiesięczne wędrowanie ulicami Nowego Jorku. Przez
cały marzec, kwiecień, maj i czerwiec 1958 roku raz w tygodniu, wykorzystując na to mój
wolny dzień, udawałem się do tego miasta. Wstawałem wcześnie rano i po ośmiu godzinach
jazdy, wczesnym popołudniem, docierałem do Nowego Jorku. Potem, aŜ do późnej nocy,
wędrowałem ulicami miasta, by nad ranem wrócić do domu.
Nie były to wyprawy daremne. Nigdy nie opuszczało mnie przeświadczenie, Ŝe zmierzam do
celu wyznaczonego nie przeze mnie, choć charakter tego nakazu był nadal bardzo tajemniczy.
Nie umiałem znaleźć lepszego sposobu reagowania na ten wewnętrzny impuls, jak tylko
ciągłe jeŜdŜenie do tego miasta w bezustannym oczekiwaniu na jakąś wyraźną wskazówkę.
Pamiętam dokładnie pierwszy z tych czteromiesięcznych spacerów. Maria, zanim opuściłem
jej wilgotną piwniczną kryjówkę, powiedziała mi, Ŝe jedną z najbardziej niespokojnych i
niebezpiecznych okolic w Nowym Jorku jest dzielnica Brooklynu zwana Bedford-Stuyvesant.
– Pastorze – powiedziała Maria – jeśli chcesz poznać Nowy Jork od najgorszej strony, po
prostu przejedź przez brooklyński most i dobrze się rozejrzyj.
Czy rzeczywiście chciałem poznać Nowy Jork z jego najgorszej strony? Nie byłem tego
pewien. JednakŜe właśnie z takiej okolicy pochodziło owych siedmiu oskarŜonych w procesie
o zabicie Farmera. Jeśli kiedykolwiek miałem oglądać wyŜyny, jak to sugerował dziadek,
moŜe najpierw powinienem spojrzeć w dół.
Pojechałem więc Broadwayem do centrum, mijając po drodze Times Square i „Martinique”,
czyli hotel w którym zatrzymaliśmy się wcześniej z Milesem, aŜ do brooklyńskiego mostu.
Gdy juŜ byłem po drugiej stronie, policjant powiedział mi jak dojechać do
Bedford-Stuyvesant. I tak oto po raz pierwszy wjeŜdŜałem w samo serce okolicy, w której na
metr kwadratowy gruntu przypadało więcej morderców, niŜ w jakimkolwiek innym miejscu
na świecie. Kiedy tak trwoŜliwie jeździłem po tych ulicach, zupełnie nie zdawałem sobie
sprawy z tego, Ŝe pewnego dnia będę je znał tak samo dobrze, jak przyjazne mi ulice
Philipsburgha.
Bedford-Stuyvesant zamieszkiwali niegdyś stateczni, naleŜący do klasy średniej, ludzie.
Mieszkali w schludnych dwupiętrowych domach z ogródkami z tyłu budynku. Teraz jest to
getto czarnych i Portorykańczyków. Pojechałem tam pewnej zimnej marcowej nocy. Długo
musiałem kluczyć zanim znalazłem miejsce do parkowania, bo ulice nie były jeszcze
odśnieŜone i większość samochodów tkwiła między szarymi hałdami śniegu. Chodzenie
polegało tu na ostroŜnym brnięciu w śnieŜnej breji po kostki i przekraczaniu stert gnijących
odpadków. Włóczyłem się samotnie po ulicach tu i tam, patrząc i słuchając, stykając się z
Ŝyciem, o istnieniu którego – na wyŜynach mojej bezpiecznej egzystencji w górach – nie
miałem pojęcia.
Na oblodzonym chodniku leŜał pijak. Kiedy przystanąłem, Ŝeby mu pomóc, zwymyślał mnie.
Powiedziałem o tym chorym człowieku stojącemu na rogu policjantowi, na co ten wzruszył
ramionami i powiedział, Ŝe się tym zajmie. Jednak, kiedy odszedłszy trochę dalej odwróciłem
się, nadal stał sobie na rogu machając swoją pałką.
Dwie dziewczyny, których sylwetki rysowały się na tle mroku otwartych drzwi,
zaszczebiotały do mnie przymilnie:
33
– Hej, chłopczyku, szukasz towarzystwa?
Po drugiej stronie ulicy grupa nastolatków kręciła się w pobliŜu cukierni. Mieli na sobie
skórzane kurtki z jakimiś emblematami na plecach. Chciałem z nimi porozmawiać, ale się
zawahałem. Czy będą chcieli mnie słuchać? A moŜe będą się ze mnie śmiać, popychać mnie?
W końcu nie przeszedłem na drugą stronę – jeszcze nie tej nocy. Jeszcze trochę spacerowałem
mijając bary i przepełnione kubły na śmieci, przechodząc obok witryn kościołów i
komisariatów policji, aŜ doszedłem do ogromnego osiedla. Wiele szyb było tam
powybijanych, światło zepsute, a ze sczerniałego od sadzy śniegu wystawała złamana
tabliczka z napisem „Nie deptać trawników”.
Kiedy wracałem do samochodu, usłyszałem coś, co brzmiało jak trzy krótkie wystrzały.
Pomyślałem, Ŝe chyba mi się zdawało, bo na ulicy nikt nie okazywał zaniepokojenia ani
nawet zainteresowania. Po kilku minutach zawarczał policyjny, jadący na syrenie i błyskający
czerwonym światłem, samochód i podjechał do krawęŜnika. Tylko sześć osób przystanęło, by
popatrzeć jak z domu z pokojami do wynajęcia wyprowadzają męŜczyznę. Jego ramię zwisało
bezwładnie i krwawiło. śeby ściągnąć tłumy gapiów w Bedford-Stuyvesant, trzeba było
czegoś więcej niŜ postrzelenie w ramię.
Wróciłem do swojego samochodu i, zawiesiwszy w oknie starą koszulę jako zasłonkę,
połoŜyłem się, nakryłem się samochodowym pledem i wreszcie zasnąłem.
Dzisiaj bym juŜ tego nie zrobił. Zmądrzałem. Nie chodzi nawet o niebezpieczeństwo groŜące
ze strony dorosłych bandziorów czy nawet nastolatków. Chodzi o Małych Ludzi. Są to ośmio,
dziewięcio i dziesięciolatki, które grasują na obrzeŜach terytoriów nastoletnich gangów. Ci
malcy są naprawdę niebezpieczni, bo uprawiają przemoc dla niej samej. Mają noŜe i pistolety,
tak jak ich starsi bohaterzy, i wydaje im się, Ŝe jeśli będą z nich robić uŜytek, to staną się
męŜczyznami. Gdybym musiał spać dzisiaj na ulicy w samochodzie, to właśnie Małych Ludzi
obawiałbym się najbardziej.
Jednak następnego dnia obudziłem się cały i zdrowy. Czy ochroniła mnie moja
nieświadomość, czy moŜe słowa 91 psalmu, które powtarzałem bez ustanku, kiedy
zasypiałem:
Bo Pan jest twoją ucieczką,
NajwyŜszego uczyniłeś swoim obrońcą.
Zło ci się nie przydarzy
Nieszczęście nie zbliŜy się do twojego namiotu,
Bo rozkazał swoim aniołom,
Aby cię strzegli na wszystkich twoich drogach.
Będą cię nosić na rękach,
Abyś nie zranił swej nogi o kamień.
Będziesz deptał po lwach i po Ŝmijach,
Zdepczesz lwiątko i smoka.
Podczas tego czteromiesięcznego przemierzania ulic stopniowo zaczynałem je poznawać.
Bardzo byli mi w tym pomocni Maria i Angelo. (Utrzymałem z Angelo bliski kontakt po
naszym pierwszym spotkaniu na schodach w domu, gdzie mieszkał Luisa Alvarez.)
– Angelo – zapytałem go kiedyś, gdy razem szliśmy jedną z ulic Harlemu. – Jak sądzisz, co
jest największym problemem chłopaków z tego miasta?
– Samotność – odpowiedział natychmiast.
Ta odpowiedź mogła się wydawać dziwna: samotność w ośmiomilionowym mieście. Ale
Angelo wyjaśnił, Ŝe to uczucie wynika z braku miłości i Ŝe wszyscy jego kumple z gangów są
w zasadzie bardzo samotni. Im lepiej poznawałem Nowy Jork, tym bardziej się
przekonywałem, Ŝe Angelo miał rację.
34
Zanim osobiście zaangaŜowałem się w problemy tych chłopców, nie miałem bladego pojęcia
o tym, co to są uliczne gangi nastolatków. Kiedy dorastałem w Pittsburghu, mieliśmy róŜne
swoje paczki. Ich członkowie spotykali się po szkole i budowali sobie szałasy na pustych
parcelach. Z tym, co działo się w tych swoistych klubach, bywało róŜnie, w zaleŜności od
wieku i osobowości dzieciaków, ale rzadko wykraczało to poza rozmowy: o dziewczynach,
samochodach, sporcie, rodzicach. Myślę, Ŝe w latach dzieciństwa jednym z naszych
dominujących pragnień jest chęć gromadzenia się po to, Ŝeby rozwaŜać sprawy świata
dorosłych, pozostając poza zasięgiem ich uszu.
W Nowym Jorku teŜ są takie grupy młodzieŜy, spotkają się po prostu w celach towarzyskich i
nigdy nie przeradzają się w coś innego. Jednak istnieje teŜ w Nowym Jorku zupełnie inny
rodzaj grup nastolatków. Są to walczące ze sobą uliczne gangi, takie co to się „nawalają” i
robią „zadymy”. Wśród tych chłopaków przemoc jest na porządku dziennym. Słyszałem o
takim przypadku, gdy walka została zaplanowana z dwumiesięcznym wyprzedzeniem, ale
słyszałem tez o całkiem innym. Jeszcze o drugiej po południu dziesięciu chłopców stało sobie
na rogu ulicy popijając oranŜadę, a tego samego dnia o czwartej po południu jeden z tych
chłopaków juŜ nie Ŝył, a dwóch innych leŜało w szpitalu: w czasie tych dwóch godzin zdąŜyła
wybuchnąć, rozszaleć się i zakończyć jedna z większych wojen między rywalizującymi
gangami.
Dowiedziałem się teŜ, Ŝe istnieją w Nowym Jorku róŜne grupy nastolatków o bardzo
specjalnym charakterze. Oprócz grup spotykających się w celach towarzyskich i gangów
prowadzących walki, są teŜ grupy homoseksualne, lesbijskie i sadystyczne. Gdy osobiście
poznałem jeszcze innych z tych chłopców, dowiedziałem się o dzikich imprezach, jakie
urządzali sobie w pustych mieszkaniach po szkole. W czasie niektórych na przykład odrywa
się kotu łapy. Inne z kolei to po prostu orgie. Często teŜ, jak opowiadali mi chłopcy, zbierali
się w ciemnej części parku i, otoczywszy kołem jakąś leŜącą na ziemi i uprawiającą seks parę,
wzajemnie się masturbowali.
Rozbudzają i podtrzymują takie zachowania bardzo łatwo wszędzie dostępne materiały
pornograficzne. Wielu chłopców pokazywało mi ich próbki wyciągnięte z tajemnych
przegródek swych portfeli. Nie są to nieszkodliwe fotki sprzedawane na rogu ulicy. To
rysunki i fotografie przedstawiające nienaturalne formy współŜycia płciowego między
chłopcami i dziewczętami, czy współŜycie ze zwierzętami. Te dzieciaki mówiły mi, Ŝe
czasami spędzają w swoim piwnicznym klubie całe popołudnia, wykorzystując te zdjęcia jako
swoiste poradniki.
Przemoc, niemoralność i wynaturzone praktyki seksualne, które spotyka się wśród
nastolatków, to zjawiska groźne, ale istnieje zło, które je przewyŜsza: uzaleŜnienie od
narkotyków.
Szybko nauczyłem się sam rozpoznawać dilerów marihuany krąŜących w pobliŜu szkolnych
dziedzińców. Byli zuchwali i natrętni. Z całą swobodą opowiadali mi o tym, czym się trudnią
i proponowali, Ŝebym zapalił skręta, jeśli chcę wiedzieć, o co w tym chodzi. Kiedy pokazałem
jednemu z nich zdjęcie chłopaka zgiętego w pół na szpitalnym łóŜku i cierpiącego męki
odwyku, zaczął się ze mnie śmiać.
– Spokojnie – powiedział – facet brał heroinę. Trochę marychy nikomu nie zaszkodzi. To
prawie jak papieros. Zapalisz?
Nikomu nie zaszkodzi? Sama marihuana rzeczywiście nie uzaleŜnia, ale szybko prowadzi do
sięgnięcia po heroinę, która jest jednym z najokrutniej uzaleŜniających znanych człowiekowi
narkotyków. Raz w czasie tych kilku miesięcy mojego krąŜenia po mieście nastało to, co
narkomani określają słowem „panika”, a więc czas, kiedy z powodu przeprowadzonych na
szerszą skalę aresztowań przemytników trudno jest zdobyć narkotyki. W takim właśnie
35
okresie przemierzałem raz Bedford-Stuyvesant. Idąc ulicą usłyszałem wwiercający się w uszy
krzyk. Nikt nie zwracał na to najmniejszej uwagi, choć to co jakiś czas się powtarzało.
– Chyba ktoś bardzo cierpi – powiedziałem do kobiety siedzącej w oknie mieszkania na
parterze budynku, z którego ten krzyk dochodził.
Podniosła głowę, przez chwilę posłuchała i wzruszyła ramionami.
– Drugie piętro – powiedziała. – To naprawdę okropne. Ma dwadzieścia lat. Bierze heroinę.
Siedzi w tym po uszy, a nie moŜe dostać działki.
– Wie pani, kto to jest?
– Znam go od pieluch.
– Nie moŜna czegoś zrobić, Ŝeby mu pomóc?
– Co na przykład? Teraz najbardziej pomogłaby mu śmierć.
– Nie moŜna go wziąć do szpitala?
Kobieta zmierzyła mnie wzrokiem.
– Proszę pana – powiedziała po chwili – pan tu jest chyba nowy, co?
– Tak.
– Niech pan spróbuje zabrać takiego ćpuna do jednego z tych naszych szpitali, a wtedy pan
zobaczy.
JakŜe często słyszałem te słowa przez następne kilka miesięcy! W całym Nowym Jorku jest
tylko jedna specjalistyczna publiczna instytucja, w której narkoman moŜe otrzymać pomoc:
jest to szpital Riverside. Nowojorskie szpitale są tak przeciąŜone, Ŝe trzeba długo czekać na
przyjęcie, albo jest to w ogóle niemoŜliwe. Jeśli chłopak nie moŜe się dostać do Riverside,
moŜe zgłosić się do innego publicznego szpitala, jedynego przyjmującego narkomanów z
Nowego Jorku w całych Stanach Zjednoczonych. Jest to ponury zakład federalny w
Lexington, w stanie Kentucky, specjalizujący się w tej właśnie dziedzinie.
Przemoc, seks, narkotyki: w ten właśnie dramatyczny sposób dawały o sobie znać potrzeby
nastoletnich członków nowojorskich gangów. Ale, jak powiedział Angelo, były to tylko
zewnętrzne objawy głębszej trawiącej ich choroby: samotności. Te dzieciaki łaknęły
jakiegokolwiek poczucia sensu Ŝycia. Najsmutniejsze odkrycie, jakiego dokonałem w czasie
moich długich spacerów, dotyczyło Ŝałosnej przyziemności pragnień tych chłopaków.
Niektórzy z nich powiedzieli mi o swych marzeniach.
Marzeniach? Czy naprawdę moŜna nazwać marzeniem to, gdy celem Ŝycia chłopaka jest chęć
zdobycia nowego kapelusza? Takiego z wąskim rondem. Dla tych chłopców kapelusz to
symbol. Wiele razy widziałem na ulicy dzieciaka trzęsącego się z zimna, bo nie miał płaszcza,
ale jego głowę przyozdabiał tyrolski kapelusz za dwadzieścia pięć dolarów z zalotnym
piórkiem.
Albo chcieliby odbyć podróŜ. Przez brooklyński most na Manhattan na przykład. To by
dopiero była przygoda! Jakaś, kiedyś. Ci chłopcy byli uwięzieni w swoich osiedlowych
rewirach. Spotkałem dziesiątki brooklyńskich nastolatków, które z obawy przed wrogimi
gangami z Manhattanu czy Bronksu nigdy nie przekroczyły brooklyńskiego mostu.
Dzięki tym moim wyprawom, stopniowo wszystko zaczęło mi się układać w pewien spójny
obraz, w którym waŜną rolę odgrywały potrzeby tych chłopaków: od samotności, poprzez
wojny gangów i seksimprezy oraz narkomanię, aŜ po wczesną i haniebną śmierć. Aby
sprawdzić własne odczucia, odwiedzałem komisariaty policji, rozmawiałem z pracownikami
opieki społecznej i kuratorami, spędziłem teŜ wiele godzin w bibliotece publicznej. W końcu
wyłonił się z tego tak wstrząsający obraz problemów nowojorskich nastolatków, Ŝe niemal się
poddałem. I w tym właśnie momencie przyszedł mi z pomocą Duch Święty.
Tym razem nie uczynił tego w Ŝaden dramatyczny sposób, po prostu poddał mi pewną myśl.
Rozjaśnił tę do tej pory niewyraźną, jak niemal zapomniany sen, wizję.
36
Jechałem z powrotem do Philipsburgha obserwując licznik, na którym w miarę zostawianych
w tyle słupków wciąŜ przybywało mil. I nagle zadałem sobie pytanie: „ZałóŜmy, Ŝe istnieje
moŜliwość spełnienia jednego twojego Ŝyczenia dotyczącego dobra tych dzieciaków. Co
byłoby tym najlepszym, czego byś im Ŝyczył?”.
Wiedziałem jaka ma być odpowiedź: Ŝeby mogły zacząć Ŝycie zupełnie od nowa, ze
świeŜością i niewinnością nowonarodzonych dzieci. I jeszcze to: Ŝeby w czasie ich dorastania
otaczała je miłość, a nie nienawiść i strach.
Ale to oczywiście było niemoŜliwe. Jak człowiek, który osiągnął juŜ wiek nastoletni moŜe
wymazać to wszystko, co stało się wcześniej? I jak stworzyć dla nich nowe środowisko? „Czy
to Ty, Panie, dałeś mi to marzenie, czy to tylko moja fantazja?”
Muszą zacząć wszystko od nowa i muszą być otoczeni miłością.
Myśl ta pojawiła się w mojej głowie sformułowana tak jasno, jak niegdyś pierwsze polecenie
wyjazdu do Nowego Jorku. A wraz z nią pojawił się obraz domu, który mógłby się stać
domem tych nastolatków. Naprawdę sympatycznego ich własnego domu, gdzie byliby mile
widziani – mile widziani i kochani. Mogliby mieszkać w tym swoim domu tak długo, jak
tylko by chcieli. Jego drzwi byłyby zawsze otwarte, zawsze teŜ byłoby tam mnóstwo wolnych
łóŜek, ubrań, a takŜe ogromna kuchnia.
„O, Panie – powiedziałem na głos – cóŜ to za wspaniała wizja! Ale do tego trzeba by cudu. A
nawet całej serii takich cudów, jakich nie widziałem jeszcze nigdy”.
37
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 7
Tydzień później znów jechałem do Nowego Jorku, tym razem z bardzo mieszanymi
uczuciami. Moja nowa wizja z jednej strony nastrajała mnie entuzjastycznie, a z drugiej
sprawiała, Ŝe byłem przybity i głęboko zaniepokojony. Im lepiej poznawałem naturę
działającego w wielkim mieście nieprzyjaciela, tym wyraźniej i dotkliwiej dawał o sobie znać
mój brak przygotowania do walki z nim.
Wróg czaił się w warunkach społecznych, których produktem są nowojorskie slumsy, gotów
pochłonąć samotnych i spragnionych miłości chłopców. Mamił obietnicami bezpieczeństwa i
wolności, szczęścia i wynagrodzenia doznanych krzywd. Dawał tym swoim obietnicom
niewinne nazwy: „kluby” (zamiast niosących śmierć gangów), „trawka” (nie narkotyki),
„balety” (a nie pełne gniewu, nie przynoszące satysfakcji podniecenie seksualne) i „zadyma”
(a nie desperacka walka na śmierć i Ŝycie). Kształtował typ osobowości, do której prawie nie
dawało się dotrzeć. Budował wokół tych chłopców gruby mur niewraŜliwości i brutalności,
sprawiał, Ŝe byli dumni z powodu swej twardości.
Widziałem jak słaby jestem w porównaniu z wrogiem. Nie dysponowałem Ŝadną ze
stosowanych zwykle broni. Nie miałem doświadczenia. Nie miałem pieniędzy. Nie stała za
mną Ŝadna instytucja. Bałem się walczyć.
I wtedy nagle przypomniała mi się inna sytuacja z mojego Ŝycia, kiedy takŜe nadchodził
moment konfrontacji, którego się bałem. Miało to miejsce przed laty, gdy byłem jeszcze
chłopcem i dopiero co przenieśliśmy się do Pittsburgha. Kiedy dorastałem, nigdy nie
zdobyłem Ŝadnej nagrody przeznaczonej dla Bardzo Obiecujących. Zawsze byłem dość wątły,
a nawet chudszy, niŜ jestem teraz, jeśli to w ogóle moŜliwe. DrŜałem ze strachu na samą myśl
o walce na pięści.
Jednak najśmieszniejsze jest to, Ŝe przez cały czas nauki w szkole średniej nigdy nie
musiałem się bić, bo miałem opinię wyjątkowego twardziela. Ten zabawny stan rzeczy
zaistniał w dość dziwny sposób, i im więcej o tym myślałem, tym wyraźniejsze miałem
przeświadczenie, Ŝe ma to istotne znaczenie dla sytuacji, w jakiej znalazłem się teraz.
Był w mojej szkole chłopak o imieniu Chuck, który znęcał się nad słabszymi. To o nim
powiedziano mi najpierw jak tylko przyjechałem do Pittsburgha. Jeszcze nie zdąŜyliśmy się
dobrze rozpakować, a juŜ zdąŜyłem się dowiedzieć, Ŝe Chuck spuszcza lanie wszystkim
„nowym”, i Ŝe powinienem być szczególnie ostroŜny, bo Chuck nie przepuszcza zwłaszcza
dzieciom kaznodziejów.
Jeszcze go nie spotkałem, a juŜ się trząsłem ze strachu przed Chuckiem. CóŜ zrobię, kiedy się
wreszcie spotkamy? Zadałem to pytanie Bogu, a On odpowiedział mi jasno i bezzwłocznie:
„Nie dzięki mocy ani dzięki sile, ale dzięki mojemu Duchowi się to stanie”. Wiedziałem, Ŝe
to cytat z Biblii i sprawdziłem tylko, czy dobrze pamiętam ten fragment. To była księga
Zachariasza 4,6 – wtedy teŜ przyjąłem ten tekst za swoje motto. Postanowiłem, Ŝe kiedy
nadejdzie czas, aby stanąć oko w oko z Chuckiem, po prostu uchwycę się tej obietnicy, a Bóg
da mi świętą odwagę, która pozwoli mi zmierzyć się z kaŜdym łobuzem.
Okazja przetestowania tej mojej teorii nadarzyła się aŜ nazbyt szybko. Pewnego wiosennego
popołudnia wracałem ze szkoły do domu samotnie. Pamiętam, Ŝe miałem na sobie nowe
ubranie i zwłaszcza z tego względu nie powinienem był wdawać się w bójki: nowe ubranie
38
było dla naszej rodziny zbyt duŜym wydatkiem, Ŝeby moŜna je było zniszczyć w ulicznej
bijatyce.
Nagle dostrzegłem idącego z naprzeciwka jakiegoś chłopaka. Od razu wiedziałem, Ŝe to
Chuck. Maszerował dumnie drugą stroną ulicy. Kiedy mnie tylko zauwaŜył, przeszedł na
moją stronę i szedł teraz prosto na mnie, jak wielki, sapiący, rozwścieczony byk. Chuck był
ogromny. Musiał waŜyć chyba z pięćdziesiąt funtów więcej ode mnie i kiedy znalazł się tuŜ
przede mną, musiałem zadrzeć głowę, Ŝeby spojrzeć mu w oczy.
Stanąwszy w rozkroku i wziąwszy się pod boki Chuck zatarasował mi drogę.
– To ty jesteś ten pastorski syn.
Nie było to pytanie, ale wyzwanie, i przyznam Ŝe w tym momencie rozpłynęły się gdzieś
wszystkie moje nadzieje na świętą odwagę. Byłem absolutnie przeraŜony.
„Nie dzięki mocy ani dzięki sile, ale dzięki mojemu Duchowi się to stanie. Nie dzięki mocy
ani dzięki sile, ale dzięki mojemu Duchowi się to stanie, mówi Pan Zastępów”. W kółko
powtarzałem sobie w myślach to zdanie, gdy tymczasem Chuck zaczął wyraŜać swoją opinię
na mój temat. Najpierw przyczepił się do tego, Ŝe głupio wyglądam w moim nowym ubraniu.
Nie omieszkał teŜ wypomnieć mi tego oczywistego faktu, Ŝe jestem słabeuszem. A na koniec
miał co nieco do powiedzenia na temat dzieci pastorów w ogóle.
„…ale dzięki mojemu Duchowi, mówi Pan”. Nadal się nie odzywałem, ale wiedziałem, Ŝe
zaczęła się we mnie jakaś wspaniała przemiana. Poczułem jak topnieje strach, a jego miejsce
zajmuje ufność i radość. Spojrzałem na Chucka i uśmiechnąłem się.
Ten był coraz bardziej wściekły. Poczerwieniał na twarzy i zaczął wyzywać mnie do walki.
Nadal się uśmiechałem.
Przyjąwszy bokserską postawę zaczął krąŜyć wokół mnie co jakiś czas wymierzając pozorne
ciosy przeszywające powietrze. JednakŜe w jego twarzy zauwaŜyłem oznaki pewnego
niepokoju. Widział, Ŝe z jakiejś niepojętej przyczyny ten chuderlak rzeczywiście się go nie
boi.
Ja takŜe krąŜyłem nie zdejmując jednocześnie z niego wzroku i wciąŜ się uśmiechając.
W końcu Chuck mnie uderzył. Było to niepewne, słabe i całkiem niebolesne uderzenie, a Ŝe
akurat stałem pewnie na nogach, nie straciłem równowagi i nie przewróciłem się. Zaśmiałem
się tylko cicho i tajemniczo.
Chuck stanął jak wryty. Opuścił pięści, zaczął się cofać, a potem odwrócił się i uciekł.
Następnego dnia w szkole zaczęły do mnie docierać wieści o tym, jak to pobiłem
największego w mieście łobuza. To Chuck wszystkim o tym opowiadał. Mówił, Ŝe jestem
najtwardszym facetem, z jakim kiedykolwiek walczył. Musiał nieźle przesadzać, bo od tej
pory wszyscy w szkole odnosili się do mnie z największym szacunkiem. MoŜe powinienem
był ich uświadomić, jaka jest prawda, ale nigdy tego nie zrobiłem. Taka reputacja była dla
mnie czymś w rodzaju ubezpieczeniowej polisy. Z racji mojej niechęci do bójek, absolutnie
nie miałem ochoty się jej pozbywać.
Zastanawiałem się, czy to wspomnienie nie ma jakiegoś szczególnego znaczenia dla mojej
obecnej sytuacji. Czy nie stoję twarzą w twarz z identycznym problemem: o wiele większym i
silniejszym ode mnie przeciwnikiem? MoŜe kluczem miał tu być mój brak siły? MoŜe
właśnie w tej słabości tkwiła jakaś moc, bo z całą pewnością wiedziałem, Ŝe nie mogę
polegać na samym sobie. Mogłem się łudzić, Ŝe będą w tej sytuacji pomocne pieniądze,
odpowiednie znajomości lub ukończone studia socjologiczne, ale nie dysponowałem Ŝadnym
z tych atutów. Jeśli pragnienie, by ci chłopcy i dziewczęta mogli zacząć wszystko od nowa i
w nowym otoczeniu było właściwe, to być moŜe dlatego Bóg wybrał właśnie tak bardzo
nieodpowiednią do tego osobę, jak ja, by od samego początku powodzenie całego tego
przedsięwzięcia zaleŜało wyłącznie od Niego. „Nie dzięki mocy ani dzięki sile, ale dzięki
mojemu Duchowi się to stanie, mówi Pan Zastępów”.
39
Zdecydowałem się zrobić pierwszy krok w kierunku realizacji mojego marzenia. Przede
wszystkim musiałem się dowiedzieć, czy mam jakiekolwiek powody po temu, by móc snuć
podobne wizje. Czy naprawdę było to moŜliwe, Ŝeby nastoletni członkowie nowojorskich
gangów i narkomani zmienili się tak radykalnie, jak o tym marzyłem? Pamiętałem to, co
zawsze podkreślał dziadek, Ŝe sednem ewangelii jest doświadczenie przemiany. Znałem na
pamięć fragment Pisma, do którego nawiązywał. „Jezus zaś odpowiedział: Zapewniam,
zapewniam cię, zaprawdę, jeśli się ktoś nie narodzi powtórnie, nie moŜe ujrzeć Królestwa
Boga. Wtedy Nikodem zapytał: Jak człowiek moŜe się narodzić, będąc starcem? Czy moŜe po
raz drugi wejść do łona swojej matki i się narodzić? Jezus odpowiedział: Zapewniam,
zapewniam cię, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie moŜe wejść do Królestwa
Boga. To, co się narodziło z ciała, jest ciałem, a to, co się narodziło z Ducha, jest duchem”
(Ewangelia Jana 3,3-5).
Tak więc jeśli ci chłopcy mieli się zmienić radykalnie, to proces przemiany musiał zaistnieć w
ich sercach. Wiedziałem, Ŝe sam nigdy nie mógłbym tego sprawić: musiałoby to być działanie
Ducha Świętego. Być moŜe jednak miałem być kanałem, przy którego pomocy Duch Święty
mógłby do nich dotrzeć.
MoŜna to było sprawdzić tylko w jeden sposób. Do tej pory jedynie chodziłem po mieście i
przysłuchiwałem się Ŝyciu. Teraz wykonam jakiś ruch. Porozmawiam z tymi chłopakami,
ufając jednocześnie, Ŝe tam, gdzie ja nie mogę dotrzeć, dotrze Duch Święty. Zacząłem się
rozpytywać, które gangi w Nowym Jorku są najniebezpieczniejsze. Stale powtarzały się dwie
nazwy: Kapelani i Mau Mau. Oba działały na terenie Fort Greene w Brooklynie.
Fort Greene Project, gdzie Gangi te mają swoje siedziby to jedno z największych osiedli na
świecie. W tych ogromnych budynkach mieszka ponad trzydzieści tysięcy ludzi, w
większości czarnych i Portorykańczyków, których spory procent Ŝyje z zapomóg.
PrzynaleŜność do istniejących w tej okolicy walczących gangów była zaleŜna od rasy:
Kapelani to Murzyni, Mau Mau – Latynosi. Oba te gangi nie zwalczały się nawzajem, ale
nawet łączyły swoje siły, broniąc swojego terytorium przed innymi. Właśnie wypowiedziały
wojnę policji.
Chłopcy ci stosowali dość oryginalną metodę ataku. Zaczajali się na dachu domu tuŜ przy
jego krawędzi z torbą piasku. Kiedy na dole zjawiał się w pobliŜu policjant, starali się zrzucić
na niego ten osiemdziesięciofuntowy cięŜar. Mieli jednak problemy z właściwym
wyliczeniem czasu i jak dotąd Ŝadnego nie trafili. Ale byli coraz bliŜej celu. Policja, w
odwecie, przy najmniejszej prowokacji uŜywała pałek, zabraniała im równieŜ przebywania na
ulicy w grupach większych niŜ dwu czy trzyosobowe.
Uznałem, Ŝe nie ma lepszego doświadczalnego poligonu do wystawienia na próbę Ducha
Świętego niŜ Fort Greene. Tak więc w któryś piątek rankiem wziąłem ze sobą znajomego,
trębacza Jimmy Stahla i razem dotarliśmy brooklyńskim mostem do ceglanoszklanej dŜungli
Fort Greene Housing Project. Zaparkowaliśmy samochód w pobliŜu państwowej szkoły na
Edward Street i rozpoczęliśmy nasz eksperyment.
– Stań przy tej latarni – powiedziałem Jimmy’emu – i zacznij trąbić. Kiedy zbierze się tłum,
stanę na podeście lampy i zacznę do nich mówić.
– Co mam grać?
– MoŜe „Głos Jezusa słychać”?
Więc Jimmy zaczął nieprzerwanie grać na trąbce „Głos Jezusa słychać”. Grał energicznie i
głośno.
W domach naprzeciwko pootwierały się okna i wychyliło się z nich trochę głów. Potem z
budynków wysypały się dzieci. Dziesiątki małych dzieci. Muzyka je intrygowała. Co chwilę
pytały:
– Proszę pana, czy przyjedzie cyrk? Będzie jakaś parada?
40
Powiedziałem Jimmy’emu, Ŝeby grał dalej.
Później zaczęły się pojawiać nastolatki. Chłopcy wyglądali jak umundurowani. Niektórzy
mieli na sobie błyszczące czerwone kurtki z czarnymi opaskami i dwiema literami „MM” na
plecach. Inni nosili obcisłe spodnie z wąskimi nogawkami, jasne koszulki i buty na cienkiej
podeszwie i ze szpiczastymi noskami. Ci chłopcy mieli teŜ laski. Właściwie wszyscy ci
nastolatkowie mieli na głowach modne tyrolskie kapelusze z wąskim rondem, prawie kaŜdy z
nich miał teŜ na nosie słoneczne okulary.
– Panie – powiedziałem w duchu – czeka tu na nich coś wyjątkowego. KaŜdy z nich chciałby
być częścią czegoś, co ich przerasta. Nie chcą juŜ dłuŜej być samotni.
Kiedy Jimmy grał swoją melodię piętnasty czy dwudziesty raz, zebrała się juŜ około setka
chłopców i dziewcząt. Tłoczyli się wokół nas, wykrzykiwali róŜne świństwa i gwizdali.
Wdrapałem się na cokół latarni i zacząłem mówić. Harmider się wzmógł. Nie wiedziałem co
robić. Jimmy tylko kręcił głową.
– Oni cię nie słyszą – odczytałem z ruchu jego warg.
W tym samym momencie problem ten właściwie przestał istnieć. Dzieciaki nagle się uciszyły.
Ponad ich głowami dostrzegłem podjeŜdŜający do krawęŜnika radiowóz. Robiąc energiczny
uŜytek ze swych pałek zaczęli sobie torować drogę przez tłum policjanci.
– Dobra, koniec tego, rozejść się.
MłodzieŜ rozstępowała się przepuszczając policjantów, ale zaraz na nowo zwierała swe
szeregi.
– Proszę stamtąd zejść – powiedział do mnie jeden z policjantów. Kiedy juŜ przed nim
stanąłem, zapytał:
– Co pan robi, chce pan wzniecić zamieszki?
– Wygłaszam kazanie.
– Ale nie tutaj. I bez tego zbiegowiska dosyć mamy w tej okolicy kłopotów.
Wtedy młodzieŜ wzięła sprawy w swoje ręce. Zaczęli krzyczeć, Ŝe policja nie moŜe mi
zabronić wygłosić kazania; mówili, Ŝe to niezgodne z konstytucją. Policjanci byli innego
zdania. Zanim Jimmy i ja zorientowaliśmy się, co się dzieje, przepchnięto nas przez tłum w
kierunku radiowozu.
Na komisariacie podchwyciłem argument, którego uŜyły dzieciaki.
– Chciałbym o coś pana zapytać – powiedziałem. – Czy jako obywatel tego kraju nie mam
prawa przemawiać na ulicy?
– Ma pan – przyznał policjant – jeŜeli przemawia pan pod amerykańską flagą.
Tak więc pół godziny później Jimmy znowu zaczął grać „Głos Jezusa słychać”. Tym razem
za nami powiewała ogromna amerykańska flaga poŜyczona nam przez Ŝyczliwego dyrektora
szkoły. I zamiast cokołu lampy miałem tym razem pod stopami taboret od fortepianu.
Jimmy grał kierując dźwięk trąbki na wszystkie cztery strony świata. Znowu z trzaskiem
pootwierały się okna, a wokół nas zaroiło się od dzieciaków. Kilka minut później znowu
mieliśmy przed sobą wyjący i gwiŜdŜący tłum. RóŜnica polegała tylko na tym, Ŝe teraz
byliśmy bohaterami, bo znów usiłowało nas dosięgnąć ramię sprawiedliwości.
Ta dopiero co zdobyta popularność nie wpłynęła jednak na zachowanie naszego audytorium.
Stałem na tym taborecie i próbowałem przebić się przez wrzawę tłumu.
– Jestem wiejskim kaznodzieją. Mieszkam trzysta mil stąd – powiedziałem – i mam wam coś
do przekazania.
Nikt mnie nie słuchał. TuŜ przede mną chłopak z dziewczyną robili tzw. rybę, czyli
energicznie kręcili biodrami, na co najbliŜej stojący reagowali gwizdami i okrzykami. Inni to
podchwycili – z kącików ust zwisały im papierosy, ciała wibrowały podnieceniem. Nie była
to najlepsza atmosfera dla kazania.
Zrozpaczony, spuściłem głowę.
41
– Panie – powiedziałem – nigdy sam nie zdołam przyciągnąć ich uwagi. Jeśli rzeczywiście
masz tu do wykonania jakieś zadanie, to jestem zmuszony nawet o to Cię prosić.
Jeszcze gdy się modliłem, coś się zaczęło zmieniać.
Najpierw uspokoiły się najmniejsze dzieci. Jednak kiedy otworzyłem oczy, zauwaŜyłem, Ŝe
wielu starszych chłopców, którzy dotąd stali oparci o ogrodzenie szkoły i palili papierosy,
wyprostowało się, zdjęło kapelusze i stali teraz z lekko pochylonym głowami.
Ta nagła cisza tak mnie zaskoczyła, Ŝe zabrakło mi słów.
Kiedy w końcu zacząłem przemawiać, wybrałem tekst z Ewangelii Jana 3,16: „Tak bowiem
Bóg umiłował świat, Ŝe dał swego Jednorodzonego Syna, aby kaŜdy, kto w Niego wierzy, nie
zginął, ale miał Ŝycie wieczne”. Powiedziałem im, Ŝe Bóg kocha ich takimi, jakimi są,
właśnie tu i teraz. On wie, jacy są. Wie, Ŝe wypełnia ich nienawiść i złość. Wie, Ŝe niektórzy z
nich popełnili morderstwa. Ale Bóg wie nie tylko o tym, co zrobili dotąd – On zna równieŜ
ich przyszłość.
Tylko tyle. Powiedziałem co miałem do powiedzenia i zamilkłem.
Nad ulicą zawisła cięŜka, wymowna cisza. Słyszałem łopot poruszanej lekkim powiewem
wiatru flagi. Powiedziałem tym chłopcom i dziewczętom, Ŝe teraz poproszę o to, aby stało się
z nimi coś szczególnego. Będę prosił o cud: o to, Ŝeby w ciągu następnej chwili ich Ŝycie
zostało całkowicie przemienione.
Pochyliłem głowę i pomodliłem się, Ŝeby Duch Święty wykonał swoją pracę. Podniosłem
głowę. Nikt się nie poruszył. Zapytałem, czy jest ktoś, kto chciałby wyjść naprzód, Ŝebyśmy
mogli porozmawiać. śadnej reakcji.
Znalazłem się w kłopotliwej sytuacji. Zaeksperymentowałem pozwalając Duchowi to
wszystko poprowadzić, ale nie wyglądało na to, Ŝeby zmierzał w jakimś konkretnym
kierunku.
I nagle z moich ust popłynęły słowa, których wcale nie zamierzałem wypowiedzieć:
– Dobrze, podobno macie tu parę groźnych gangów. Chciałbym porozmawiać z waszymi
przywódcami i ich zastępcami. Jeśli tacy z was wielcy twardziele, to pewnie nie macie nic
przeciwko temu, Ŝeby podejść i uścisnąć dłoń chuderlawemu kaznodziei.
Nadal nie wiem, czemu to wtedy powiedziałem, ale kiedy teraz się nad tym zastanawiam,
wydaje mi się, Ŝe nie mogłem powiedzieć nic lepszego. Przez jakąś minutę nikt się nie
poruszył. Nagle ktoś z tyłu krzyknął:
– Co jest, Kasiarz cykasz się?
Wysoki kolorowy chłopak, dotąd stojący z tyłu, wolno ruszył ze swego miejsca kierując się w
moją stronę. Za nim ruszył drugi. Obaj byli w ciemnych okularach, a ten drugi miał w ręku
laskę. Po drodze wyciągnęli z tłumu jeszcze dwóch chłopaków i wszyscy czterej stanęli przed
moim taboretem.
Ten wysoki wysunął się nieco przed resztę.
– Potrzyj mi skórę, pastorze – powiedział. – Jestem Kasiarz, szef Kapelanów.
Byłem jeszcze wtedy zielony, jeśli chodzi o znajomość nowojorskiego slangu, więc kiedy
wyciągnął rękę, chciałem ją uścisnąć.
Tylko potrzyj, pastorze – powiedział Kasiarz i przesunął wewnętrzną stroną swojej otwartej
dłoni po mojej. Przez chwilę stał przyglądając mi się z zaciekawieniem.
Jesteś w porządku, pastor, to mnie wzięło.
Potem przedstawił mnie swojemu zastępcy – DyliŜansowi – i ich dwóm „wielkim
wojownikom".
Co miałem teraz zrobić? Z bijącym sercem skinąłem na Jimmy’ego i wraz z czterema
chłopcami odeszliśmy trochę na bok. DyliŜans ciągle powtarzał, Ŝe to, co mówiłem do nich
„trafia".
42
– Wiesz, Davie – powiedział – pojawia się tu taka nieduŜa staruszka w czarnej pelerynie,
przychodzi z koszykiem słodyczy i zawsze zawraca chłopakom głowę, Ŝeby przestali
rozrabiać. Jest w porządku, ale tego, co mówi, oni nie kumają.
Powiedziałem tej czwórce, Ŝe to nie ja trafiam, ale Duch Święty. Powiedziałem, Ŝe to On stara
się przebić przez ich dumę „…i waszą arogancję – powiedziałem patrząc im prosto w oczy –
a takŜe wasze zadowolenie z siebie. To wszystko to tylko skorupa, pod którą chowa się wasze
prawdziwe, przeraŜone, samotne ja. Duch Święty chce dotrzeć do wnętrza tej skorupy i
pomóc wam zacząć wszystko od nowa”.
– Ej, facet, to co my mamy zrobić?
Spojrzałem na Jimmy’ego, ale wyraz jego twarzy niczego mi nie podpowiedział. W kościele
mógłbym poprosić tych chłopców, Ŝeby wyszli naprzód i uklękli, ale jak mogłem ich o to
prosić tu, na ulicy, na oczach ich kolegów?
A moŜe potrzeba było właśnie tego odwaŜnego kroku? Prosiliśmy o radykalną zmianę w ich
Ŝyciu, więc moŜe i jej symbol powinien być taki sam.
– Co macie zrobić? – powiedziałem – No, chciałbym, Ŝebyście uklękli tu, na ulicy, i poprosili
Ducha Świętego, Ŝeby wszedł do waszego Ŝycia, byście się stali nowymi ludźmi. „Nowymi
stworzeniami w Chrystusie”, jak to określa Biblia: to właśnie moŜe być takŜe waszym
udziałem.
Nastąpiła długa cisza. Po raz pierwszy zdałem sobie sprawę z tego, Ŝe za nami stoi tłum i
czeka na to, co się stanie. Wreszcie DyliŜans powiedział dziwnie schrypniętym głosem:
– Kasiarz, chcesz? Jeśli ty to zrobisz, to ja teŜ.
I na moich oczach, ku memu zadziwieniu, ci dwaj przywódcy jednego z
najniebezpieczniejszych gangów walczących Nowego Jorku powoli uklękli. „Wielcy
wojownicy” poszli za ich przykładem. Zdjęli kapelusze i z szacunkiem trzymali je w rękach.
Wcześniej dwóch z nich paliło. Teraz obaj wyjęli papierosy z ust i wrzucili je do ścieku, gdzie
się nadal tliły, gdy ja tymczasem krótko się pomodliłem.
– Panie Jezu – powiedziałem – oto czwórka twoich dzieci właśnie robi coś bardzo, bardzo
trudnego. Klęczą tu przed wszystkimi i proszą, abyś wszedł do ich serc i odnowił je. Chcą,
Ŝebyś zabrał nienawiść, agresję i samotność. Chcą po raz pierwszy w Ŝyciu przekonać się, co
znaczy być kochanym. Proszą o to Ciebie, Panie, a Ty ich nie zawiedziesz. Amen.
Kasiarz i DyliŜans wstali, a za nimi „wielcy wojownicy”. Nie podnieśli głów.
Zasugerowałem, Ŝeby moŜe przez jakiś czas nie utrzymywali kontaktów z resztą gangu, Ŝeby
moŜe znaleźli jakiś kościół.
Nie odezwawszy się nadal ani słowem, chłopcy odwrócili się i ruszyli przez tłum. Ktoś
zawołał:
Hej, Kasiarz, jak to jest zarazić się religią?
Kasiarz powiedział mu, Ŝeby się odwalił i drwiny ucichły. Podejrzewam, Ŝe gdyby ktoś mu
naprawdę zalazł za skórę, to nie był jeszcze dostatecznie zbawiony, by przyjąć to bez agresji.
Kiedy razem z Jimmym opuszczaliśmy Fort Greene, byliśmy oszołomieni. Naprawdę nie
spodziewaliśmy się, Ŝe Bóg nam odpowie w tak dramatyczny sposób. Kasiarz, DyliŜans i
dwaj „wielcy wojownicy” padli na kolana na środku ulicy: to było po prostu nie do wiary.
Mówiąc szczerze, spodziewaliśmy się raczej reakcji przywódców Mau Mau. TeŜ stali w tym
tłumie przypatrując się przemianie zachodzącej w Kasiarzu i DyliŜansie zarazem z pogardą i
fascynacją. Kiedy Kapelani odeszli, tłum zaczął z kolei krzyczeć do nich:
– Izrael! Nicky! Teraz wy! No, dalej, czarnuchy się nie bały. Co, stchórzycie?
To ich wypchnęło do przodu.
Izrael, szef gangu, był naprawdę miłym chłopakiem: wyciągnął rękę i uścisnął mi dłoń jak
dŜentelmen. Nicky był zupełnie inny. Pamiętam, Ŝe patrząc na niego pomyślałem, Ŝe nie
widziałem jeszcze twarzy o tak odpychającym wyrazie.
43
– Jak się masz, Nicky – powiedziałem.
Stałem z wyciągniętą dłonią, a on nawet na mnie nie spojrzał. Kopcił papierosa wypuszczając
nerwowo kącikiem ust małe kłęby dymu.
– Idź do diabła, pastorze – powiedział. Odezwał się dziwnie zduszonym głosem, a przy
niektórych słowach bardzo się zacinał.
– Nie przepadasz za mną, Nicky – powiedziałem – ale ze mną jest inaczej. Kocham cię,
Nicky.
Zrobiłem krok naprzód.
– Jeśli do mnie podejdziesz, pastorze – powiedział tym swoim zduszonym głosem – to cię
zabiję.
– Mógłbyś to zrobić – przyznałem – mógłbyś mnie pociąć na tysiąc kawałków i rozrzucić je
po ulicy, a kaŜdy z nich nadal by cię kochał.
Gdy to mówiłem, myślałem: i tak nic to nie da – nie w twoim przypadku, Nicky – nie ma na
świecie takiej miłości, która mogłaby do ciebie dotrzeć.
Zanim opuściliśmy Brooklyn, skontaktowaliśmy Kasiarza i DyliŜansa z jednym z
miejscowych pastorów, który był w stanie czuwać nad ich duchowym rozwojem.
– Ale myślę – powiedziałem Jimmy’emu – Ŝe lepiej, Ŝebyśmy my takŜe od czasu do czasu do
nich zajrzeli.
Tak szczerze mówiąc, to Ŝaden z nas nie mógł pozbyć się wraŜenia, Ŝe ci chłopcy po prostu
się naszym kosztem zabawili.
Jednak kiedy po powrocie opowiedziałem o tym wszystkim Gwen, skarciła mnie.
– Dawidzie Wilkersonie – powiedziała – czy nie zdajesz sobie sprawy z tego, Ŝe dostałeś
dokładnie to, czego chciałeś? Prosiłeś Ducha Świętego o cud, a teraz kiedy się juŜ zdarzył,
próbujesz go poddać w wątpliwość. Ludzie, którzy nie wierzą w cuda, nie powinni się o nie
modlić.
44
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 8
Miałem wraŜenie jakbym minął pierwszy kamień milowy na drodze ku spełnieniu mojego
marzenia. Tak wielka napełniła mnie nadzieja, Ŝe niemal trudno mi to było znieść. Śmiałem
nawet liczyć na to, Ŝe w końcu dostanę pozwolenie na spotkanie z Luisem. Angelo powiedział
mi, Ŝe ma on zostać przeniesiony do więzienia w Elmirze, w stanie Nowy Jork.
– Myślisz, Ŝe mógłbym się z nim zobaczyć? – spytałem.
– Nie ma szansy, Davie. Musiałbyś to załatwiać drogą urzędową, a gdy się tylko zorientują,
Ŝe jesteś tym kaznodzieją z procesu, na pewno cię nie wpuszczą.
Mimo wszystko postanowiłem spróbować. Gdy tylko moje obowiązki kaznodziejskie
pozwoliły mi znaleźć się w okolicach więzienia w Elmirze, postarałem się zorientować jak
wygląda procedura związana z uzyskaniem widzenia. Powiedziano mi, Ŝe naleŜy złoŜyć
podanie, określając w nim stopień pokrewieństwa z więźniem i powód, dla którego chcę się z
nim widzieć. Prośba zostanie rozpatrzona zgodnie z obowiązującymi przepisami.
No to koniec: będę musiał powiedzieć prawdę i nigdy nie zostanę wpuszczony. Dowiedziałem
się jednak, Ŝe tego właśnie dnia przywoŜą do Elmiry kilku chłopców. Poszedłem więc na
stację kolejową i czekałem tam na nich. Kiedy przyjechał pociąg, wyprowadzono grupę około
dwudziestu chłopców. Przyjrzałem się ich twarzom, ale Luisa wśród nich nie było.
– Czy znasz Luisa Alvareza? – zapytałem podszedłszy do jednego z chłopców, który zdąŜył
jedynie odpowiedzieć „nie”, bo zirytowany straŜnik natychmiast uniemoŜliwił nam dalszy
kontakt.
– CóŜ – powiedziałem sobie w drodze powrotnej do Philipsburgha – wygląda na to, Ŝe nie
spotkam się z tymi chłopcami. MoŜe nigdy mi się to nie uda. Panie, daj mi łaskę pogodzenia
się z tym, jeśli taka jest Twoja wola.
JednakŜe Duch Święty zamykając przede mną jakieś drzwi, jednocześnie otwierał inne.
Zdarzyło się to pewnej ciepłej nocy wczesną wiosną 1958 roku. Szedłem właśnie gwarną
ulicą latynoskiej części Harlemu, kiedy usłyszałem śpiew.
Ku mojemu zaskoczeniu rozpoznałem melodię jednej z ewangelicznych pieśni, choć
śpiewano po hiszpańsku. W pobliŜu nie było Ŝadnego kościoła: wyglądało na to, Ŝe muzyka
płynie z okna jednego z mijanych przeze mnie budynków.
– Co to za śpiew? – zapytałem młodego człowieka, który siedział na zderzaku samochodu i
palił papierosa.
Chłopak przez chwilę nasłuchiwał, jakby ta muzyka tak bardzo stopiła się z odgłosami miasta,
Ŝe jej po prostu nie słyszał.
– To jakiś kościół – powiedział, wskazując kciukiem drzwi. – Na górze, pierwsze piętro.
Wszedłem więc na górę i zapukałem do drzwi. Wolno się uchyliły, a kiedy światło padło na
moją twarz, stojąca w nich kobieta wydała cichy okrzyk. Była tak podekscytowana, Ŝe prawie
mnie przytrzasnęła. Odwróciła się i trajkotała coś po hiszpańsku. Wkrótce za drzwiami
zaroiło się od uśmiechniętych, przyjaznych ludzi. Chwycili mnie za rękę i wciągnęli do
środka.
– To pan jest ten Dawid – powiedział jeden z męŜczyzn – kaznodzieja, którego wyrzucono z
sądu!
45
Okazało się, Ŝe był to punkt misyjny hiszpańskiego oddziału Zgromadzeń Boga. Członkowie
takich punktów misyjnych spotykają się po domach do czasu, kiedy mogą sobie pozwolić na
budowę własnego miejsca zgromadzeń. UwaŜnie śledzili oni proces dotyczący zabójstwa
Michaela Farmera i widzieli w gazetach moje zdjęcie.
– Modliliśmy się o pana, a teraz jest pan tu z nami – powiedział człowiek, który nazywał się
Vincente Ortez i był pastorem tej niewielkiej wspólnoty. – Chcielibyśmy się dowiedzieć, jak
doszło do tego, Ŝe znalazł się pan na tym procesie.
Tak więc tego wieczoru miałem okazję opowiedzieć grupie ludzi z mojego własnego
Kościoła o tym, jaka była moja droga, którą Bóg przyprowadził mnie na ulice Nowego Jorku.
Opowiedziałem im o tym, czego dowiedziałem się o problemach młodzieŜy: o gangach, piciu
i narkotykach. Powiedziałem im teŜ o mojej wizji, i o tym jak zostawiłem za sobą pierwszy
milowy kamień.
– Myślę, Ŝe to Bóg natchnął mnie taką myślą: „Muszą zacząć od nowa, muszą być otoczeni
miłością” – powiedziałem na zakończenie. – Byliśmy świadkami tego, jak Duch Święty
dociera do nich nawet na ulicy. Myślę, Ŝe to wspaniały początek. Kto wie, moŜe któregoś dnia
będą mieli swój dom!
W mojej przemowie pobrzmiewało zniecierpliwienie. Spostrzegłem, Ŝe przejmuję się
problemami tych młodych ludzi bardziej niŜ sądziłem. Zanim jeszcze skończyłem mówić,
wiedziałem juŜ, Ŝe ci dobrzy ludzie podzielali mój Ŝal i gorące pragnienie, by jak najpilniej
zająć się tymi sprawami.
Kiedy w końcu usiadłem, kilka osób wszczęło krótką rozmowę. Rozmawiali z oŜywieniem, a
potem w ich imieniu zwrócił się do mnie pastor Ortez.
– Czy mógłby pan przemówić do nas jeszcze raz jutro, kiedy zgromadzimy więcej osób
zaangaŜowanych w duchową słuŜbę?
Odpowiedziałem, Ŝe mogę.
I właśnie w ten sposób, całkiem zwyczajnie, powstała nowa misja. Jak większość rzeczy
zrodzonych z Ducha, pojawiła się niepostrzeŜenie, bez szumu i wielkiego rozgłosu.
Oczywiście tamtego wieczoru nikt z nas nie wiedział, co z tego wszystkiego wyniknie.
– Gdzie się pan tu zatrzymał? – zapytał pastor Ortez – Gdzie mamy zadzwonić, Ŝeby
powiadomić o czasie i miejscu spotkania?
Musiałem powiedzieć, Ŝe nie mam w Nowym Jorku Ŝadnego lokum. Nie miałem nawet
pieniędzy na wynajęcie pokoju w jakimś tanim hotelu.
– Prawdę mówiąc śpię w samochodzie.
Pastor Ortez bardzo się zaniepokoił.
– Nie moŜe pan tego robić – powiedział, a kiedy przetłumaczył moje słowa innym zebranym,
ci się z nim zgodzili. – To niebezpieczne. Bardziej niebezpieczne niŜ się moŜe wydawać. Tak
dzisiaj jak i w inne noce, które będzie pan spędzał w tym mieście, proszę nocować tu u nas.
Z wdzięcznością przyjąłem tę miłą propozycję. Pastor Ortez przedstawił mnie swojej Ŝonie,
Delii, po czym zaprowadzono mnie do pokoju, w którym stało jedynie składane łóŜko.
Czułem jednak, Ŝe jestem mile widzianym gościem i nigdy nie spało mi się lepiej niŜ właśnie
tej nocy, kiedy to po raz pierwszy nie nocowałem na ulicy. Później dowiedziałem się, Ŝe to
wyjątkowe małŜeństwo nie zatrzymywało dla siebie niczego oprócz niezbędnych rzeczy. Całą
resztę oddawali na chwałę Bogu.
Następny poranek spędziłem na modlitwie. Czułem, Ŝe nie przypadkiem trafiłem do tego
małego domowego kościoła. Nie miałem pojęcia, co będzie dalej, ale chciałem być otwarty na
tyle, na ile to tylko moŜliwe i gotowy pójść wszędzie, gdzie tylko poprowadzi mnie Duch
Święty.
46
W czasie gdy ja się modliłem, pastor Ortez i jego Ŝona musieli chyba bez przerwy wisieć na
telefonie. Gdy przybyliśmy na miejsce, gdzie miało się odbyć spotkanie, byli juŜ tam
zgromadzeni przedstawiciele sześćdziesięciu pięciu hiszpańskojęzycznych Zgromadzeń Boga,
by usłyszeć, co mam im do powiedzenia.
Tymczasem ja, stanąwszy juŜ za kazalnicą, nie bardzo wiedziałem, co by to miało być. Co
mam im powiedzieć? Czemu dano mi moŜliwość mówienia do tych ludzi? Nawiązałem do
wydarzeń, które sprowadziły mnie do tego miasta, opowiedziałem o upokarzającym
incydencie w sądzie, i o tym towarzyszącym mi od początku, niezrozumiałym, nie dającym
spokoju uczuciu, Ŝe za tymi pozornymi błędami kryje się jakiś cel, który na razie jedynie
przeczuwam.
– Szczerze mówiąc, nie wiem, co mam dalej robić. To, co się stało na Fort Greene, mogło być
jednorazowym szczęśliwym trafem. Nie mam pojęcia, czy coś podobnego mogłoby zaistnieć
na większą skalę.
Zanim spotkanie dobiegło końca, przedstawiciele tych 65 wspólnot kościelnych przedstawili
plan działania, który miał wykazać, czy rzeczywiście był to tylko szczęśliwy traf. Zamierzali
zorganizować serię spotkań dla nastolatków w St. Nicholas Arena, nowojorskiej hali
sportowej, gdzie mógłbym przemawiać do wielu gangów naraz.
Wahałem się. Po pierwsze, nie byłem zbytnio przekonany, czy takie masowe spotkania to w
tym przypadku rzecz właściwa.
– Istnieje teŜ bardzo konkretny problem pieniędzy – powiedziałem – wynajęcie takiej hali
pochłonie tysiące dolarów.
Nagle na końcu sali nastąpiło poruszenie. Jakiś męŜczyzna zerwał się na równe nogi i zaczął
coś wykrzykiwać. W końcu go zrozumiałem:
– Davie – mówił – wszystko jest w porządku, nie ma problemu.
Myślałem, Ŝe to jakiś fanatyk i nie zwróciłem na niego uwagi, ale po spotkaniu męŜczyzna
ten podszedł do mnie, Ŝeby się przedstawić. Nazywał się Benigno Delgado i był prawnikiem.
Jeszcze raz powiedział, Ŝe wszystko będzie w porządku.
– Davie, jedź do St. Nicholas Arena – powiedział – Wynajmij ją i przemów do tych
dzieciaków. Wszystko się uda.
Szczerze mówiąc, pomyślałem Ŝe to jeden z tych nadpobudliwych, nieszkodliwych
wizjonerów, których tak wielu jest w naszych wspólnotach, ale pan Delgado zauwaŜył mój
dziwny wyraz twarzy i wyciągnął z kieszeni największy zwitek banknotów, jaki kiedykolwiek
zdarzyło mi się widzieć.
– Przemów do tych dzieciaków, Davie. Ja wynajmę halę.
I tak teŜ zrobił.
W ten właśnie sposób, dosłownie z dnia na dzień, zostałem włączony w zorganizowanie dla
młodzieŜy z całego miasta tygodnia spotkań, które miały się odbywać w St. Nicholas Arena w
drugim tygodniu lipca 1958 roku.
Kiedy wróciłem z tą wieścią do Philipsburgha, wszyscy przyjęli ją z entuzjazmem.
Tylko Gwen była dziwnie cicha.
– Zdajesz sobie sprawę z tego – powiedziała w końcu – Ŝe właśnie wtedy ma się urodzić
nasze dziecko?
Nie zdawałem sobie sprawy. Ale jak mąŜ moŜe się do tego przyznać swojej Ŝonie? Bąknąłem
więc coś na temat tego, Ŝe moŜe urodzi się później, ale Gwen się tylko zaśmiała.
– Urodzi się w terminie – powiedziała – a ty będziesz wtedy bujał gdzieś tam z głową w
chmurach i nawet się o tym nie dowiesz. Pewnego dnia podam ci małe zawiniątko, a ty
spojrzysz na nie bardzo zdziwiony. Prawdę mówiąc dla ciebie dziecko w ogóle nie istnieje aŜ
do momentu, kiedy do ciebie przyjdzie i zawoła „tatusiu”.
Niewątpliwie była to prawda.
47
Wierni w Philipsburghu byli wobec mnie bardzo hojni. Mam tu na myśli nie tylko udzielane
mi wsparcie finansowe w ciągu następnych dwóch miesięcy, kiedy to mogłem poświęcić im
tak niewiele uwagi, ale równieŜ ich entuzjazm. Na bieŜąco informowałem wszystkich o
szczegółach moich wypraw do miasta, opowiadałem o ogromnych problemach, z jakimi
borykają się te dwunasto, trzynasto, czternastolatki. Wiedzieli więc jak istotną są częścią tego
wszystkiego, co Pan zaplanował dla Nowego Jorku.
Swój urlop zaplanowałem na okres ewangelizacyjnego tygodnia, Ŝeby moŜliwie na krótko
opuścić swoich wiernych, ale mimo wszystko, w miarę jak zbliŜał się lipiec, coraz więcej
czasu spędzałem w mieszkaniu Ortezów. Hiszpańskojęzyczne kościoły okazały nam ogromną
pomoc. To z nich rekrutowali się ci, którzy rozwiesili plakaty w całym Nowym Jorku.
Wyszkolili teŜ całe zastępy doradców, którzy mieli czekać w szatniach hali na chłopców i
dziewczęta pragnących zacząć wszystko od nowa. Zajęli się teŜ sprawą oprawy muzycznej i
słuŜby porządkowej, jak równieŜ praktycznymi kwestiami dotyczącymi samej hali.
Ja miałem tylko zapełnić to miejsce nastolatkami.
Z początku wydawało się to takie proste; jednak im bardziej zbliŜała się godzina zero, tym
bardziej zaczynałem wątpić w całe to przedsięwzięcie.
Chodząc po ulicach, rozmawiałem z setkami chłopców i dziewcząt, ale nigdy do tej pory nie
zdawałem sobie sprawy, jak rozpaczliwe jest ich połoŜenie. JuŜ sama perspektywa
przejechania tych kilku mil i wejścia do duŜego budynku, czynność tak rutynowa dla ciebie
czy dla mnie, im jawiła się jako niesamowite i niebezpieczne przedsięwzięcie. Przede
wszystkim bali się opuścić swój teren, na którym czuli się bezpieczni; bali się, Ŝe zostaną
napadnięci, kiedy będą przechodzić przez terytorium innego gangu. Bali się teŜ duŜych
zgromadzeń, bali się swojej własnej nienawiści i uprzedzeń, bali się, Ŝe ich złość i brak
poczucia bezpieczeństwa wymknie się spod kontroli i przerodzi w krwawe walki.
A co najdziwniejsze, bali się, Ŝe w czasie spotkania coś doprowadzi ich do płaczu. Stopniowo
zaczynałem sobie uświadamiać jak przeraźliwie ci młodzi ludzie bali się łez.
CóŜ jest takiego strasznego we łzach? Ciągle ich o to pytałem i za kaŜdym razem odnosiłem
wraŜenie, Ŝe są one dla nich oznaką miękkości, słabości i dziecinności w okrutnym świecie, w
którym przeŜyć mogą tylko najtwardsi.
Jednak z mojego kaznodziejskiego doświadczenia wiedziałem jak waŜną rolę odgrywają łzy
w procesie nawrócenia. Myślę, Ŝe mógłbym nawet pokusić się o sformułowanie zasady
głoszącej, Ŝe BoŜe dotknięcie zawsze objawia się łzami. Kiedy wreszcie pozwolimy Duchowi
Świętemu dotrzeć do naszego wnętrza najgłębiej jak to tylko moŜliwe, zwykle reagujemy
płaczem. Widziałem to wiele razy. Łzy płynące z samej głębi ludzkiego jestestwa, raczej
szloch niŜ płacz. Dzieje się tak wtedy, gdy pada ostatnia bariera i człowiek poddaje się
wszechogarniającemu działaniu ozdrowieńczej mocy.
Takie przeŜycie daje początek zupełnie nowej osobowości i jest to zmiana tak radykalna, Ŝe
od czasów Chrystusa mówi się o nim jako o narodzinach. „Musicie się narodzić powtórnie” –
powiedział Jezus. Paradoks polega na tym, Ŝe w sercu tej nowo narodzonej osobowości
panuje radość, ale radość ta poczęta została we łzach.
CóŜ to za instynkt podpowiadał tym dzieciakom, Ŝe kiedy spotkają Boga być moŜe będą
musiały płakać? Rzecz jasna mieli swoje własne sposoby na dawanie wyrazu temu strachowi.
Po raz kolejny odwiedzałem gangi, z którymi spotkałem się juŜ wcześniej: Buntowników,
ZWG, Biskupów i Mau Mau, Ŝeby zaprosić je na spotkanie i wszędzie było to samo.
– Daj spokój, pastor. Nie będę ryczał.
Wszędzie ten sam lęk przed nieznanym, to samo kurczowe trzymanie się tego, co znajome,
choćby było nie wiem jak Ŝałosne, ten sam opór wobec zmian.
Pewnego wieczoru, jakiś czas po tym jak odwiedziłem piwnicę będącą siedzibą ZWG, Ŝeby
powiedzieć im o spotkaniu, ktoś zapukał do drzwi mieszkania Ortezów. Pani Ortez ze
48
zdziwieniem spojrzała na męŜa. On pokręcił głową: nie, nikogo się nie spodziewał. Pani
Ortez odłoŜyła więc nóŜ, którym właśnie kroiła mięso i podeszła do drzwi.
Stała za nimi Maria. Kiedy tylko weszła do pokoju, od razu wiedziałem, Ŝe właśnie wzięła
heroinę i jest na haju. Jej oczy błyszczały nienaturalnie, włosy opadały w nieładzie na twarz i
trzęsły się jej ręce.
– Maria! – powiedziałem wstając. – Wejdź!
Stanęła na środku pokoju i zapytała wojowniczym tonem, czemu staramy się rozbić jej stary
gang.
– O czym ty mówisz, Mario? – spytała Delia Ortez.
– Przychodzicie do nas, Ŝeby ściągnąć dzieciaki na swoje naboŜeństwo. Znam was. Chcecie
nas rozbić.
Z jej ust popłynął stek wyzwisk. Vincente Ortez uniósł się lekko w swoim fotelu, Ŝeby
zaprotestować, poczym znów usiadł z wyrazem twarzy, który mówił: „Dalej, Mario. Lepiej,
Ŝebyś tu to wszystko wykrzyczała niŜ na ulicy”.
Do pokoju weszło jedno z dzieci Ortezów i Delia instynktownie ruszyła w jego stronę. W tym
momencie Maria podbiegła do stołu i chwyciła rzeźnicki nóŜ, który zostawiła tam Delia. Ta
błyskawicznie skoczyła między Marię i dziecko. Vincente zerwał się z fotela i ruszył przez
pokój.
– Cofnij się! – krzyknęła Maria. Vincente stanął, bo dziewczyna przyłoŜyła sobie nóŜ do
gardła.
– Ha! – powiedziała. – PoderŜnę sobie gardło. ZarŜnę się jak świnia, a wy będziecie na to
patrzeć.
Wystarczająco duŜo wiedzieliśmy wszyscy o tym, czym jest rozpacz narkomana, Ŝeby
zdawać sobie sprawę, Ŝe nie jest to jedynie jakaś gra czy poza. Delia szybko zaczęła mówić o
długim i wspaniałym Ŝyciu, jakie czeka w przyszłości Marię.
– Bóg cię potrzebuje, Mario – powtarzała raz po raz.
W czasie gdy Delia przez jakieś pięć minut nie przestawała do niej mówić, Maria stopniowo
opuszczała rękę trzymającą nóŜ coraz niŜej, aŜ w końcu opuściła ją zupełnie. Nie przestając
do niej mówić, Delia niepostrzeŜenie przysuwała się coraz bliŜej, aŜ w końcu jednym
zręcznym ruchem wytrąciła nóŜ z ręki dziewczyny.
Upadł z brzękiem na podłogę i kilkakrotnie się okręcił wokół własnej osi. Dziecko zaczęło
płakać.
Maria nie próbowała go jeszcze raz pochwycić. Stała na środku pokoju i cała jej postać
tchnęła tak wielką rozpaczą, jakiej jeszcze w Ŝyciu nie widziałem. Nagle zaczęła jęczeć.
Zakryła twarz dłońmi.
– Nie ma dla mnie wyjścia – powiedziała. – Wpadłam w to bagno i nie ma dla mnie ratunku.
– Czemu nie dasz Bogu szansy? – zapytałem.
– Nie, to nie dla mnie.
– CóŜ, pozwól przynajmniej, Ŝeby inne dzieciaki przyszły na spotkanie. Pomyśl, moŜe znajdą
wyjście, zanim będzie za późno.
Wyprostowała się. Wyglądało na to, Ŝe juŜ się opanowała. Wzruszyła ramionami.
– To zaleŜy od tego, czy wasze przedstawienie będzie tego warte – odpowiedziała. Po czym
odwróciła się i kołysząc biodrami wyszła z mieszkania Ortezów z wysoko podniesioną głową.
49
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 9
Lipiec nadszedł zadziwiająco szybko. To, co przygotowywaliśmy w St. Nicholas, pod
wieloma względami rzeczywiście przypominało przedstawienie i dopiero teraz zdałem sobie
sprawę z tego, ile się trzeba nachodzić, Ŝeby takie przedstawienie zorganizować. Aby
przewieźć młodzieŜ przez terytoria wrogich gangów, na które obawiała się wejść,
przygotowaliśmy specjalne autobusy, które miały zabierać kaŜdy gang z jego własnego terenu
i bez zatrzymywania się dowozić na miejsce spotkania. Współpracownicy z sześćdziesięciu
pięciu wspomagających to przedsięwzięcie kościołów przeczesywali ulice, Ŝeby
poinformować o tym członków gangów.
TuŜ przed rozpoczęciem kampanii ewangelizacyjnej po raz ostatni pojechałem do domu
zobaczyć się z Gwen.
– Dawidzie – powiedziała – nie będę ukrywać, Ŝe wolałabym, Ŝebyś był w domu, kiedy
będzie rodziło się nasze dziecko.
– Wiem.
Nie rozmawialiśmy zbyt często na ten temat. Moja teściowa była na mnie zła, Ŝe wyjeŜdŜam
akurat wtedy, kiedy ma się odbyć poród. Powiedziała mi, Ŝe my męŜczyźni wszyscy jesteśmy
tacy sami, Ŝe prawdziwe chrześcijaństwo zaczyna się w domu i Ŝe jeśli nie mam dosyć
szacunku dla mojej Ŝony, to na nią nie zasługuję. Wszystkie te uwagi były tym boleśniejsze,
Ŝe tkwiła w nich cząstka prawdy.
– Ale wiesz – ciągnęła Gwen – dzieci przychodzą na świat i bez asysty ojca przy porodzie.
Lekarz i tak nie pozwoliłby ci trzymać mnie za rękę, a tego bym chciała najbardziej, więc
tęskniłabym za tobą nawet wtedy, gdybyś był w pokoju obok. Czujesz, Ŝe powinieneś jechać,
prawda?
– Tak.
– Więc jedź spokojnie, Dawidzie. Niech Bóg ma cię w swej opiece.
Kiedy odjeŜdŜałem, Gwen, w bardzo juŜ widocznej ciąŜy, stała w ogrodzie i machała mi na
poŜegnanie. Wiedziałem, Ŝe zanim spotkamy się następnym razem, cud narodzin juŜ się
dokona. Zastanawiałem się, czy ja teŜ będę mógł jej opowiedzieć o jakichś narodzinach.
Po pierwszych czterech dniach spotkań szczerze w to wątpiłem.
Byliśmy tak zajęci przygotowaniami, Ŝe tym cięŜej było nam znieść zawód, jaki przynosiła
kampania ewangelizacyjna. Kampania? JuŜ samo słowo kojarzy się z rozentuzjazmowanymi
tłumami. Tymczasem nic z tych rzeczy.
Czwartego wieczoru przyszła około setka ludzi. Hala mogła pomieścić siedem tysięcy.
Pamiętam jak stałem przy małym okienku na balkonie, skąd mogłem widzieć przybywających
nastolatków sam nie będąc widziany. KaŜdego wieczoru liczyłem na przełom. KaŜdego
wieczoru z naszych specjalnych autobusów wysypywała się zaledwie garstka dzieciaków,
które wchodziły do hali.
Poszedłem za kulisy. Doradcy i kościelni pracownicy młodzieŜowi stali w kółku,
przestępowali z nogi na nogę i starali się znaleźć jakieś słowa zachęty.
– Wiesz, Davie, Ŝe nie liczby się liczą. Chodzi o jakość, nie o ilość.
50
Ale wszyscy wiedzieliśmy, Ŝe nie mamy ani jednego, ani drugiego. MłodzieŜ, która przybyła,
przyszła na przedstawienie. CięŜko jest mówić do niemal pustej widowni, kiedy
młodzieŜówka wydmuchuje ci w twarz kółka dymu i rzuca nieprzyzwoite uwagi.
Najgorsze było to, co dzieciaki nazywały „rozwalaniem”. Jeśli tylko czegoś nie rozumieli
albo w coś nie wierzyli, zaczynali się śmiać. W końcu właśnie przez ten śmiech zacząłem się
panicznie bać wychodzenia na podium. Czwarty wieczór był najgorszy ze wszystkich.
Zrobiłem co w mojej mocy, Ŝeby spotkanie przebiegało we względnie dostojnej i uroczystej
atmosferze, aŜ tu nagle, ni z tego ni z owego, szef któregoś z gangów parsknął śmiechem.
Ktoś to podchwycił i chwilę później, zanim zdołałem nad tym zapanować, wszyscy trzymali
się za brzuchy. Tamtego wieczoru zakończyłem spotkanie wcześniej i poszedłem do domu
załamany i bliski rezygnacji.
– Panie – powiedziałem naprawdę zezłoszczony – jak dotąd nie udało nam się dotrzeć do tej
młodzieŜy nawet odrobinę. Co mam robić?
I jak zwykle – czemu za kaŜdym razem muszę się tego uczyć od nowa? – kiedy naprawdę
poprosiłem, rzeczywiście dostałem odpowiedź.
Małego Jo-Jo poznałem następnego dnia na Brooklynie. Wskazano mi go jako przywódcę
gangu Smoków z Coney Island, jednego z największych gangów ulicznych w mieście.
Chłopiec, który mi go pokazał, nie chciał mu mnie przedstawić.
– Małemu Jo-Jo mogłoby się to nie spodobać, Dave.
Więc sam podszedłem do tego chłopaka i wyciągnąłem do niego rękę.
Jo-Jo najpierw trzepnął swoją ręką w moją otwartą dłoń, potem pochylił się i splunął mi na
buty. Zgodnie ze zwyczajami gangów była to oznaka najwyŜszej pogardy. Potem odszedł i
usiadł na ławce odwrócony do mnie plecami.
Podszedłem do niego i usiadłem obok. Powiedziałem:
– Jo-Jo, gdzie mieszkasz?
– Pastorze, nie chcę z tobą gadać. W ogóle nie chcę mieć z tobą do czynienia.
– Ale ja chcę mieć do czynienia z tobą – powiedziałem. – Zostanę tu dopóki mi nie powiesz,
gdzie mieszkasz.
– Siedzisz w moim salonie, pastor – powiedział Jo-Jo.
– A gdzie idziesz, kiedy pada?
– Przenoszę się do mojego apartamentu w metrze – odpowiedział.
Jo-Jo miał na nogach parę starych płóciennych butów. Z prawego wystawał mu palec. Miał
teŜ na sobie brudną czarną koszulę i parę za duŜych spodni w kolorze khaki. Spojrzał na moje
buty. Były całkiem nowe. Wtedy przypomniały mi się zabłocone buty dziadka i
uprzytomniłem sobie, jaki ze mnie głupiec.
Jo-Jo powiedział do mnie tak:
– Słuchaj, bogaczu, moŜesz sobie przyjeŜdŜać do Nowego Jorku i opowiadać o wielkim
Bogu, który zmienia ludzkie Ŝycie. Masz nowe buty i dobrze dobraną do garnituru koszulę.
Spójrz na mnie! Jestem włóczęgą. W mojej rodzinie jest dziesięcioro dzieci. śyjemy z
zasiłku. Mnie po prostu wykopali z domu, bo nie starczało dla wszystkich jedzenia.
Jo-Jo miał rację. Zdjąłem więc tam w parku swoje buty i poprosiłem, Ŝeby je przymierzył.
– Co to za numer? Co chcesz udowodnić? śe masz serce, czy coś w tym stylu? Nie włoŜę
twoich śmierdzących butów.
– Jęczałeś, Ŝe nie masz butów, no to je bierz.
Jo-Jo na to:
– Nigdy nie miałem nowych butów.
– WłóŜ je.
W końcu, z ponurą miną, Jo-Jo włoŜył buty na swoje nogi.
51
Wówczas wstałem i odszedłem. Poszedłem chodnikiem do samochodu stojącego dwie
przecznice dalej w samych skarpetkach. Był niezły cyrk – ludzie patrzyli na mnie i śmiali się.
Kiedy dochodziłem juŜ do samochodu, Mały Jo-Jo dogonił mnie i powiedział:
– Zapomniałeś swoich butów.
– To twoje buty.
Wsiadłem do samochodu.
– Pastorze – powiedział Jo-Jo zaglądając przez otwarte okno – zapomniałem ci uścisnąć rękę.
Więc uścisnęliśmy sobie dłonie. Potem powiedziałem:
– Słuchaj, nie masz gdzie mieszkać. Ja sam co prawda korzystam teraz z czyjejś gościny, ale
jest tam jeszcze w salonie kanapa. MoŜe ludzie, którzy mnie przyjęli, zgodzą się przenocować
i ciebie. Zapytam ich.
– Dobra – odpowiedział Jo-Jo po prostu.
Wsiadł do samochodu i pojechaliśmy do mieszkania Ortezów.
– Pani Ortez – powiedziałem z lekkim wahaniem w głosie – to jest przywódca Smoków z
Coney Island. Jo-Jo, chciałbym, Ŝebyś poznał osobę, która zaoferowała mi nocleg, bo tak jak
ciebie, nie stać mnie na opłacenie go.
Potem zapytałem panią Ortez, czy Jo-Jo równieŜ mógłby zostać u niej przez parę dni.
Spojrzała na swoje dwoje dzieci, potem na nóŜ spręŜynowy wystający z kieszeni Jo-Jo,
wreszcie podeszła do niego, bardzo Ŝyczliwie objęła go ramieniem i powiedziała:
– Jo-Jo, moŜesz spać na kanapie.
To był odwaŜny czyn – wie to kaŜdy, kto miał do czynienia z tymi niebezpiecznymi
chłopakami. Wziąłem Jo-Jo na stronę i powiedziałem:
– Twoje ubranie cuchnie. Jesteśmy teraz u kogoś w mieszkaniu i trzeba będzie coś z tym
zrobić. Mam osiem dolarów. Pójdziemy do sklepu z wojskową odzieŜą i kupimy ci koszulę i
parę spodni.
WłoŜyłem moje stare buty i wziąłem Jo-Jo do najbliŜszego sklepu z tanią odzieŜą. Poszedł
tam do przebieralni i po prostu zostawił swoje stare ubranie. W drodze do domu przeglądał
się w kaŜdej sklepowej witrynie.
– Nieźle… Całkiem nieźle – powtarzał.
Wszystko co do tej pory zrobiłem dla Jo-Jo mógł równie dobrze zrobić właściwy oddział
opieki społecznej. Niewątpliwie dobrze się stało, Ŝe chłopak miał wreszcie parę butów,
koszulę, i Ŝe tej nocy nie musiał spać na stacji metra. JednakŜe gdy chodzi o jego wnętrze,
ciągle był tym samym Jo-Jo.
Aby nastąpiła zmiana w sercu Jo-Jo, najpierw musiało się zmienić coś we mnie. I to, co się
stało, zmieniło na dobre Ŝycie nas obu.
Spotkanie w St. Nicholas tamtego wieczoru było tak samo beznadziejne, jak wszystkie
poprzednie. To samo „rozwalanie”, te same śmiechy i wygłupy. Te same walki na pięści i
groźby. Te same sugestywne ruchy dziewcząt i lubieŜne reakcje chłopców. Jo-Jo był tam i
widział to wszystko. Przyszedł z ciekawości, ale wyraźnie dawał mi do zrozumienia, iŜ jego
zdaniem cała ta sprawa to jedna wielka bzdura.
Kiedy po spotkaniu wracaliśmy do mieszkania Ortezów, siedząc za kierownicą w ogóle się
nie odzywałem. Bolał mnie zupełny brak reakcji ze strony młodzieŜy i właściwie byłem
nadąsany.
– Za bardzo się starasz, pastor.
To przyszło tak po prostu, bez Ŝadnego ostrzeŜenia: ten bezdomny chłopak, który zgrywał
kompletnego gruboskóra, dokonał wnikliwej oceny sytuacji.
Jego słowa mnie wręcz uderzyły. Przeniknęły mnie na wskroś, jakby je do mnie powiedział
sam Bóg. Odwróciłem się do Jo-Jo tak gwałtownie, Ŝe się przestraszył, i w obawie przed
moim domniemanym gniewem zasłonił się ramieniem.
52
No jasne! To ja próbowałem zmienić ich Ŝycie; nie byłem tym, który wnosi do Ŝycia tych
gangów Ducha Świętego. Prezentowałem im samego siebie – Dawida Wilkersona. Nawet
wówczas, gdy dawałem Jo-Jo parę swoich butów, na pierwszym miejscu było moje „ja”. I w
tym momencie zdałem sobie sprawę z tego, Ŝe nigdy nie będę w stanie pomóc Jo-Jo. Nigdy
nie będę w stanie pomóc gangom. Mogłem jedynie coś zacząć, a potem naleŜało usunąć się na
bok.
„Za bardzo się starasz”. W odpowiedzi na tę przenikliwą uwagę wybuchnąłem takim
śmiechem, Ŝe Jo-Jo aŜ się zaniepokoił.
– Przestań, pastor.
– Jo-Jo, śmieję się, bo mi pomogłeś. Odtąd będę robił wszystko, Ŝeby się juŜ tak bardzo nie
starać. Ustąpię miejsca Duchowi Świętemu.
Jo-Jo przez chwilę milczał, potem podniósł głowę.
– Nic nie czuję – powiedział. – Zupełnie nic. I nie spodziewam się niczego poczuć.
Nie rozmawialiśmy juŜ więcej aŜ do momentu, kiedy weszliśmy na górę do mieszkania
Ortezów. Wtedy nagle znowu, z właściwą sobie bezpośredniością, Mały Jo-Jo zawarł ze mną
układ.
– Słuchaj Davie, niedługo urodzi ci się dziecko, co nie?
Powiedziałem mu wcześniej, Ŝe Gwen idzie do szpitala. Dziecko mogło się urodzić w kaŜdej
chwili.
– Mówisz, Ŝe jest Bóg, który mnie kocha, prawda?
– Tak jest – odpowiedziałem.
– Dobra, jeśli jest Bóg, to kiedy się do niego pomodlę, usłyszy moją modlitwę, co nie?
– Oczywiście.
– Fajnie. Co chcesz, chłopca czy dziewczynkę?
Widziałem, Ŝe zastawia na mnie pułapkę, ale nie wiedziałem jak jej uniknąć.
– Słuchaj, Jo-Jo, modlitwa to nie automat, do którego wrzucasz odpowiednią monetę po to, by
wyskoczył batonik.
– Czyli, Ŝe z tym Bogiem to nic pewnego.
– Nic takiego nie powiedziałem.
– Co chcesz, chłopca czy dziewczynkę?
Przyznałem, Ŝe mamy juŜ dwie córki, więc liczymy na chłopca. Usłyszawszy to Mały Jo-Jo
zrobił coś, co było dla niego tak samo trudne, jak MojŜeszowi trudno było uderzyć w skałę na
pustyni, Ŝeby wypłynęła z niej woda. Mały Jo-Jo się pomodlił.
– No więc, BoŜe, jeŜeli tam jesteś i mnie kochasz, to daj temu pastorowi syna.
Tak właśnie wyglądała modlitwa Jo-Jo. Była naprawdę szczera i kiedy ją skończył, bardzo
mrugał oczami. To było niesamowite. Pobiegłem do mojego pokoiku i zacząłem się modlić
tak, jak jeszcze się nigdy nie modliłem odkąd przyjechałem do Nowego Jorku.
Jo-Jo i Ortezowie smacznie juŜ spali, kiedy około wpół do trzeciej w nocy zadzwonił telefon.
Nadal się jeszcze wtedy modliłem. Poszedłem odebrać.
To była moja teściowa.
– Dawidzie! – powiedziała. – Nie mogłam wytrzymać z tym do rana. Chciałam ci tylko
powiedzieć, Ŝe zostałeś ojcem!
Nie mogłem się zdobyć na zadanie tego istotnego pytania.
– Dawidzie, Dawidzie, jesteś tam?
– Tak.
– Nie chcesz wiedzieć, czy to chłopiec czy dziewczynka?
– Nawet sobie nie wyobraŜasz jak bardzo chcę.
– Dawidzie, masz duŜego, zdrowego, dziesięciofuntowego syna.
Oczywiście sceptycy powiedzą, Ŝe szanse na wysłuchanie modlitwy Jo–Jo, biorąc rzecz
czysto statystycznie, wynosiły 50 procent. Ale tamtej nocy stało się jeszcze coś innego, coś o
53
wiele istotniejszego, niŜ wszystko co podlega prawom statystyki. Kiedy obudziłem Jo-Jo i
przekazałem mu tę wiadomość, podrapał się po głowie.
– Coś takiego – powiedział – Jak to moŜliwe? Dajcie spokój!
Zanim minęła ta noc, Jo-Jo stał się innym człowiekiem. Zaczęło się od łez; Jo-Jo wypłakał z
siebie całą gorycz i nienawiść. Wypłakał teŜ wątpliwości i lęki. A kiedy było po wszystkim,
zrobiło się miejsce na tę miłość, którą znają chrześcijanie, tę, która nie zaleŜy od rodziców,
kaznodziei ani nawet wysłuchanych po naszej myśli modlitw. Od tego dnia Jo-Jo miał w
sobie miłość, która pozostała z nim juŜ na zawsze, a on z kolei dał mi lekcję, która na zawsze
pozostała w mojej w pamięci.
My, ludzie, moŜemy się bardzo starać, Ŝeby sobie nawzajem pomóc, a nawet powinniśmy i
musimy się o to starać. Ale tylko Bóg, i wyłącznie On, moŜe uleczyć.
54
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 10
Spotkanie właśnie miało się zacząć. To był ostatni wieczór kampanii. Widownia stopniowo
się zapełniała. JuŜ teraz było na sali więcej młodzieŜy, niŜ na którymkolwiek z poprzednich
spotkań. Było trochę Kapelanów, widziałem teŜ Smoki i parę osób z ZWG. Co ciekawe, była
teŜ wśród nich Maria.
Jednak nigdzie nie było widać ani jednego Mau Mau, choć rozglądałem się uwaŜnie, by
dostrzec jasnoczerwone kurtki z podwójnym M na plecach.
Nie mogłem zapomnieć sympatycznej twarzy i otwartości Izraela, przywódcy Mau Mau.
Pojechałem zaprosić ich na kampanię jako moich szczególnych gości i powiedzieć im o
specjalnie dla nich wynajętym autobusie. Kiedy powiedziałem, Ŝe zarezerwuję dla nich
miejsca w pierwszych rzędach, Izrael obiecał przyjechać i przyprowadzić teŜ innych.
Tymczasem był to juŜ ostatni wieczór, a oni się nie pojawili. Domyślałem się nawet dlaczego.
Nicky. Kiedy rozmawiałem z Izraelem, stał obok i milczał, ale widać było, Ŝe wszystko się w
nim gotuje z nienawiści do mnie i do wszystkiego co sobą reprezentuję.
Podszedłem do wychodzącego na ulicę okna. Nadjechał właśnie kolejny autobus.
Wiedziałem, Ŝe to Mau Mau, zanim jeszcze ich zobaczyłem. Zorientowałem się po sposobie,
w jaki autobus podjechał do krawęŜnika: zaparkował błyskawicznie, jakby kierowca nie mógł
się juŜ doczekać, kiedy pozbędzie się swoich pasaŜerów. Przednie i tylne drzwi autobusu
otworzyły się i, wśród krzyków i przepychanek, wysypało się z niego około pięćdziesięciu
rozbawionych nastolatków. Jeden z wychodzących chłopaków wyrzucił pustą butelkę po
winie. Przemierzając niewielką odległość od autobusu do wejścia do hali, zdąŜyli zgarnąć do
swojego grona kilka stojących przed halą nastolatek w bardzo krótkich spodenkach i skąpych,
przypominających raczej staniki, bluzeczkach.
– Panie – powiedziałem głośno – w co ja się wpakowałem?
Wcześniej poprosiłem porządkowych, Ŝeby zarezerwowali trzy pierwsze rzędy, ale nie
powiedziałem dla kogo są przeznaczone te miejsca. Teraz główny porządkowy przybiegł do
mnie wyraźnie zaniepokojony.
– Pastorze, nie wiem co robić.
Pociągnął mnie w stronę balkonu i wskazał na widownię, gdzie Izrael i Nicky, pogwizdując i
pokpiwając, laskami torowali sobie drogę między rzędami.
– To są Mau Mau – powiedział szef porządkowych – chyba nie uda mi się przegonić ich z
tych zarezerwowanych miejsc.
– Nic nie szkodzi – powiedziałem – Te miejsca są właśnie dla nich. To moi znajomi.
Nie czułem się jednak tak pewnie, jak wskazywałyby na to moje słowa. I pozostawiwszy
oniemiałego ze zdziwienia porządkowego, szybko zszedłem na dół, do szatni. Tam równieŜ
wszyscy byli powaŜnie zaniepokojeni.
– Nie podoba mi się to wszystko – powiedział kierownik hali – tam siedzą rywalizujące ze
sobą gangi. MoŜemy tu mieć wielką rozróbę.
– MoŜe powinniśmy wezwać więcej policji, tak na wszelkich wypadek? – spytał jeden z
duchownych, który znał te gangi.
55
Jeszcze raz rzuciłem okiem na salę. Jedna z naszych nastolatek, bardzo zdolna młoda
wokalistka o urodzie filmowej gwiazdy szła właśnie na środek sceny, którą ustawiono w
jednym z końców hali.
– Zobaczmy jak sobie poradzi Mary – powiedziałem. – MoŜe nie trzeba będzie wzywać
posiłków. MoŜe uda się uspokoić dziką bestię piosenką.
Kiedy jednak Mary Arguinzoni zaczęła śpiewać, krzyki i gwizdy się wzmogły.
– Ej, mała! UwaŜaj na zakrętach!
– Znajdziesz po przedstawieniu trochę czasu dla biednego starego grzesznika?
– Jak masz na imię, kochanie?
Chłopcy stali na siedzeniach i robili rybę, a dziewczyny w swoich stanikach i przykrótkich
szortach wirowały w rytm gospelowej śpiewanej przez Mary piosenki. Spojrzała pytająco w
moją stronę. Mimo oklasków i okrzyków zachęcających ją do zaśpiewania jeszcze jednej
piosenki, dałem znak, Ŝeby zeszła.
– Chcesz to wszystko odwołać, Dave?
– Nie. Jeszcze nie. Jeszcze trochę poczekajmy. Spróbuję coś do nich powiedzieć. Jeśli
zobaczycie, Ŝe sprawy przybierają zły obrót, moŜecie zrobić, co uznacie za stosowne.
Wyszedłem. Droga wiodąca na środek sceny wydała mi się bardzo długa. Oczywiście Izrael
nie omieszkał mnie powiadomić, Ŝe jest na sali.
– Hej, Davie, tu jestem! Mówiłem ci, Ŝe przyjdę i przyprowadzę chłopaków.
Odwróciłem się, Ŝeby się do niego uśmiechnąć i napotkałem kamienny wzrok Nicky’ego.
Wtedy doznałem nagłego olśnienia.
– Dziś będzie trochę inaczej – powiedziałem do mikrofonu – Poprosimy członków gangów,
Ŝeby zebrali kolektę.
Kiedy to mówiłem, patrzyłem prosto na Nicky’ego.
– Czy mogę prosić sześciu ochotników?
Nicky natychmiast zerwał się z miejsca, a na jego twarzy malowały się na przemian
niedowierzanie i skrywany triumf. Wyznaczył pięciu Mau Mau, po czym w sześciu wyszli
naprzód i stanęli rzędem na scenie. Od razy dało się zauwaŜyć jeden pozytywny efekt mojego
posunięcia: udało nam się przyciągnąć uwagę całej widowni. Setki nastolatków przerwały
swoje wygłupy i zamarły w oczekiwaniu.
Poszedłem za kulisy i wziąłem z rąk osłupiałych porządkowych kartony po mleku.
– Proszę – powiedziałem rozdając je chłopcom – kiedy juŜ dojdziecie do ostatniego rzędu,
chciałbym Ŝebyście przynieśli datki z powrotem na scenę przechodząc tamtędy, za kurtyną.
Wskazując to miejsce przyglądałem się twarzy Nicky’ego. Za tą kurtyną były schody
prowadzące na scenę, jak równieŜ drzwi na ulicę. Wskazywała je wielka strzałka z napisem
WYJŚCIE. Nicky przyjął karton z powaŜną miną, ale w jego oczach mogłem wyczytać kpinę
i pogardę.
I tak, przy akompaniamencie organów, Nicky wraz z chłopcami zebrał kolektę. Doskonale
sobie poradził. Nicky miał na swoim koncie szesnaście ciosów zadanych noŜem i znany był
jako groźny przeciwnik w walce na noŜe nie tylko dzieciakom z Brooklynu, ale równieŜ
gangom Manhattanu i Bronksu. Zyskał teŜ rozgłos dzięki swojej taktyce walki przy uŜyciu
kija bejsbolowego. Gazety okrzyknęły go Śmietnikowym Wojownikiem, bo w czasie rozrób
wkładał na głowę metalowy pojemnik na śmieci i rzucał się w wir walki wywijając tą swoją
śmiercionośną bronią na oślep. Gdy Nicky stał na końcu jakiegoś rzędu potrząsając kartonem,
nastolatki natychmiast sięgały do kieszeni.
Kiedy juŜ uznał, Ŝe zebrali dosyć, dał znak pozostałym chłopcom. Przeszli razem przez front
widowni i zniknęli za kurtyną. Stałem na scenie i czekałem.
Na sali tu i ówdzie rozległy się chichoty. Minęła minuta. Dziewczyny zakrywały sobie rękami
usta, Ŝeby nie śmiać się głośno. Minęły dwie minuty. Tłumiony dotąd śmiech teraz rozlegał
56
się juŜ zewsząd. Moje natchnienie gdzieś uleciało i sam gotów byłem uznać to wszystko za
czyste szaleństwo. Wszystkie nastolatki zerwały się na nogi, zaczęły tupać, wyć i szydzić.
Nagle sala zamarła. Odwróciłem się. Nicky i pozostali szli przez scenę w moją stronę
trzymając w rękach pełne kartony. Nicky patrzył na mnie zdezorientowanym, niemal
przestraszonym wzrokiem, jak gdyby sam nie rozumiał, co robi.
– Tu są twoje pieniądze, pastor – nie powiedział tego uprzejmie, ale raczej ze złością i
niechętnie, jak gdyby słowa te wyciągano z niego siłą.
– Dziękuję, Nicky – odpowiedziałem mając nadzieję, Ŝe mój głos brzmi całkiem zwyczajnie.
Podszedłem do kazalnicy zupełnie tak, jakby te dwie ostatnie minuty wcale nie były
najgorszymi dwiema minutami w moim Ŝyciu.
Kiedy chłopcy wolno wracali na swoje miejsca, na sali nie zabrzmiał ani jeden dźwięk.
Zacząłem mówić, a moje serce przepełniała ogromna nadzieja. Jeśli jednak myślałem, Ŝe
udało mi się zdobyć przychylność tłumu dla mojego przesłania, to gorzko się myliłem. Słowa
docierały do ich uszu, ale nie wyglądało na to, Ŝeby trafiały choćby w pobliŜe ich serc.
Nie mogłem zrozumieć, co jest nie tak z moim kazaniem. Zrobiłem wszystko, co w mojej
mocy, Ŝeby było dobre. Przygotowywałem je godzinami, modliłem się nad kaŜdą jego linijką.
Pościłem nawet, mając nadzieję, Ŝe to wzmocni moją zdolność przekazu i siłę przekonywania.
Tymczasem równie dobrze mogłem tam stać i czytać najnowsze notowania giełdowe. Nic z
tego, co mówiłem, nie przemawiało do tych nastolatków, nic do nich nie docierało. Mówiłem
tak przez jakieś piętnaście minut, a jedyną reakcją było wciąŜ rosnące zniecierpliwienie
tłumu. Doszedłem do punktu kazania, w którym zacytowałem przykazanie Jezusa, byśmy się
nawzajem kochali.
Wtedy ktoś w drugim rzędzie zerwał się, wskoczył na swoje siedzenie i krzyknął:
– Zaraz, zaraz, pastorze! Moment! Chcesz powiedzieć, Ŝe mam kochać te Smoki? Jeden z
nich ciachnął mnie brzytwą. Jasne, będę ich bardzo kochał, ołowianą rurką.
Z kolei inny chłopak, z sektora zajmowanego przez Podpalaczy Piekła, zerwał się i
podciągnął koszulę.
– Mam tu dziurę po kuli, pastorze. Zrobił to któryś z tych czarnuchów. A ty mówisz, Ŝe mamy
ich kochać? Facet, chyba nie mówisz tego serio.
Rzeczywiście, to co mówiłem nie brzmiało wiarygodnie w tej przepełnionej nienawiścią sali.
Z ludzkiego punktu widzenia nie było moŜliwe.
– Nie moŜemy tego osiągnąć własnym wysiłkiem – przyznałem. – Mówię o miłości BoŜej.
Musimy po prostu poprosić Go, Ŝeby dał nam swoją miłość. Nie jesteśmy w stanie sami jej w
sobie wypracować.
W tym samym momencie, bardzo wyraźnie zobaczyłem, Ŝe są to słowa skierowane przede
wszystkim do mnie. Czy to nie tego właśnie nauczyłem się od Jo-Jo? My, ludzie, bardzo
niewiele moŜemy zrobić, aby zmienić siebie czy innych, by przynieść im uzdrowienie,
wypełnić ich serca miłością zamiast nienawiści. MoŜemy przynieść nasze serca i umysły
Bogu, ale wtedy musimy je tam równieŜ zostawić.
Pochyliłem głowę, tak jak to zrobiłem wtedy na ulicy.
Wtedy właśnie oddałem całe to spotkanie Bogu.
– Jezu – modliłem się – nic więcej juŜ nie mogę zrobić. Zaprosiłem tu tych młodych ludzi, a
teraz usuwam się w cień. Przyjdź, Duchu Święty. Jeśli chcesz dotrzeć do ich serc, to musi się
to stać poprzez Twoją obecność. Zrób to po swojemu, Panie, zrób to tak, jak Ty chcesz.
Trzy minuty mogą trwać niewiarygodnie długo. Stałem tak przed tłumem z pochyloną głową
przez całe trzy minuty. Nie powiedziałem ani słowa. Nie poruszyłem się. Modliłem się cicho i
Ŝarliwie. Nie obchodziło mnie juŜ zbytnio to, Ŝe niektórzy się śmieją. Nie byłem teŜ
zaskoczony, kiedy powoli w całej tej ogromnej sali zaległa cisza. Zaczęło się od pierwszych
trzech rzędów. Rozpoznałem głos Izraela:
– Dobra chłopaki, spokój!
57
Stopniowo uspokoiła się reszta sali, przycichło teŜ na balkonach. Zanim upłynęły te trzy
minuty, w całej hali panowała absolutna cisza.
A wtedy usłyszałem czyjś płacz.
Otworzyłem oczy. W pierwszym rzędzie Izrael wyszarpywał chusteczkę z przedniej kieszeni
spodni. Wyciągnął ją i bardzo głośno wysiąkał nos, potem zamrugał i pociągnął nosem.
Nadal się modliłem:
– Panie, dotknij całą tę grupę.
I kiedy tak się modliłem, sięgnął po chusteczkę Nicky. Nie wierząc własnym oczom
spojrzałem jeszcze raz. Tak, siedział oparty o swoją laskę, mrugał oczami i prychał z pogardą,
zły sam na siebie, Ŝe płacze. Jeden z chłopców połoŜył mu rękę na ramieniu, ale Nicky ją
strząsnął.
Wiedziałem, Ŝe przyszedł juŜ czas, aby padły właściwe słowa. Powiedziałem głośno:
– Dobrze. Odczuliście Jego obecność. On jest tutaj, w tym pomieszczeniu, przyszedł
specjalnie do was. Jeśli chcecie, Ŝeby wasze Ŝycie się zmieniło, nadszedł właściwy czas.
Wstańcie i wyjdźcie naprzód!
Izrael nie wahał się ani chwili. Wstał i zwrócił się do swojego gangu.
– Chłopaki – powiedział – byłem waszym szefem przez trzy lata. Kiedy kaŜę wam iść,
idziecie, prawda?
– Prawda! – odpowiedzieli Mau Mau.
– Dobra, ja wychodzę naprzód, a wy idziecie ze mną. Wstawać!
Wszyscy jak jeden mąŜ zerwali się na nogi i ruszyli za Izraelem. Nie, oni go wyprzedzili!
Pchali się jeden przez drugiego. Popatrzyłem, czy jest między nimi Nicky. Był. Pęd do
wyjścia naprzód był zaraźliwy. Ponad trzydziestu chłopców z innych gangów zeszło za Mau
Mau do szatni, gdzie czekali juŜ kościelni pracownicy. To był prawdziwy potop. Chodziłem
od jednego pomieszczenia do drugiego starając się pomóc, gdzie tylko mogłem i w czasie
jednego z takich obchodów zauwaŜyłem coś ciekawego. Wśród tych, którzy wyszli do przodu
po nowe Ŝycie były dziesiątki chłopców, a tylko trzy dziewczyny. Usłyszałem gwizd
dochodzący z korytarza, więc wyjrzałem, akurat w momencie, kiedy jedna z pozostających
tam dziewcząt rozpięła bluzkę, obnaŜyła pierś i zawołała do chłopców ze swojego sąsiedztwa:
– Jak tam pójdziecie, to z tym koniec!
Zanim zdołaliśmy zareagować, inne dziewczyny podchwyciły ten pomysł i zdołały odciągnąć
kilku chłopaków. Było to zastanawiające. Wydaje mi się, Ŝe kiedy dziewczyny usłyszały, Ŝe
mówimy o miłości, poczuły zwykłą zazdrość. Nie chciały z nikim dzielić się miłością. W
jedyny znany sobie sposób walczyły o Ŝałosne resztki tej „miłości", którą znały.
Najtrudniej było mi uwierzyć w nawrócenie Nicky’ego.
Stanął przede mną z szerokim uśmiechem na twarzy i jąkając się powiedział tym swoim
zduszonym głosem:
– Oddaję swoje serce Bogu, Davie.
Nie mieściło mi się to w głowie. Ta zmiana była zbyt nagła. Mówił mi, Ŝe w jego sercu
nastąpiła zmiana i jak zwykle kopcił papierosa, kącikiem ust wypuszczając małe kłęby dymu.
Co z uzaleŜnieniem od narkotyków? Co z kradzieŜami, napadami, pijaństwem, walkami z
noŜem w ręku i okrucieństwem? Nicky chyba czytał w moich myślach, bo próbował się
bronić tak, jak umiał, czyli przeklinając.
– Do cholery, Davie, oddałem serce Bogu!
– W porządku, Nicky, w porządku – chciałem coś zrobić, Ŝeby poczuł się pewniej, więc
poprosiłem, Ŝeby on i Izrael poszli ze mną, po czym dałem im obu, jak równieŜ wszystkim
Mau Mau, którzy wyszli naprzód, po egzemplarzu Biblii. Były dwojakiego formatu: wydanie
kieszonkowe i inne, duŜo większe. Chłopcy nie chcieli tych małych.
– Daj nam te duŜe ksiąŜki, Davie, Ŝeby ludzie widzieli, co niesiemy.
58
Tak więc prawie wszyscy wyszli z Bibliami pod pachą, ćmiąc jednocześnie papierosy.
Następnego dnia wczesnym rankiem zadzwonił telefon. Pani Ortez zajrzała do mojego
pokoiku.
– Davie, telefon z policji.
– Z policji!
Zmartwiałem. Kiedy wreszcie znalazłem się przy telefonie, to, co usłyszałem, wcale nie
poprawiło mojego samopoczucia. Dzwoniący do mnie porucznik pytał, czy znam gang Mau
Mau, a kiedy odpowiedziałem twierdząco, zapytał, czy mógłbym przyjechać.
Kiedy zjawiłem się na posterunku policji przy Edward Street, było tam oczywiście paru
chłopców z gangu. Przeszedłem obok nich energicznym krokiem i przedstawiłem się
policjantowi dyŜurnemu. Nigdy nie zapomnę tego, co się stało potem.
DyŜurny sierŜant zawołał porucznika, a porucznik zebrał cały komisariat. Potem wyciągnął
do mnie rękę.
– Pastorze – powiedział – chciałbym uścisnąć panu doń.
Nie miałem nic przeciwko temu, więc zaserwował mi mocny uścisk.
– Jak pan to zrobił? Kilka miesięcy temu ci chłopcy wypowiedzieli nam wojnę. Od lat były z
nimi same problemy. A dzisiaj rano przyszli tu całą gromadą. I wie pan po co?
Pokręciłem głową.
– Chcą, Ŝebyśmy się im podpisali na Bibliach!
Spojrzałem na Nicky’ego, Izraela i innych chłopców, którzy z nimi przyszli. Uśmiechnęli się
do mnie szeroko.
– Kiedy tylko będzie pan potrzebował naszej pomocy przy organizowaniu następnego
ulicznego spotkania, pastorze, proszę nam tylko dać znać – powiedział porucznik, a gdy
wychodziliśmy z komisariatu na ulice Brooklynu, widziałem jak siedzący za swoim biurkiem
sierŜant w zadziwieniu kręcił głową.
Jak się dowiedziałem, Chłopcy czytali swoje Biblie prawie całą noc. Szczególnie
zafascynowały ich historie ze Starego Testamentu.
– Davie! – powiedział Izrael – Jestem w Biblii! Co rusz jest tu moje imię.
Gdy zadzwoniłem tego wieczoru do Gwen do szpitala, tak bardzo byłem tym wszystkim
pochłonięty, Ŝe trudno mi było mówić o czymkolwiek innym.
– Warto było organizować to wszystko dla tego ostatniego wieczoru, kochanie –
powiedziałem jej wtedy. – Gdybyś tylko mogła tu być!
– No wiesz, Dave, byłam troszkę zajęta – odpowiedziała. – Przypomnij mi, Ŝebym ci o tym
kiedyś opowiedziała, kiedy juŜ z powrotem zejdziesz na ziemię.
59
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 11
Odległość między rozgrzanymi upałem ulicami Nowego Jorku a chłodem wzgórz
Pensylwanii pokonałem jednym skokiem. Powinienem się cieszyć z tej odmiany, jednak
przemierzając kolejne kilometry, ciągle rozmyślałem o Kasiarzu i DyliŜansie, Nickym i
Izraelu, Marii, Jo-Jo i Angelo: chłopcach i dziewczętach, których Ŝyciowe drogi w tak
niezwykły sposób splotły się z moją.
To samo było w Philipsburghu. Siedziałem sobie w cieniu naszego ogródka popijając
oranŜadę, którą przygotowała mi Gwen, patrząc na mojego małego synka leŜącego w koszyku
pod drzewami i co chwila łapałem się na tym, Ŝe myślą wracam do tych dzieciaków z
Nowego Jorku walczących nawet o to, by móc posiedzieć w jakimś parnym zakątku parku.
– Twoją owczarnią jest Philipsburgh – przypomniała mi łagodnie któregoś wieczoru Gwen,
kiedy przez ponad pół godziny zamartwiałem się głośno o Angelo Moralesa, który postanowił
zostać kaznodzieją, ale nie miał pieniędzy na opłacenie szkoły.
– Nie wolno ci zaniedbywać twojej kongregacji.
Oczywiście Gwen miała rację, więc przez kolejne pół roku wszystkie moje siły poświęciłem
mojej górskiej parafii. Ta praca dawała mi satysfakcję i bardzo ją lubiłem, ale ciągle
myślałem o Nowym Jorku.
– ZauwaŜyłem – powiedział mi jeden z wiernych – Ŝe to, co się dzieje tutaj, nie obchodzi
pana tak bardzo, jak los tych dzieciaków z miasta.
Przełknąłem ślinę. Nie sądziłem, Ŝe było to aŜ tak widoczne.
Jednak niezaleŜnie od tego, czy dawało się to zauwaŜyć czy nie, zaczynała mi w głowie
świtać myśl, która mnie przeraŜała: powinienem wraz z rodziną przeprowadzić się do
Nowego Jorku i całkowicie poświęcić się pracy z tymi nastolatkami. MoŜe nigdy nie uda mi
się sprawić, by mieli ten swój dom, ale mógłbym przynajmniej pracować z nimi na ulicy.
Ta myśl nie dawała mi spokoju. Przetrawiałem ją w sobie jeŜdŜąc po okolicy, gdy jesienią i
zimą składałem duszpasterskie wizyty. Wygłosiłem trochę kazań na temat poznawania BoŜej
woli, mając nadzieję, Ŝe przy okazji sam dowiem się czegoś na ten temat.
Jednak najwięcej rozmyślałem nad tym przesiadując na pewnym wzgórzu. Od czasu gdy
byłem małym chłopcem, ze wszystkimi swoimi największymi kłopotami udawałem się na
wzgórza. Szczególnie jedno nasłuchało się moich dziecięcych problemów: Stary Łysielec,
malownicza górka niedaleko naszego domu w Barnesboro, w Pensylwanii.
Ze Starego Łysielca spoglądałem na nasz dom, obserwując jak mama, tata i inne dzieci
biegają po całej okolicy próbując mnie odnaleźć. Czasami spędzałem tam większą część dnia
rozmyślając o problemach, z którymi musi się borykać kaŜdy chłopak. Kiedy wracałem,
zawsze dostawałem lanie, ale ojcowy pas nie był w stanie powstrzymać mnie od kolejnej
wyprawy, bo dopiero siedząc tam, na górze, miałem spokój i mogłem nabrać do wszystkiego
odpowiedniego dystansu.
Teraz teŜ bardzo tego potrzebowałem. Niedaleko naszej kaplicy była nieczynna odkrywkowa
kopalnia. Wybrałem to miejsce jako odpowiednik Starego Łysielca dla mojego dorosłego
Ŝycia. Było stamtąd widać kaplicę, i jeśli odpowiednio zaparkowałem samochód, Gwen go
widziała i nie musiała się martwić, kiedy znikałem na długo.
60
Właśnie tam, na moim wzgórzu, rozwaŜałem całą tę sprawę. Czy to moŜliwe, Ŝeby ta nagląca
myśl o przeprowadzce do Nowego Jorku pochodziła od Boga? Czy rzeczywiście miałem
zostawić swoją pracę w Philipsburghu i przenieść się wraz z Gwen i trójką małych dzieci do
brudnego miasta, gdzie codzienne Ŝycie niosło z sobą tyle problemów?
Jasna i ostateczna odpowiedź nie przyszła od razu. Jak w większości przypadków,
dochodziłem do niej stopniowo.
Pierwszy krok stanowił ponowny wyjazd do Nowego Jorku.
– Wiesz, Ŝe upłynął juŜ rok od czasu, kiedy wyrzucono mnie z procesu w sprawie Michaela
Farmera? – spytałem Gwen któregoś lutowego poranka.
– Mmhmm! – potwierdziła.
– O co ci chodzi?
– Znowu się wybierasz do Nowego Jorku, co?
Zaśmiałem się.
– CóŜ, zastanawiałem się nad krótką wizytą, taką na jeden wieczór.
– No jasne.
Jak miło było znów jechać mostem Jerzego Waszyngtona i przejechać most brooklyński.
Przyjemnie było znów chodzić tymi ulicami pokonując zaspy śniegu, jak to robiłem wtedy,
kiedy przyjechałem do tego miasta po raz pierwszy. Byłem zaskoczony tym, jak swojsko się
tu czuję. Chciałem odwiedzić starych znajomych. Chciałem znów odwiedzić te miejsca, gdzie
się wydarzył cud w sercach chłopców.
Jednym z tych miejsc było osiedle Fort Greene. Szedłem ulicą odświeŜając sobie w pamięci
to, cośmy tu przeŜyli z Jimmy’m Stahlem, kiedy nagle usłyszałem, Ŝe ktoś mnie woła.
– Davie! Pastorze!
Odwróciłem się i zobaczyłem, Ŝe biegnie w moją stronę dwóch przystojnych czarnoskórych
Ŝołnierzy. Byli ubrani w piękne, świeŜo wyprasowane mundury, a ich buty po prostu lśniły.
Gapiłem się na nich z niedowierzaniem:
– Kasiarz, DyliŜans! – ledwie ich rozpoznałem: kaŜdy z nich musiał przytyć chyba z 10 kilo.
– Tak jest! – odpowiedzieli chórem stając na baczność. – Dobrze się prezentujemy, co Davie?
Dla chłopców z blokowiska zaciągnięcie się do wojska to szczyt marzeń. Związany z tym
wymóg umiejętności czytania i pisania oraz bardzo dobrego stanu zdrowia sprawiają, Ŝe
noszenie munduru traktowane jest jak zaświadczenie o pełnowartościowości człowieka.
Wszyscy trzej ucieszyliśmy się z ponownego spotkania. Chłopcy powiedzieli, Ŝe dobrze im
się układa. Po naszym spotkaniu na ulicy opuścili gang i nigdy juŜ do niego nie wrócili.
– Tak właściwie – powiedział DyliŜans – gang Kapelanów się rozpadł i przez resztę lata juŜ
nie działał. Nikomu juŜ nie chciało się bić.
Rozstawałem się z nimi z niekłamanym Ŝalem. Byłem zaskoczony tym, jak mocno poruszyło
mnie to niespodziewane spotkanie. Polubiłem tych chłopców i brakowało mi ich bardziej niŜ
to sobie uświadamiałem.
Tymczasem czekała mnie jeszcze większa niespodzianka.
Ruszyłem dalej Edward Street, minąłem latarnię, przy której razem z Jimmym głosiliśmy
ewangelię; rozglądałem się za Izraelem i Nickym. Zobaczyłem jakiegoś latynoskiego
chłopaka – wydało mi się, Ŝe go znam, więc zapytałem go, czy wie co się dzieje z Nickym i
Izraelem z Mau Mau. Chłopak spojrzał na mnie dziwnie.
– Ma pan na myśli tych zadymiarzy, którzy zmienili się w świętych?
Miał to być dowcip, ale moje serce podskoczyło z radości. „Chwała Bogu! – pomyślałem –
wytrwali!”
JednakŜe następna wiadomość przyprawiła mnie o zawrót głowy. Nie tylko wytrwali w
swojej decyzji, ale jeszcze do tego Nicky całkiem nieźle sobie radził.
61
– A, Nicky! – powiedział chłopak prychnąwszy pogardliwie – Kompletnie mu odbiło. Chce
zostać jednym z tych zwariowanych kaznodziejów.
Stałem na ulicy z szeroko otwartymi ze zdziwienia ustami.
– Czy ja dobrze słyszę? Nicky chce zostać kaznodzieją?
– Tak przynajmniej twierdzi.
Chciałem wiedzieć, gdzie go mogę znaleźć. Kiedy wspominał o kaznodziejstwie? Komu o
tym mówił? Czy poczynił juŜ w tej sprawie jakieś kroki? Chłopak nie mógł mi odpowiedzieć,
więc sam ruszyłem na poszukiwanie Nicky’ego.
Znalazłem go nieco później. Siedział na schodach jednego z domów i rozmawiał z jakimś
chłopakiem.
– Nicky? – powiedziałem.
Nicky odwrócił się i ujrzałem zupełnie nie znaną mi przedtem twarz. Nie miała juŜ tego
twardego, zaciętego, wyrazu; była to otwarta, oŜywiona, pełna uroku i entuzjazmu twarz
chłopca. Jego oczy płonęły prawdziwą radością.
– Pastorze! – zerwał się na równe nogi i podbiegł do mnie. – Davie! – odwrócił się do
chłopaka, z którym siedział. – Zobacz, to jest ten pastor, o którym ci opowiadałem. Ten, co
się tak na mnie uwziął.
Dobrze było znów go zobaczyć. Po przedstawieniu nas sobie i wstępnej wymianie
uprzejmości, zapytałem Nicky’ego, czy rzeczywiście chce się zaangaŜować w słuŜbę.
Nicky spuścił głowę i wbił wzrok w chodnik.
– Nigdy niczego bardziej nie pragnąłem, Davie – powiedział.
– To wspaniała nowina! – odrzekłem. – Powiedz mi, czy zacząłeś juŜ coś w tym kierunku
robić?
– Nie bardzo wiem od czego zacząć.
Miałem setki pomysłów. Zaproponowałem, Ŝe napiszę do którejś ze szkół teologicznych. Sam
chciałem go sponsorować. Chciałem, Ŝeby zgłosił się do jakiejś specjalistycznej poradni ze
swoimi problemami z mówieniem. Miałem nawet kilka pomysłów na to, jak zdobyć
potrzebne na to pieniądze. Dostałem zaproszenie, Ŝeby kilka tygodni później w jednym z
kościołów w Elmirze, mieście stanu Nowy Jork, mówić na temat problemów młodzieŜy
mieszkającej w miastach. Jak na ironię, właśnie tam przebywał kiedyś w więzieniu Luis
Alvarez. Zwykle nie trzymają tam nastolatków zbyt długo, więc do tej pory pewnie go juŜ
gdzieś przeniesiono, nie miałem pojęcia gdzie.
– Nicky – powiedziałem – nie pojechałbyś ze mną do Elmiry? Nie opowiedziałbyś tamtym
ludziom swojej historii? MoŜe oni byliby w stanie ci pomóc.
Kiedy tylko to zaproponowałem, niemal natychmiast opadły mnie wątpliwości. Historia Ŝycia
Nicky’ego, na tyle na ile ją znałem, była wyjątkowo paskudna, pełna przemocy i dziwnie
nieracjonalna, przez co mogłaby być w Elmirze trudna do zrozumienia. Sam zdąŜyłem się juŜ
przyzwyczaić do nieprzyjemnych widoków i odgłosów Nowego Jorku, a mimo to nawet ja
uwaŜałem tę historię za szokującą.
Ale przecieŜ, przekonywałem sam siebie, kościół w Elmirze wyraził Ŝyczenie dowiedzenia się
czegoś o gangach: byłoby to rzeczywiście szybkie wprowadzenie w temat. Ja zaś miałbym
okazję po raz pierwszy wysłuchać opowieści Nicky’ego od początku do końca, a co najlepsze,
mógłbym teŜ spojrzeć na wydarzenie w hali St. Nicholas z nieco innej perspektywy.
W taki oto sposób doszło do tego, Ŝe kilka tygodni później Nicky stanął przed wspólnotą w
Elmirze w stanie Nowy Jork, Ŝeby opowiedzieć historię swojego Ŝycia. Zapowiadając go
podkreślałem ubóstwo i samotność, w których wyrastają chłopcy tacy jak on. Chodziło mi o
to, aby słuchacze nie osądzili go zbyt surowo, zanim nie usłyszą wszystkiego, co ma do
powiedzenia.
62
Było to zupełnie niepotrzebne. JuŜ od pierwszej chwili zdobył sympatię wszystkich
zgromadzonych. Autentyczność jego słów, Ŝałośnie wąski wachlarz jego Ŝyciowych
doświadczeń – wiedział wszystko o Ŝyciu ulicy, ale nic poza tym – i sam sposób
opowiadania: niewprawny, urywany, pozbawiony przesady i upiększeń, mówiły o świecie, z
którego pochodził więcej, niŜ całe tomy socjologicznych opracowań.
– Większość Ŝycia spędziłem na ulicy – zaczął – bo w naszym mieszkaniu rodzice
przyjmowali klientów. Przychodzili w nocy albo w dzień, a wtedy wszystkie dzieci musiały
wyjść z domu. Moi rodzice byli spirytystami. Dawali ogłoszenia do hiszpańskich gazet, Ŝe
potrafią kontaktować się ze zmarłymi i leczyć choroby, udzielali teŜ porad dotyczących
problemów finansowych i rodzinnych.
Mieliśmy tylko jeden pokój, więc my, dzieci, musieliśmy być na ulicy. Z początku inne dzieci
mnie biły i cały czas się bałem, ale potem nauczyłem się walczyć, więc to one zaczęły się
mnie bać i zostawiły mnie w spokoju. Po jakimś czasie wolałem juŜ przebywać na ulicy niŜ w
domu. Tam byłem najmłodszy. Byłem niczym. A na ulicy wszyscy wiedzieli kim jestem.
Moja rodzina często się przeprowadzała i to zwykle z mojego powodu. Jak tylko były jakieś
kłopoty, od razu zjawiali się policjanci, zadawali pytania, a potem administrator mówił
rodzicom, Ŝe musimy się wyprowadzić. Nie Ŝyczono sobie mieszkańców, którzy mieli
kłopoty z policją. Tak było nawet wtedy, kiedy policja chciała jedynie o coś zapytać. Jeśli
chodziło o Portorykańczyka, nie było istotne, czy naprawdę coś przeskrobał. Wystarczyło, Ŝe
zapytała o niego policja, a juŜ cała rodzina musiała się wynosić.
Nie wiedziałem, czemu tak właśnie się zachowuję. Było we mnie coś, co mnie przeraŜało.
Cały czas mnie to niepokoiło, ale nie potrafiłem nad tym zapanować. Chodzi o to, co czułem
na widok kaleki. Miałem ochotę go zabić. Tak samo było z niewidomymi albo po prostu
małymi dziećmi – kimkolwiek, kto był słaby lub cierpiący – nienawidziłem ich.
Któregoś dnia powiedziałem o tym mojemu staremu. Nigdy ze sobą nie rozmawialiśmy ani
nic, ale to mnie naprawdę przeraŜało. Więc mu o tym powiedziałem, a on na to, Ŝe mam w
sobie diabła. Próbował go ze mnie wypędzić, ale mu się nie udało.
To dziwne coś wewnątrz mnie wciąŜ się potęgowało. Jeśli ktoś szedł o kulach, to mu je
kopałem, a jeśli jakiś staruszek miał brodę, to próbowałem mu ją wyrwać, znęcałem się teŜ
nad małymi dziećmi. Cały czas się bałem i chciało mi się płakać, a to coś we mnie tylko się
śmiało. Do tego jeszcze ta sprawa z krwią. Kiedy tylko widziałem krew, zaczynałem się
śmiać i nie mogłem się pohamować.
Kiedy przeprowadziliśmy się na osiedle Fort Greene, wstąpiłem do Mau Mau. Chcieli, Ŝebym
był ich przywódcą. Ale w czasie zadymy przywódca musi wydawać rozkazy, a ja chciałem
się bić. Więc zostałem zastępcą szefa.
Byłem teŜ generałem broni. To znaczy, Ŝe byłem odpowiedzialny za nasz arsenał. Mieliśmy
wojskowe pasy, bagnety, noŜe spręŜynowe i domowej roboty pistolety. Lubiłem chodzić do
naszego składu z bronią tylko po to, aby sobie na to wszystko popatrzeć. śeby zrobić sobie
pistolet, trzeba ukraść samochodową antenę. Z niej oraz z części klamki robiło się pistolet, z
którego moŜna było strzelać nabojami kalibru 22.
Ale w czasie zadymy wolałem kij bejsbolowy. Wycinałem w pojemniku na śmieci dziurę,
przez którą mogłem widzieć, co się dzieje, zakładałem go na głowę i wywijałem kijem. W
czasie walki Mau Mau trzymali się ode mnie z daleka, bo kiedy mi tak odbijało, to biłem
kogo popadło.
Nauczyłem się teŜ dźgać noŜem, czyli wbijać go tak, Ŝeby kogoś zranić, ale nie zabić.
Dźgnąłem tak szesnaście osób i dwanaście razy byłem w więzieniu. Czasami w gazetach
pojawiały się moje zdjęcia. Kiedy szedłem ulicą, ludzie od razu wiedzieli kto idzie i matki
natychmiast przywoływały do siebie swoje dzieci.
Gangi teŜ mnie znały. Kiedy raz czekałem na metro, zaszło mnie od tyłu pięciu gości.
Zarzucili mi na szyję skórzany pas i coraz mocniej go zaciskali. PrzeŜyłem to, ale często
63
później Ŝałowałem, Ŝe nie umarłem, bo od tego czasu nie mogę normalnie mówić. Mój głos
brzmiał odtąd tak śmiesznie. Tak bardzo nienawidziłem ludzi, z którymi coś jest nie w
porządku, a teraz sam się taki stałem. Biłem się więc jeszcze więcej, Ŝeby nadal mnie
szanowali.
Naszemu gangowi podlegał rejon aŜ do Coney Island i Ralph Avenue. Nosiliśmy czerwone
kurtki z literami MM na plecach i buty na grubych podeszwach, które przydawały się w
czasie walki. Któregoś dnia poszliśmy do cukierni przy Flatbush Avenue. Było nas sześciu.
Piliśmy sobie oranŜadę i wtedy zjawiło się siedmiu Biskupów. Mau Mau prowadzili wtedy z
nimi wojnę.
Jeden z Biskupów podszedł do kontuaru zupełnie jakby był jego właścicielem. Moi chłopcy
patrzyli, co z tym zrobię. Podszedłem i pchnąłem go. No to on pchnął mnie. Za chwilę bili się
juŜ wszyscy. śona właściciela zaczęła krzyczeć. Wszyscy klienci wybiegli na ulicę. Na ladzie
leŜał rzeźnicki nóŜ. Jeden z moich chłopaków złapał go i ciął jednego z Biskupów pięć razy
przez głowę. Zobaczyłem krew i zacząłem się śmiać. Wiedziałem, Ŝe ten chłopak jest juŜ
praktycznie martwy i byłem przeraŜony, ale nie mogłem powstrzymać się od śmiechu. śona
właściciela dzwoniła na policję. Wtedy inny z moich chłopaków podniósł ten nóŜ i wbił go jej
w brzuch. Potem prysnęliśmy.
Nawet nie tknąłem tego noŜa, więc nie poszedłem do więzienia. Ale moi rodzice musieli
pójść do sądu i wtedy chyba po raz pierwszy zwrócili na mnie uwagę. Przestraszyli się, bo
zobaczyli jaki się stałem. Postanowili wyjechać z Nowego Jorku i wrócić do Puerto Rico.
Razem z bratem pojechałem na lotnisko ich poŜegnać. W drodze powrotnej brat dał mi w
samochodzie pistolet kaliber 32 i powiedział:
– Nicky, musisz sobie teraz radzić sam.
Przede wszystkim musiałem znaleźć jakieś miejsce do spania. Napadłem na jakiegoś faceta,
zagroziłem mu pistoletem i zdobyłem dziesięć dolarów. Wynająłem pokój przy Myrtle
Avenue. Miałem wtedy szesnaście lat. Tak właśnie później Ŝyłem: napadałem na ludzi, Ŝeby
zdobyć pieniądze albo coś, co moŜna było zastawić.
Za dnia wszystko było w porządku. Byłem z moim gangiem. Robili wszystko, co szef i ja im
kazaliśmy. Ale w nocy, kiedy musiałem wrócić do tego pokoju, było strasznie. Myślałem o
tych zabitych ludziach z cukierni. śeby przestać o nich myśleć, waliłem głową w podłogę.
Zacząłem budzić się w środku nocy i wołać matkę. Zanim wyjechała, nigdy nie
rozmawialiśmy ze sobą ani nic, ale nagle poczułem, Ŝe powinna wrócić i się mną zająć.
W lipcu 1958 skończyłem osiemnaście lat. Wtedy właśnie Smoki z osiedla Red Hooks zabili
jednego z naszych chłopaków. Szliśmy do metra, Ŝeby któregoś z nich dorwać. Takie jest
prawo gangu: jeśli ginie jeden Mau Mau, umiera jeden Smok. Szliśmy właśnie Edward Street
do stacji metra, kiedy zauwaŜyliśmy zatrzymujący się radiowóz i całą masę Kapelanów.
Kapelani to gang czarnych z Fort Greene. Mieliśmy z nimi układ, Ŝe nie będziemy ze sobą
walczyć i połączymy siły, jeśli napadnie na nas inny gang.
Coś tam się działo, więc podeszliśmy bliŜej. Kapelani stali wokół dwóch facetów, których
nigdy wcześniej nie widziałem. Jeden miał trąbkę, a drugi był strasznie chudy. Wtedy ktoś
przyniósł amerykańską flagę i radiowóz odjechał. Okazało się, Ŝe ci dwaj faceci chcą po
prostu zrobić uliczne naboŜeństwo.
Kiedy tylko pojawiła się flaga, ten chudy wszedł na krzesło, otworzył ksiąŜkę i oto co z niej
wyczytał:
„Tak bowiem Bóg umiłował świat, Ŝe dał swego Jednorodzonego Syna, aby kaŜdy, kto w
Niego wierzy, nie zginął, ale miał Ŝycie wieczne”.
„Słuchajcie – powiedział kaznodzieja – powiem wam coś o „kaŜdym”. Słowo„kaŜdy”
oznacza Murzynów, Portorykańczyków, a zwłaszcza członków gangów. Czy wiecie, Ŝe kiedy
ukrzyŜowano Jezusa, to ukrzyŜowano teŜ członków gangów? Po jednym z kaŜdej strony…”
64
„Dobra, mam dosyć – powiedziałem – chodźcie, chłopaki, mamy robotę”. śaden nawet nie
drgnął. Po raz pierwszy mnie nie posłuchali. Wtedy się przestraszyłem i obrzuciłem
kaznodzieję wszystkimi znanymi mi wyzwiskami. Nie zwrócił na to uwagi, tylko cały czas
mówił, bardzo długo.
A potem, tak po prostu, przywódca Kapelanów na środku ulicy padł na kolana i zaczął płakać.
Jego zastępca i dwaj „wielcy wojownicy" uklękli przy nim i teŜ płakali. Płacz to było coś,
czego naprawdę nie znosiłem. Ucieszyłem się, kiedy Kapelani wreszcie sobie poszli.
Myślałem, Ŝe my teŜ juŜ się zmyjemy.
Ale wtedy widzę, Ŝe ten kaznodzieja nagle podchodzi do Izraela – szefa Mau Mau – i zaczyna
się z nim witać. Pomyślałem, Ŝe pewnie chce rozwalić nasz gang, więc podszedłem i
popchnąłem go. Izrael spojrzał na mnie tak, jakby mnie nigdy wcześniej nie widział.
A ten kaznodzieja mówi: „Nicky – kocham cię”.
Nigdy w Ŝyciu nikt mi czegoś takiego nie powiedział. Nie wiedziałem co z tym zrobić.
Mówię do niego: „Tylko się do mnie zbliŜ, pastorku, to cię zabiję!” I naprawdę bym to zrobił.
Izrael pogadał jeszcze trochę z tym kaznodzieją, aŜ w końcu tamten sobie poszedł i myślałem,
Ŝe juŜ po wszystkim. Tylko Ŝe juŜ nigdy nie dorwaliśmy tych Smoków.
Ale później ten kaznodzieja wrócił i nawijał o tym duŜym spotkaniu dla gangów, które miało
się odbyć na Manhattanie, i Ŝe powinniśmy przyjść. „Chcielibyśmy przyjść, pastor – mówi
Izrael – ale jak się przedostaniemy przez Chinatown?” „Przyślę po was autobus” – mówi
tamten. Więc Izrael powiedział, Ŝe przyjdziemy.
„Dobra – mówię na to – ale beze mnie”. Wolałem umrzeć niŜ iść na to spotkanie. Ale kiedy
gang tam jechał, w końcu tak wyszło, Ŝe pojechałem z nimi. Bałem się zostać bez gangu.
Pomyślałem sobie, Ŝe mu popsuję to jego modlitewne spotkanko. Kiedy przyjechaliśmy na
miejsce, okazało się, Ŝe czekają na nas trzy rzędy na samym przedzie. To mnie trochę
zaskoczyło. Kaznodzieja powiedział, Ŝe zarezerwuje dla nas miejsca, ale nie sądziłem, Ŝe
naprawdę to zrobi.
Jakaś pani grała na organach i podpuściłem chłopaków, Ŝeby zaczęli tupać i krzyczeć, no
Ŝeby wszystkich rozkręcić. Potem na scenę wyszła jakaś dziewczynka i zaczęła śpiewać.
Zagwizdałem na nią i wszyscy zaczęli się śmiać. Wszystko szło po mojej myśli i fajnie się
czułem.
W końcu wyszedł ten kaznodzieja i powiedział: „Przed kazaniem zbierzemy kolektę”.
Pomyślałem, Ŝe wreszcie łapię, o co mu chodzi. Cały czas zastanawiałem się, na co mu to
wszystko. Teraz wiedziałem juŜ, Ŝe to taki sam naciągacz jak wszyscy inni.
„Poprosimy członków gangów, Ŝeby ją sami zebrali – powiada. – Przejdą tamtędy, za kurtyną
i przyniosą pieniądze na scenę.”
Pomyślałem, Ŝe ma nie po kolei w głowie: kaŜdy widział, Ŝe za tą kurtyną są drzwi!
„Czy mogę prosić sześciu ochotników?” – pyta.
Mówię wam, zaraz byłem na nogach. Wyznaczyłem pięciu chłopaków i szybko stawiliśmy
się na podium. Teraz miałem okazję go ośmieszyć. Dał nam kartonowe pudełka. Chciałem od
razu zacząć zbierać, ale kazał nam tam stać, a sam walnął długaśną modlitwę. Starałem się nie
śmiać.
No a potem obeszliśmy całą salę. Jeśli mi się nie podobało to, co ludzie wrzucali do pudełka,
to stałem nad nimi tak długo, dopóki nie włoŜyli więcej. Wszyscy znali Nicky’ego. Potem
spotkaliśmy się za kurtyną.
Były tam te drzwi. Szeroko otwarte. Widziałem światła na ulicy i słyszałem jak przejeŜdŜa
polewaczka. Na sali niektórzy się śmiali. Wiedzieli, co kombinujemy. Moi chłopcy patrzyli
na mnie, czekając aŜ powiem, Ŝe się zrywamy.
A ja po prostu stałem. Nie wiem co to było, takie dziwne uczucie. Nagle dotarło do mnie o co
tu chodzi: ten kaznodzieja mi zaufał. Nigdy mi się to wcześniej nie zdarzyło, więc po prostu
tam stałem, a chłopcy patrzyli na mnie wyczekująco.
65
Słyszałem, Ŝe tam w środku wszyscy nieźle się z niego nabijają. Krzyczeli, tupali, a on stał i
musiał to znosić, bo mi zaufał.
„Dobra, chłopaki – powiedziałem – idziemy na scenę”. Spojrzeli na mnie jakby mi
kompletnie odbiło, ale nigdy mi się nie sprzeciwiali. Byłem takim facetem, któremu dzieciaki
nigdy się nie sprzeciwiały. Weszliśmy po schodach. Nigdy nie zdarzyło mi się widzieć tak
szybko uciszającej się gromady ludzi. Oddaliśmy mu te pudełka. „ Twoje pieniądze, pastor” –
powiedziałem.
Wziął je ode mnie tak po prostu, nie zaskoczony ani nic, jakby cały czas wiedział, Ŝe je
przyniosę.
No a potem poszedłem z powrotem na swoje miejsce i zacząłem główkować jak nigdy w
Ŝyciu. On zaczął mówić i cały czas gadał o Duchu Świętym. Mówił, Ŝe Duch Święty moŜe
wejść do wnętrza człowieka i go oczyścić. Mówił, Ŝe niewaŜne co się zrobiło, bo Duch
Święty moŜe sprawić, Ŝe wszystko moŜna zacząć od nowa, zupełnie jakby się było
niemowlakiem.
Nagle zapragnąłem tego tak bardzo, Ŝe nie mogłem wytrzymać. Czułem się tak, jakbym po
raz pierwszy zobaczył siebie. Stanęły mi przed oczami cały mój brud, nienawiść i zepsucie.
„MoŜesz się stać innym człowiekiem – powiedział – twoje Ŝycie moŜe się odmienić!”
Chciałem tego, potrzebowałem tego, ale wiedziałem, Ŝe w moim przypadku to niemoŜliwe.
Kaznodzieja powiedział, Ŝe jeśli chcemy zostać odmienieni, to Ŝebyśmy wyszli naprzód.
Wiedziałem, Ŝe to nie dla mnie.
Wtedy Izrael powiedział, Ŝebyśmy wszyscy wstali. „Ja jestem szefem – powiedział – a cały
ten gang ma wyjść tam do przodu!”
Byłem tam pierwszy. Uklęknąłem i po raz pierwszy w Ŝyciu się pomodliłem: „Drogi BoŜe,
jestem najgorszym grzesznikiem w Nowym Jorku. Pewnie mnie nie chcesz. Ale jeśli mnie
chcesz, to jestem twój. Chcę być tak dobry z powodu Jezusa, jak bardzo wcześniej byłem
zły”.
Później kaznodzieja dał mi Biblię i poszedłem do domu zastanawiając się, czy naprawdę jest
we mnie Duch Święty, a kiedy wszedłem do mojego pokoju i zamknąłem za sobą drzwi, juŜ
się nie bałem. Czułem się tak, jakbym w pokoju nie był sam – nie Ŝeby był ze mną Bóg czy
ktoś w tym rodzaju, tylko jakoś tak, jakby wróciła moja matka. W kieszeni miałem cztery
skręty z marihuaną. Zniszczyłem je i wyrzuciłem przez okno.
Następnego dnia wszyscy się na mnie gapili, bo juŜ się rozniosło, Ŝe Nicky się stał religijny.
Ale stało się coś innego, co mnie upewniło, Ŝe to prawda. Małe dzieci zawsze na mój widok
uciekały, a tamtego dnia dwaj chłopcy przez chwilę mi się przyglądali, po czym do mnie
podeszli. Chcieli, Ŝebym ich zmierzył i powiedział, który z nich jest wyŜszy – nic wielkiego.
Tylko Ŝe ja objąłem ich ramionami, bo wiedziałem, Ŝe naprawdę coś się we mnie zmieniło,
nawet jeśli widzą to tylko dzieci.
Kilka tygodni później podszedł do mnie jeden chłopak z gangu Smoków i powiedział: „Czy
to prawda, Ŝe juŜ nie nosisz przy sobie broni?” Powiedziałem, Ŝe tak, a wtedy on wyciągnął
dziesięciocalowy nóŜ i zamierzył się nim w moją pierś. Chwyciłem ten nóŜ. Nie wiem czemu,
ale on uciekł, a ja stałem patrząc na moją krwawiącą rękę. Wiedziałem, Ŝe na widok krwi
zawsze mi odbijało, ale wtedy tak się nie stało. Przyszły mi do głowy słowa, które
przeczytałem w Biblii: „Krew Jezusa Chrystusa oczyszcza nas od wszelkiego grzechu”.
Oddarłem kawałek swojej koszuli i obwiązałem rękę. Od tamtego dnia przestałem juŜ tak
dziwnie reagować na widok krwi.
Gdy Nicky mówił, na sali panowała ogromna, jakby wypełniona oczekiwaniem na cud, cisza.
Bowiem tamtego wieczoru w Elmirze oglądaliśmy własnymi oczyma, a raczej usłyszeliśmy
na własne uszy prawdziwy cud. I kiedy kolejni słuchacze uświadamiali sobie, co się dzieje,
wstrzymywali oddech z takim westchnieniem, które zwracało na to uwagę innych.
66
Zduszony, przykry, rwący się głos, którym Nicky rozpoczął swoją opowieść, w trakcie
mówienia stopniowo się zmieniał. Słowa zaczynały przychodzić mu łatwiej, dźwięki stawały
się wyraźniejsze, aŜ w końcu mówił tak wyraźnie i bez wysiłku, jak inni. Nicky dopiero teraz
zdał sobie z tego sprawę. Stał na podwyŜszeniu roztrzęsiony, niezdolny, by dalej opowiadać,
a po jego twarzy płynęły łzy.
Nigdy się nie dowiedziałem, co było przyczyną jego trudności w mówieniu: fizyczne
uszkodzenie pozostałe po duszeniu go, czy teŜ to, co lekarze nazywają objawem
nerwicowym. Rzecz jasna w swoich najśmielszych marzeniach Nicky nie brał pod uwagę
moŜliwości pójścia z tym do lekarza. Wiedziałem tylko tyle, Ŝe tamtego wieczoru jego głos
został uzdrowiony.
Zebrano wtedy równieŜ w Elmirze kolektę, która pomogła Nicky'emu rozpocząć długą i
fascynującą podróŜ.
67
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 12
Siedziałem w swoim brązowym skórzanym fotelu w gabinecie mojego domu w Philipsburghu
i z satysfakcją myślałem o wydarzeniach ostatnich kilku miesięcy. Właśnie o tej porze
zwykłem niegdyś oglądać telewizję – teraz uznałem, Ŝe mam wszelkie powody po temu, Ŝeby
się cieszyć z wyboru, jakiego dokonałem. Napisałem do Latynoamerykańskiego Instytutu
Biblijnego w La Puente w Kalifornii i przedstawiłem im marzenie Nicky'ego o słuŜbie. Nie
ukrywałem jego przeszłości i równie szczerze przyznałem, Ŝe nie jest nowym stworzeniem
wystarczająco długo, by być dostatecznie utwierdzonym w wierze. Zapytałem, czy mogliby
go przyjąć na próbę.
Odpisali, Ŝe się zgadzają. Co więcej, tak byli zaintrygowani tą przemianą, której doświadczył
chłopak z ulicy, Ŝe niedługo później zaprosili do szkoły równieŜ Angela Moralesa.
Nie, myślałem sobie, nie ma Ŝadnych wątpliwości. Kasiarzowi i DyliŜansowi wiodło się
dobrze, Nicky i Angelo przygotowywali się do słuŜby: wszystko wskazywało na to, Ŝe
szczęśliwie wypełniłem zadanie, do którego wykonania zostałem powołany.
Ale nie dane mi było zbyt długo trwać w tym miłym acz błędnym przekonaniu. Wiosną 1959
roku przyszła wiadomość, która znów postawiła mnie w stan gotowości i kazała ponownie
ruszyć tą ścieŜką, o której wcześniej myślałem, Ŝe będzie krótka. Izrael był w więzieniu. I to
nie za byle co: znalazł się tam za morderstwo.
Pojechałem do Nowego Jorku, Ŝeby spotkać się z jego matką.
– Mój syn, był taki dobry przez jakiś czas – powiedziała zrozpaczona matka Izraela – On
spokojny, chodzi do szkoły i odrabia lekcje. Ale potem znów ten gang. Czy pan wie, co to jest
„pobór”, panie Wilkerson?
Nie wiedziałem. Kiedy jakiś gang się dopiero tworzył albo z jakiegoś powodu jego szeregi się
przerzedziły, kaŜdy chłopak z okolicy padał ofiarą jednego z najwredniejszych wymysłów
walczących gangów. Stawał się po prostu rekrutem. Zatrzymywano go na ulicy i oznajmiano
mu, Ŝe od tej chwili jest członkiem gangu, ma brać udział w bójkach i słuchać rozkazów
gangu.
A gdyby odmówił?
Najpierw było zwykłe bicie. Jeśli nadal odmawiał, łamano mu kciuki albo rękę. Jeśli nadal się
opierał, zagroŜone było jego Ŝycie. Nikt, kto zna gangi, nie lekcewaŜy tej groźby. Większość
chłopców godzi się na przystąpienie do gangu. Zanim Izrael w końcu przystąpił do gangu,
kilkakrotnie do niego strzelano.
– Mój syn taki przestraszony – powiedziała matka Izraela – On do nich wrócił. Jednej nocy
była duŜa bójka. Któryś z tamtych zginął. Nikt nawet nie twierdził, Ŝe to Izrael go zastrzelił.
Ale był z tymi mordercami, więc wsadzili go do więzienia.
Matka Izraela pokazała mi list od syna, bardzo sfatygowany i noszący ślady łez. Pisał, Ŝe
przykro mu z powodu tej tragedii ze względu na nią. Nie wydawał się zgorzkniały. Pisał o
dniu, kiedy wyjdzie. Wspomniał teŜ mnie: „Kaznodzieja się zmartwi, kiedy się o tym dowie.
Powiedz Daviemu, Ŝe chciałbym, Ŝeby się do mnie odezwał”.
Czy mogliśmy temu zapobiec? Co moŜna było zrobić, Ŝeby uchronić Izraela przed
więzieniem? Czy gdybym był bliŜej, mógł mu doradzić i okazać przyjaźń, mogłoby to coś
68
zmienić? Czy dałaby mu coś zmiana środowiska, zabranie, by był z dala od gangu, do którego
znowu go wciągnięto i od Ŝycia, które go zatruwało?
Zapytałem o to matkę Izraela, a ona tylko kręciła głową i powiedziała z nutą Ŝalu.
– MoŜe, nie wiem. Mój syn był przez jakiś czas dobry, potem wrócił. Chciał być dobry.
Proszę mu pomóc, panie Wilkerson.
Obiecałem jej, Ŝe zrobię wszystko co w mojej mocy. Na początek, powiedziałem, mogę mu
przynajmniej wysłać do więzienia jakieś korespondencyjne kursy.
Myślałem o nim dzień i noc. Rozmawiałem o nim z Gwen. Pytałem róŜnych ludzi z kościoła,
co by zrobili na moim miejscu. Napisałem do niego, ale okazało się, Ŝe nie wolno mu odpisać.
Mógł korespondować tylko z najbliŜszą rodziną. Nawet kolejne lekcje jego
korespondencyjnego kursu musiały przechodzić przez ręce więziennego kapelana. Kiedy
nastało wczesne lato, pora, gdy pola Pensylwanii znów zaczynają się zielenić, nadal myślałem
o Izraelu intensywniej niŜ kiedykolwiek. Przy kaŜdej okazji chodziłem na swoją górę i
modliłem się o niego.
Jednak nie mogłem mu w Ŝaden sposób pomóc. W chwili, gdy piszę te słowa, Izrael jest nadal
w więzieniu. Ten, który spośród wszystkich spotkanych chłopców najbardziej przypadł mi do
serca. Świadomość mojej bezsilności wobec jego przestępstwa i kary, którą ponosi, nadal
powoduje moją wielką frustrację, taką samą jak wtedy, kiedy po raz pierwszy się o tym
dowiedziałem. Pozostaje mi tylko czekanie.
Jednak przy kaŜdej nadarzającej się okazji opowiadałem o nim innym i pytałem, co naleŜało
zrobić, Ŝeby temu zapobiec. Raz po raz słyszałem tę samą odpowiedź: czuwać nad ich
duchowym rozwojem. Dawaliśmy tym chłopcom moŜliwość nawrócenia się, ale potem
pozostawialiśmy ich samym sobie. I to był ten słaby punkt.
JednakŜe Ŝeby móc nad nimi czuwać, trzeba było być na miejscu.
ZbliŜałem się do swego rodzaju punktu zwrotnego w moim Ŝyciu. I w końcu nadszedł.
Była gorąca sierpniowa noc, od mojej pierwszej nieśmiałej podróŜy do Nowego Jorku minęło
półtora roku. Stałem właśnie za kazalnicą na środowym wieczornym spotkaniu modlitewnym,
kiedy nagle zaczęły mi się trząść ręce. Termometr wskazywał 30 stopni, a ja trząsłem się tak,
jakbym się przeziębił. Nie byłem jednak chory, nie nękała mnie Ŝadna dolegliwość,
odczuwałem natomiast niesamowitą radość. Czułem się tak, jakby to pomieszczenie coraz
bardziej i bardziej wypełniał Duch Pański.
Do dziś nie wiem jak udało mi się doprowadzić to naboŜeństwo do końca, ale zanim się
zorientowałem, ludzie juŜ się zbierali do wyjścia. O dziesiątej trzydzieści zamknąłem kaplicę
i wyszedłem tylnymi drzwiami. To, co się stało potem, było całkiem proste, ale był to
zarazem jeden z tych momentów, w których prawda objawia się niezwykle wyraźnie i które
się pamięta przez całe Ŝycie.
Wyszedłem na podwórze. KsięŜyc świecił bardzo jasno. Uśpione miasto było całe skąpane w
jego zimnym i tajemniczym świetle, ale jedno miejsce wydawało się być oświetlone w
szczególny sposób. Za kaplicą leŜało czteroakrowe obsiane pole. ZboŜe było juŜ wysokie na
pół metra. Pchany jakimś wewnętrznym impulsem wszedłem w sam środek tego kołysanego
nocnym powiewem wiatru zboŜa. Nagle przypomniał mi się biblijny obraz Ŝniwa: „OtóŜ
mówię wam: Podnieście oczy swoje i spójrzcie na pola, Ŝe juŜ są dojrzałe do Ŝniwa. JuŜ
Ŝniwiarz odbiera zapłatę i zbiera plon na Ŝywot wieczny, aby siewca i Ŝniwiarz wspólnie się
radowali. W tym właśnie sprawdza się przysłowie: Inny sieje, a inny Ŝnie. Ja posłałem was
Ŝąć to, nad czym nie trudziliście się; inni się trudzili, a wy zebraliście plon ich pracy”*.
Oczyma wyobraźni patrzyłem na kaŜdy kłos zboŜa jak na młodego chłopaka czy dziewczynę
z ulic miasta, pragnących zacząć wszystko od nowa. Obejrzałem się, by spojrzeć na kościół i
plebanię, gdzie była Gwen i dzieci: bezpieczne, szczęśliwe, spokojnie Ŝyjące sobie w małym
mieście. Ale kiedy tak stałem i patrzyłem, cichy głos w moim wnętrzu przemówił tak
69
wyraźnie, jakby mówił do mnie stojący tuŜ obok mnie przyjaciel. „Ten kościół juŜ nie jest
twój” – usłyszałem. „Masz wyjechać”.
Spojrzałem na plebanię i ten sam cichy głos powiedział: „Ten dom juŜ nie jest twój. Masz
wyjechać”.
Wtedy tym samym, cichym głosem odpowiedziałem w swoim wnętrzu: „Tak, Panie, pojadę”.
Potem poszedłem na plebanię, gdzie czekała na mnie Gwen. Była juŜ gotowa do snu, ale gdy
na nią spojrzałem, zauwaŜyłem, Ŝe ona równieŜ przeŜyła coś niezwykłego.
– O co chodzi, Gwen?
– Co masz na myśli?
– Coś się w tobie zmieniło.
– Dawidzie – powiedziała – nie musisz mi mówić. JuŜ wiem. Zamierzasz stąd odejść,
prawda? Musisz wyjechać.
Patrzyłem na Gwen dłuŜszą chwilę, zanim jej wreszcie odpowiedziałem. We wpadającym do
sypialni świetle księŜyca dostrzegłem w kąciku jej oka łzę.
– Ja usłyszałam to samo, Dawidzie – powiedziała Gwen – WyjeŜdŜamy, prawda?
Objąłem ją w ciemności.
– Tak, moja kochana, wyjeŜdŜamy.
W następną niedzielę wypadała piąta rocznica objęcia przeze mnie funkcji pastora w kościele
w Philipsburghu. Stałem tamtego ranka za kazalnicą i patrzyłem na twarze tak dobrze
znanych mi ludzi.
– Moi przyjaciele – powiedziałem – pewnie spodziewacie się, Ŝe moje kazanie będzie
związane z dzisiejszą rocznicą. Jak wiecie, zarówno dla mnie jak i dla mojej Ŝony i dzieci
było to pięć niezwykle szczęśliwych i wspaniałych lat. Dwoje z naszych dzieci urodziło się
tutaj, w Philipsburghu. Zawsze będziemy wspominać te lata jako czas szczególnie bliskich
łączących nas z wami więzów.
Jednak we środę wieczorem zdarzyło się coś niezwykłego – coś, co wytłumaczyć moŜna
tylko w jeden sposób.
Opowiedziałem zgromadzeniu o moim przeŜyciu wśród zbóŜ i o tym, Ŝe Gwen przebywająca
w tym samym czasie w domu przeŜyła coś bardzo podobnego. Powiedziałem im, Ŝe nie
wątpię w to, Ŝe to głos BoŜy, i Ŝe muszę mu być posłuszny. Dodałem, Ŝe nie umiem
odpowiedzieć na pytanie, gdzie mamy jechać. Podejrzewam, Ŝe będzie to Nowy Jork, ale nie
mam pewności. Wiem tylko, Ŝe mamy opuścić Philipsburgh – teraz, bez zwłoki.
Jakie to niesamowite być prowadzonym przez Ducha Świętego! Kiedy po południu wróciłem
do domu, zaczęła się seria telefonów. Jeden był z Florydy, od pastora, który twierdził, Ŝe
czuje nieodparcie, Ŝe musi do mnie zadzwonić i zaprosić mnie, Ŝebym natychmiast przyjechał
i poprowadził w jego kościele serię spotkań rekolekcyjnych. Potem był następny telefon i
jeszcze kolejny, tak Ŝe zanim dzień dobiegł końca, miałem plan usługiwania w całym kraju w
ciągu następnych dwunastu tygodni. Po upływie trzech tygodni oddaliśmy do przechowania
nasze meble i przeprowadziliśmy się z plebani do czterech pokoi w domu moich teściów.
Potem ruszyłem w trasę. Przez resztę lata, a takŜe część następnej zimy przemawiałem na
zgromadzeniach w róŜnych miastach i miasteczkach w całym kraju. Sam się z siebie śmiałem:
sprawdzałem ile jest kilometrów do kolejnego miejsca nie stamtąd, gdzie właśnie się
znajdowałem, ale z Nowego Jorku. To miasto przyciągało mnie jak magnes. Kiedy to tylko
było moŜliwe, wybierałem na usługę miejsca leŜące jak najbliŜej tego ogromnego,
przeludnionego, przepełnionego cierpieniem miasta, które było tak bliskie memu sercu.
Pod koniec zimy 1960 roku posługiwałem w Irvington w stanie New Jersey. Mieszkałem tam
u pastora, Reginalda Yake'a, i opowiedziałem mu, jak to zresztą zwykle robiłem, o niektórych
z moich nowojorskich przeŜyć. Siedząc na oparciu kanapy, Pastor Yake przez godzinę
uwaŜnie mnie słuchał, od czasu do czasu zadając jakieś pytanie.
70
– Dawidzie – powiedział w końcu – wydaje mi się, Ŝe kościoły potrzebują pełnoetatowego
pracownika wśród nowojorskich gangów. Jeśli pozwolisz, zadzwonię do kilku moich
znajomych w tym mieście.
Zadzwonił między innymi do Stanleya Berga, drugiego pastora kongregacji Glad Tidings
Tabernacle na Trzydziestej Trzeciej Zachodniej ulicy, w pobliŜu Penn Station. Spotkanie dla
zainteresowanych duchownych zostało zaplanowane w podziemiach kościoła pastora Berga.
Przebiegało to dość zwyczajnie. Ktoś przeczytał pismo od komisarza policji, Kennedy'ego,
wzywające kościoły do intensywniejszej pracy wśród młodocianych. Pan Berg powiedział
trochę o pracy, którą wykonałem do tej pory. Potem ja mówiłem o tym, w jakim kierunku,
moim zdaniem, mogłaby pójść praca wśród nastolatków.
Przed upływem spotkania, narodziła się nowa misja. Jej głównym celem było zaniesienie
młodzieŜy wieści o BoŜej miłości, dlatego teŜ nazwaliśmy ją Teen-Age Evangelism
(Ewangelizacja Wśród Nastolatków). PoniewaŜ juŜ wcześniej byłem zaangaŜowany w taką
pracę, zostałem wybrany na dyrektora nowo powstałej organizacji. Pewien kapitan policji,
niejaki Paul DiLena, parafianin pana Berga, został wybrany na sekretarza i skarbnika. Biedny
Paul: nie było go na spotkaniu, więc nie mógł odmówić.
Następnie zajęliśmy się kwestią pieniędzy. Została ona rozwiązana bardzo prosto. Uznaliśmy,
Ŝe na wynajęcie biura, druk, pensje i inne rzeczy potrzebujemy co najmniej dwadzieścia
tysięcy dolarów. Więc przyznaliśmy sobie budŜet w wysokości dwadzieścia tysięcy dolarów.
Rzecz jasna nie mieliśmy Ŝadnej gotówki, o czym niedługo później przekonał się nasz
sekretarz i skarbnik w jednej osobie, kiedy to Stanley Berg zadzwonił, Ŝeby go powiadomić o
zwycięstwie jego kandydatury w głosowaniu.
– Paul – powiedział pastor Berg – mam dla ciebie dobrą wiadomość. Właśnie zostałeś
wybrany na skarbnika misji Teen-Age Challenge. W tym boju o młodzieŜ twoim dyrektorem
jest Dawid Wilkerson. Pewnie ucieszy cię teŜ to, Ŝe na pierwszy rok dysponujesz budŜetem w
wysokości dwadzieścia tysięcy dolarów.
Na to kapitan DiLena:
– Kto to jest Dawid Wilkerson, kto ma księgi rachunkowe i gdzie są te pieniądze?
– Paul – odpowiedział na to pastor Berg – nie ma Ŝadnych ksiąg ani pieniędzy, a Dave
Wilkerson jest kaznodzieją z Pensylwanii, który wierzy, Ŝe jego miejsce jest w Nowym Jorku.
Paul się roześmiał.
– To wszystko brzmi dość naiwnie – powiedział.
– Jesteśmy naiwni, Paul – powiedział pastor Berg – tak naiwni, jak Dawid, który wystąpił
przeciwko Goliatowi uzbrojony tylko w procę, kamyk… i przekonanie, Ŝe Bóg jest po jego
stronie.
71
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 13
Był wietrzny, szary, lutowy poranek, niemal dokładnie dwa lata później od tego równieŜ
lutowego dnia, kiedy to sprzedałem telewizor i zaczęła się ta moja dziwna przygoda.
Stałem za oszklonymi drzwiami na promie płynącym na Staten Island, z trudem
uświadamiając sobie, jak wielki postawiliśmy krok w kierunku realizacji mojej wizji. Morze
było lekko wzburzone i piana obryzgiwała pokład. Z prawej burty widać było Statuę
Wolności i pomyślałem, Ŝe to całkiem właściwe, Ŝe kaŜdego ranka będę przepływał akurat
tędy. Płynąłem bowiem na Staten Island ze szczególną i podsycającą nasze nadzieje misją:
miałem wynająć biura dla naszej nowo powstałej organizacji, której zadaniem było nieść
wyzwolenie dla młodzieŜy.
W kieszeni miałem adres, który równieŜ brzmiał odpowiednio: 1865 Victory Boulevard
(Aleja Zwycięstwa). To właśnie miejsce zaproponowano mi na naszą siedzibę. Kiedy jednak
dotarłem do tej „siedziby”, mogłem się tylko uśmiechnąć. Składała się z trzech dość
zapuszczonych pokoi w niezbyt eleganckim sąsiedztwie. Był tam sekretariat, gabinet i pokój
spedycyjny.
– Dobrze, Panie – powiedziałem – Jestem naprawdę wdzięczny za to, Ŝe nie ma tu Ŝadnych
luksusów, bo nie wiedziałbym jak się zachować.
Misja Teen-Age Evangelism rozpoczęła swoją działalność właśnie w tych trzech pokojach.
Mieliśmy jednego pracownika na pełnym etacie: byłem nim ja. Moja pensja nie wystarczała
na wynajęcie choćby najtańszego pokoju w najtańszym domu czynszowym. Obok mojego
biurka w gabinecie postawiłem więc sobie wersalkę. Jadłem to, co dało się ugotować na
kuchence elektrycznej, albo, przy szczególnych okazjach, gdzieś w mieście z przyjaciółmi,
którzy zapraszali mnie na posiłek ze względu na moją rzucającą się w oczy chudość.
Jednak najtrudniejsze do zniesienia było rozdzielenie z rodziną. Gwen została w Pittsburghu z
rodzicami i nie mogła się doczekać chwili, kiedy będzie mogła do mnie dołączyć.
– Wiem, Ŝe to, co robisz jest właściwie, Dave – powiedziała przy okazji któregoś z naszych
telefonicznych spotkań – ale czuję się samotna, a Gary rośnie i nawet nie wie jak wyglądasz.
Uzgodniliśmy, Ŝe przeprowadzimy się do Nowego Jorku z całą rodziną, kiedy tylko skończy
się rok szkolny, nawet gdybyśmy mieli spać na ławce w parku. Jednak zanim to nastąpiło,
dostrzegłem pewne zalety mojego ascetycznego trybu Ŝycia. Ta mała cela słuŜąca mi za dom
okazała się być doskonałym miejscem do modlitwy. Nie było w niej Ŝadnych wygód, które by
mnie rozpraszały. W moim pokoju o wymiarach trzy metry na cztery stało tylko biurko,
twarde krzesło z prostym oparciem i moja wersalka. Okazało się, Ŝe to surowe, słuŜące jako
miejsce pracy otoczenie jest doskonałe, gdy chodzi o modlitwę. Więc co wieczór z
niecierpliwością wyczekiwałem mojej dawnej pory oglądania telewizji – między północą a
drugą nad ranem – jako czasu duchowego odnowienia. Nigdy mi się nie zdarzyło, Ŝebym
wstał z kolan nie odświeŜony. Zawsze otrzymywałem nową zachętę i świeŜy entuzjazm.
Ten początkowy okres naszej pracy był pasjonujący. Latynoskie i anglojęzyczne Assemblies
of God (Zgromadzenia Boga) z Nowego Jorku i okolic zaopatrzyły mnie w tysiąc dolarów na
rozpoczęcie naszej działalności. Większość tych pieniędzy spoŜytkowałem na
przeprowadzenie dwóch eksperymentów.
72
Pierwszy nazwaliśmy „Operation Saturation” (Operacja Nasycenie). Było to przedsięwzięcie
polegające na usiłowaniu dotarcia do wszystkich uczniów szkół średnich w dzielnicach, gdzie
nastolatki sprawiały największe problemy, z literaturą omawiającą takie zagadnienia, jak:
narkomania, niemoralność seksualna, pijaństwo, masturbacja, przemoc gangów, i
przedstawiającą jednocześnie stanowisko Biblii co do tych spraw. Pracowaliśmy w związku z
tym projektem bardzo intensywnie. W rozpowszechnianie naszych broszur zaangaŜowaliśmy
setki młodych ludzi z róŜnych kościołów. JednakŜe po trzech miesiącach tej akcji mogliśmy
się pochwalić zaledwie garstką chłopców i dziewcząt, których Ŝycie naprawdę uległo zmianie.
Przeszliśmy więc do drugiego eksperymentu: telewizji. Zebrałem setkę chłopców i dziewcząt,
którzy mieli kiedyś jakieś kłopoty, ale znaleźli drogę wyjścia. Utworzyliśmy z nich chór i raz
w tygodniu przez kolejnych trzynaście tygodni występowaliśmy w telewizji we własnym
programie. Formuła była prosta i dość nowatorska: najpierw dzieciaki śpiewały, a potem
jedna osoba opowiadała historię swojego Ŝycia.
Wskaźnik oglądalności był zachęcający: byliśmy najwyraźniej bardzo popularni wśród
miejskiej młodzieŜy. Był tylko jeden problem. Telewizja jest droga. Nastolatki z całej okolicy
przysyłały swoje drobne oszczędności, Ŝeby pomóc nam w finansowaniu tego programu, ale
mimo to pod koniec tych pierwszych trzynastu tygodni mieliśmy cztery i pół tysiąca dolarów
długu.
– Wygląda na to, Ŝe będziemy musieli zrezygnować z tego programu, zanim doczekamy się
powaŜniejszych rezultatów – powiedziałem na specjalnym spotkaniu naszego komitetu,
zwołanym w celu omówienia naszego krytycznego połoŜenia.
Wszyscy zdawali się ze mną zgadzać. Chcieliśmy kontynuować ten eksperyment przez
kolejnych trzynaście tygodni, ale wydawało się to po prostu niemoŜliwe.
Wtedy wstał jakiś człowiek siedzący z tyłu sali. Nigdy wcześniej go nie widziałem: nosił
koloratkę i w pierwszej chwili pomyślałem, Ŝe jest duchownym Kościoła episkopalnego.
– Chciałbym coś zaproponować – powiedział. Przedstawił się jako pastor Harald Bredesen,
duchowny Holenderskiego Kościoła Reformowanego z Mount Vernon w stanie Nowy Jork.
– Oglądałem pana programy i podoba mi się ich bezpretensjonalność, świeŜość. Zanim
ostatecznie zaniechacie ich nadawania, moŜe zechcielibyście porozmawiać z pewnym moim
znajomym?
W odpowiedzi wzruszyłem tylko ramionami, bo nie rozumiałem o co tu chodzi, jednak
wystarczająco dobrze znałem metody działania Ducha Świętego, Ŝeby nie wziąć pod uwagę
tego, iŜ być moŜe zamierza właśnie otworzyć przed nami jakieś drzwi.
Następnego dnia Harald i ja udaliśmy się na Manhattan, by zobaczyć się z Chasem
Walkerem, wydawcą ilustrowanego czasopisma. Pan Walker wysłuchał uwaŜnie opowieści o
naszej pracy i o tym, jak to się wszystko zaczęło. Wydawał się być tym zainteresowany, ale
pod koniec rozmowy sprawiał równieŜ wraŜenie nieco zakłopotanego.
– Ale co ja mogę w tej sprawie zrobić? – zapytał.
– Będę z tobą szczery – odrzekł Harald. – Potrzebujemy dziesięć tysięcy dolarów.
Pan Walker zbladł. Ja równieŜ.
Wtedy pan Walker zaczął się śmiać.
– CóŜ, to zabrzmiało jak komplement. Z całą pewnością nie mam tych dziesięć tysięcy
dolarów. A zbieraniem funduszy raczej się nie zajmuję. Jak to się stało, Ŝe z tą potrzebą
przyszliście właśnie do mnie?
– Właściwie nie umiem odpowiedzieć na to pytanie – powiedział Harald. – Od czasu jak tylko
dowiedziałem się o istnieniu tego projektu, miałem bardzo wyraźne przeświadczenie, Ŝe w
jakimś sensie trzymasz w swej ręce klucz do tego wszystkiego. Kiedykolwiek o tym
myślałem, natychmiast przychodziło mi do głowy: Chase Walker! Nic konkretnego – tylko to.
Harald wyczekująco zamilkł. Walker nie odezwał się ani słowem.
73
– CóŜ – powiedział raczej zmartwiony Harald – Pomyliłem się. Ale takie odczucie, zwłaszcza
gdy pojawia się z taką siłą, zwykle nie jest bez znaczenia.
Pan Walker wstał z krzesła na znak, Ŝe czas naszej wizyty dobiega końca.
– Dam wam znać, jeśli przyjdzie mi coś do głowy. Tymczasem dziękuję, Ŝe mi to wszystko
opowiedzieliście.
Byliśmy juŜ za drzwiami jego gabinetu, kiedy nagle zawołał nas z powrotem:
– Słuchajcie, Harald, Dawid. Zaczekajcie chwilę…
Zawróciliśmy i z powrotem weszliśmy do biura Walkera.
– Właśnie stało się coś dziwnego. Dostałem dziś telegram, którego zupełnie nie rozumiem.
Przerzucił papiery na swoim biurku usilnie go szukając. Telegram był od W. Clementa
Stone'a, prezesa ubezpieczeniowej firmy Combined Insurance Company of Chicago,
przyjaciela Walkera. Zawierał następującą wiadomość: „Poprzedni telegram niewaŜny. Będę
w środę w Savoy Hilton”.
– To dzisiaj – powiedział pan Walker – ale nie dostałem Ŝadnego poprzedniego telegramu. I
czemu mnie zawiadamia, Ŝe będzie w mieście, skoro nie planowaliśmy Ŝadnego spotkania?
MoŜe jego sekretarka pomyliła moje nazwisko z kimś innym…
Walker przez chwilę przyglądał się z zaciekawieniem Haraldowi, potem wziął ołówek i
pośpiesznie napisał coś na kartce papieru.
– Idźcie do Savoya – powiedział, podając nam tę kartkę w nie zaklejonej kopercie. – Pytajcie
o pana Clementa Stone'a. Jeśli tam będzie, posłuŜcie się tym listem ode mnie i zobaczcie, co z
tego wyniknie. MoŜecie to przeczytać, jeśli chcecie.
Przeczytaliśmy więc czekając w holu na windę. „Drogi Clem, przedstawiam Ci Dawida
Wilkersona, który robi wspaniałą robotę wśród nastolatków w naszym mieście. Dawid
potrzebuje na ten cel 10 tys. dolarów. MoŜesz uwaŜnie wysłuchać, co ma do powiedzenia i,
jeśli będziesz tym zainteresowany, jakoś mu pomóc. Chase”.
– To najgłupsza rzecz o jakiej kiedykolwiek słyszałem – powiedziałem Haraldowi – Czy
naprawdę sądzisz, Ŝe powinniśmy się zobaczyć z tym człowiekiem?
– Oczywiście – odpowiedział Harald. Nie miał w tej kwestii Ŝadnych wątpliwości.
Dwadzieścia minut później pukaliśmy do drzwi jednego z pokoi w Savoyu. Było wpół do
szóstej. Otworzył nam męŜczyzna zawiązujący sobie właśnie muszkę. Najwyraźniej szykował
się do wyjścia na kolację.
– Pan Stone?
MęŜczyzna skinął głową.
– Proszę nam wybaczyć, mamy dla pana list od pana Chase'a Walkera.
Stojąc w drzwiach, pan Stone przeczytał liścik, po czym zaprosił nas do środka. Wydawał się
tak samo zakłopotany tą sytuacją, jak my. Powiedział, Ŝe za kilka minut musi juŜ być na dole,
ale, jeśli zechcielibyśmy mówić, chętnie nas posłucha kończąc się ubierać.
Piętnaście minut później pan Stone był juŜ gotowy do wyjścia, a ja dopiero zacząłem
wyjaśniać, co to jest misja Teen-Age Ewangelism
– Muszę juŜ wychodzić – powiedział uprzejmie pan Stone – ale jeśli poleca was Chase
Walker, to mi wystarcza. Podoba mi się pańska działalność. Proszę przysłać mi swoje
rachunki. Zapłacę je do sumy dziesięciu tysięcy.
Harald i ja spojrzeliśmy na siebie całkowicie oszołomieni.
– A teraz panowie wybaczą – pan Stone skierował się do drzwi – MoŜe końcówkę swojej
opowieści nagra pan na taśmie i mi przyśle? Kiedy następnym razem będę w Nowym Jorku,
złoŜę panu wizytę. Porozmawiamy o szczegółach… – i juŜ go nie było.
Te dziesięć tysięcy poszło na spłatę naszych długów, opłatę kolejnych trzynastu tygodni i film
„Vulture on my veins” (Sęp na moich Ŝyłach) o narkomanii wśród nowojorskiej młodzieŜy.
Ale te pieniądze dały nam teŜ coś więcej niŜ tylko środki na nakręcenie filmu i zakup czasu
antenowego. Pozwoliły teŜ nam jeszcze powaŜniej traktować tę słuŜbę. Coraz wyraźniej
74
dostrzegaliśmy w naszej działalności rękę Pana. I jak długo zostawialiśmy prowadzenie Jemu,
mogliśmy się radować towarzyszącymi naszej drodze cudami.
75
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 14
Pomimo dobrych recenzji i wysokiej oglądalności, jaką cieszył się nasz telewizyjny program,
po pół roku eksperymentowania z tym środkiem przekazu coraz bardziej byłem przekonany,
Ŝe w naszej działalności brakuje jednego podstawowego elementu: osobistego kontaktu.
Tak więc jeszcze przed końcem drugiej serii naszego programu zacząłem wychodzić na ulice
i spotykać się z młodzieŜą twarzą w twarz. Zaraz po rozpoczęciu tej działalności,
stwierdziłem, Ŝe znalazłem najskuteczniejszy klucz pozwalający docierać do ludzi. Jezus nie
mógł posługiwać się telewizją ani drukiem. Jego słuŜba polegała na spotykaniu się z
człowiekiem twarzą w twarz. Zawsze istotną w tym kontakcie rolę spełniała Jego ciepła,
serdeczna osobowość. Gdy tylko powróciłem do swojej pierwotnej metody działania,
wychodzenia na ulice, zorientowałem się, Ŝe to jest technika, której powinienem się trzymać.
KaŜdego ranka zamykałem drzwi mojego biura przy Victory Boulevard, i promem, a potem
metrem, docierałem do Brooklynu, gdzie po prostu zaczynałem rozmawiać z napotkanymi
chłopcami. W wielu przypadkach reakcja była pozytywna. Byłem świadkiem takiej samej
zmiany, jaką oglądałem w hali St. Nicholas.
Jednak im lepsze wyniki przynosiła ta moja uliczna ewangelizacja, tym wyraźniej zdawałem
sobie sprawę z konieczności zapewnienia tym nawróconym dalszej duchowej opieki. W
większości przypadków wystarczało zostawić daną osobę pod opieką którejś z dobrych
miejscowych wspólnot. JednakŜe chłopcom znajdującym się w powaŜnych tarapatach lub bez
dachu nad głową, trzeba było pomóc w inny sposób.
Pewnego ranka wysiadłem na Manhattanie z promu i schodziłem po schodach do metra, które
miało mnie zawieść do Brooklynu. W tym miejscu metro ma do pokonania spory zakręt, na
którym koła wydają przenikliwy pisk. Miejsce to jest mi bardzo bliskie. To właśnie tam, przy
akompaniamencie pisku kół metra, nagle nabrało rzeczywistego wymiaru moje dawne
marzenie.
Ni stąd ni zowąd pojawiło się w mojej głowie w ostatecznej formie. Dom, o którym marzyłem
– mogliśmy go nazwać Teen Challenge Center (Ośrodek Teen Challenge) – mieściłby się w
samym sercu najgorszej części tego miasta. Byłby bazą wypadową dla około kilkunastu
pełnoetatowych pracowników, którzy podzielaliby moje nadzieje co do mieszkającej wokół
nas młodzieŜy, dostrzegaliby w tych młodych ludziach ich wspaniały potencjał i to w jak
tragiczny sposób on się marnuje. KaŜdy pracownik byłby odpowiedzialny za jakąś konkretną
dziedzinę: jeden pracowałby wśród członków gangów, inny wśród narkomanów, jeszcze inny
zajmowałby się ich rodzicami, a inny działałby wśród Małych Ludzi. Byłyby teŜ wśród nich
kobiety: niektóre zajmowałyby się pracą z członkiniami gangów, inne działałby wśród
dziewcząt mających problemy natury seksualnej, jeszcze inne – wśród narkomanek.
Tam właśnie, w Ośrodku Teen Challenge, stworzylibyśmy atmosferę tak przepełnioną tą
samą odnawiającą miłością, której działanie widziałem na ulicach, Ŝe zaraz po przestąpieniu
progu tego domu czułoby się, Ŝe coś naprawdę wspaniałego jest w zasięgu ręki. Tam
moglibyśmy teŜ przyprowadzać młodzieŜ potrzebującą szczególnej opieki. śyliby w
atmosferze dyscypliny i miłości. Uczestniczyliby w naszych spotkaniach poświęconych
modlitwie i uwielbianiu, jak równieŜ w studiowaniu Słowa.
76
Widzieliby chrześcijan, którzy razem mieszkają, pracują; mogliby teŜ sami się w tę pracę
zaangaŜować. Właśnie tam, w Ośrodku, wprowadzano by ich i przygotowywano do dalszego
Ŝycia w Duchu.
Latem 1960 roku, kiedy juŜ od jakiegoś roku pracowałem w Nowym Jorku na cały etat,
zacząłem opowiadać o mojej wizji innym ludziom. Odbywałem podróŜe w celu gromadzenia
na to funduszy, opowiadając o tej potrzebie na róŜnych spotkaniach. Przedstawiałem moje na
ten temat wyobraŜenia kościołom nowojorskim. Zawsze jednak zadawano mi to samo
pytanie.
– Dave, to twoje marzenie ma jeden feler: na to potrzeba pieniędzy.
Rzecz jasna była to prawda. Nigdy nie miewaliśmy na koncie sum większych niŜ jakieś sto
dolarów. Gwen musiała mnie ostro skarcić, Ŝebym się otrząsnął z lęku przed realizacją tego
przedsięwzięcia jedynie z powodu braku pieniędzy.
Gwen przyjechała do Nowego Jorku kiedy tylko w Pittsburghu skończył się rok szkolny.
Znalazłem dla nas małe mieszkanko w pobliŜu biura na Staten Island.
– Nie jest to moŜe Conrad Hilton – powiedziałem do Gwen w czasie jednej z rozmów
telefonicznych – ale przynajmniej będziemy razem. Pakuj się, przyjeŜdŜam po was.
– Kochanie – odrzekła Gwen – nawet gdybyśmy mieli mieszkać na ulicy, najwaŜniejsze, Ŝe
będziemy razem.
Tak więc Gwen przeniosła się na wschód. Z trudem upchnęliśmy wszystkie nasze meble w
czterech pokojach, ale byliśmy niebywale szczęśliwi. Gwen bardzo uwaŜnie śledziła wszelkie
poczynania nowej misji. Szczególnie interesowała ją moja wizja rodziny działającej we
własnym Ośrodku.
– Dawidzie – powiedziała któregoś wieczoru, kiedy po raz kolejny Ŝaliłem się jej na brak
funduszy – powinieneś się wstydzić. Zabierasz się za to wszystko nie od tej strony, co trzeba.
Próbujesz najpierw zebrać pieniądze, a dopiero potem kupić dom. Jeśli robisz to wszystko w
wierze, powinieneś najpierw poświęcić się samemu Ośrodkowi, a potem znaleźć na to
fundusze.
W pierwszej chwili pomyślałem, Ŝe to po prostu przejaw kobiecej logiki. Ale im bardziej się
nad tym zastanawiałem, tym bardziej przywodziło mi to na myśl historie opisane w Biblii.
Czy nie było zawsze tak, Ŝe zanim Bóg dokonał wielkich cudów, najpierw człowiek musiał
po prostu przystąpić do działania, choć często mogło ono uchodzić za brak rozwagi? MojŜesz
musiał wyciągnąć rękę nad falami morza, by wtedy dopiero się rozstąpiły, Jozue – zadąć w
trąby, by padły mury Jerycha. MoŜe ja teŜ powinienem coś przedsięwziąć w sprawie kupna
siedziby Ośrodka zanim będzie mógł się wydarzyć cud?
Spotkałem się z moim komitetem (tę imponująco brzmiącą nazwę nosiła grupa składająca się
z sześciu duchownych i trzech osób świeckich). Wszyscy byli ludźmi oddanymi BoŜym
sprawom i wystarczająco przejętymi losem młodzieŜy, Ŝeby poświęcać swój czas naszej
organizacji.
Powiedziałem im o palącej potrzebie istnienia takiego domu, w którym członkowie gangów i
narkomani mogliby mieszkać pod jednym dachem z chrześcijańskim personelem.
Opowiedziałem im o tym, co odczuwała w związku z tą sprawą Gwen, Ŝe jej zdaniem
najpierw powinniśmy zająć się znalezieniem odpowiedniego miejsca, a potem martwić się o
pieniądze potrzebne na jego kupno. Komitet gotów był się z tym zgodzić.
– MoŜemy to potraktować po prostu jako rodzaj eksperymentu sprawdzającego naszą wiarę –
podsunął myśl Arthur Graves, jeden z duchownych w naszym komitecie.
A oto wydarzenia, które nastąpiły w wyniku podjętej przez nas decyzji:
15 grudnia 1960 roku o drugiej nad ranem, kiedy byłem pogrąŜony w modlitwie, odczułem
bardzo wyraźnie, Ŝe powinniśmy się zająć pewną ulicą w Brooklynie. Wiedzieliśmy, Ŝe nasz
dom powinien się mieścić w samym sercu niespokojnej dzielnicy Bedford-Stuyvesant, więc
77
zwróciliśmy juŜ naszą uwagę na Fulton Street. Teraz jednak pojawiła się nazwa Clinton
Avenue.
Szybko wyjąłem mapę i znalazłem tę ulicę. Czarna linia na kawałku papieru, ale zakreśliłem
ją, jakby juŜ było pewne, Ŝe taki właśnie będzie adres Ośrodka Teen Challenge.
Nazajutrz zadzwoniłem do kilku członków komitetu i umówiliśmy się, Ŝe pojedziemy na
Clinton Avenue, Ŝeby się rozejrzeć i sprawdzić jakiego rodzaju stoją tam domy, i czy któryś
jest moŜe na sprzedaŜ. Zanim wyjechałem z domu, zadzwoniłem do Paula DiLeny, naszego
skarbnika, i zapytałem ile pieniędzy mamy w kasie.
– A czemu pytasz? – spytał Paul.
– Pomyśleliśmy, Ŝe moŜe warto rozejrzeć się za jakimś domem przy Clinton Avenue.
– No pięknie – odpowiedział Paul. – Mamy w tej chwili 125 dolarów i 73 centy.
– Aha.
– To ci nie przeszkadza?
– Nie, jeśli eksperyment się powiedzie. Będziemy cię informować na bieŜąco.
JuŜ pierwszy dom, którym się zainteresowaliśmy zdawał się świetnie odpowiadać naszym
potrzebom. Był to stary budynek z równie kiepsko wyglądającym napisem NA SPRZEDAś i
choć stwarzał nieco przygnębiające wraŜenie, przynajmniej jego cena, 17 tysięcy dolarów,
wydawała się być do przyjęcia. Oprowadzał nas po tym budynku jakiś starszy człowiek. W
rozmowie doszliśmy nawet do sprawy płatności. Wyglądało to nieźle. Wyszliśmy stamtąd z
myślą, ze dziwnie gładko to wszystko poszło.
JednakŜe kiedy wróciliśmy tam następnego dnia, starszy pan zaczął się wycofywać z ustaleń,
zmieniać warunki. Trwało to tak parę dni, aŜ w końcu pomyśleliśmy, Ŝe powinniśmy
poszukać gdzie indziej.
Postanowiliśmy więc rozejrzeć się za innym domem na Clinton Avenue z napisem w oknie
NA SPRZEDAś. Sprawdziłem konto. Mieliśmy mniej niŜ 100 dolarów. A tym razem nie był
to juŜ dom za 17 tysięcy dolarów, ale zaczęliśmy pertraktacje z właścicielem domu za 34
tysiące. Wcześniej był tam prywatny dom starców. Pod wieloma względami idealnie nadawał
się na Ośrodek. Był juŜ w pełni wyposaŜony w łóŜka, biura, pomieszczenia dla personelu.
Podczas rozmowy właściciel obniŜył teŜ cenę. JuŜ byłem gotów podpisywać umowę, mimo
Ŝe na koncie mieliśmy tylko sto dolarów i choć wyczuwało się w tym miejscu zatęchłą
atmosferę instytucji opiekuńczej.
– Zanim podejmiemy jakąkolwiek decyzję – powiedział Dick Simmons, młody
prezbiteriański duchowny i zarazem członek naszego komitetu – mam klucze do domu po
drugiej stronie ulicy. Myślę, Ŝe powinniśmy rzucić na niego okiem.
– A ile kosztuje? – zapytałem.
Dick zawahał się.
– Kosztuje… no… 65 tysięcy.
– Świetnie – odpowiedziałem – za kaŜdym razem kiedy oglądamy nowy dom, cena idzie w
górę, a nasze saldo w dół. Zastanawialiśmy się nad domem za 17 tysięcy, kiedy mieliśmy 125
dolarów. Oglądaliśmy dom za 34 tysiące, kiedy dysponowaliśmy setką. Teraz oglądamy
budynek za 65 tysięcy – pewnie się okaŜe, Ŝe mieliśmy do zapłacenia jakieś duŜe rachunki.
Dom za 65 tysięcy był prawdziwą rezydencją. Muszę przyznać, Ŝe kiedy go zobaczyłem,
serce zabiło mi Ŝywiej. Był to okazały budynek w stylu georgiańskim, zbudowany z
czerwonej cegły. Wyglądał bardzo solidnie, zupełnie jak Monticello.
JakiŜ wstrząs czekał nas jednak po wejściu do środka. Nigdy nie widziałem takiej ruiny. Od
dwóch lat nikt w nim nie mieszkał. Przez kilka poprzednich lat uczniowie pobliskiego
koledŜu wykorzystywali go jako coś pomiędzy noclegownią a domem publicznym. Teraz
mieszkał tam nielegalnie jakiś stary odludek. NaleŜał do tych starszych osób, które znajdują
jakieś swoiste poczucie bezpieczeństwa w gromadzeniu wszelakich rupieci. Wszystkie pokoje
domu zapełnił gazetami, potłuczonymi butelkami, drucianymi szkieletami zepsutych parasoli,
78
dziecięcymi wózkami i szmatami. KaŜdego ranka wyruszał ze swoim wózkiem ściągniętym z
supermarketu, Ŝeby przeszukiwać okoliczne śmietniki, a wszystko co znalazł zawoził
następnie do domu. Teoretycznie pełnił funkcję dozorcy tego domu, ale właściciele juŜ dawno
przestali od niego czegokolwiek wymagać. Większość rur wodociągowych była popękana, z
sufitów i ścian odpadał gips, poręcze były pourywane, a drzwi były wyrywane z zawiasów.
Jednak mimo tego wszystkiego, co było widać dookoła, szybko dało się wyczuć, Ŝe kiedyś
był to dom prawdziwie królewski. Była tam winda, na strychu mieściły się pokoje dla słuŜby,
suterena była sucha i w dobrym stanie, podobnie ściany. Chodziliśmy w ciszy po tych
smutnych szczątkach, kiedy nagle Harald Bredesen, pastor Holenderskiego Kościoła
Reformowanego z Mount Vernon powiedział głośno i wyraźnie, jakby wygłaszał kazanie:
– To jest to miejsce. To właśnie przeznaczył nam Bóg.
Powiedział to tak zdecydowanym tonem, niemal rozkazującym, Ŝe zabrzmiało jak proroctwo.
To przynaglenie i pewność, z jaką to powiedział, pobrzmiewały w moim wnętrzu przez
następne dni i, moim zdaniem, wiązały się w duŜej mierze z rodzajem eksperymentu, jaki
postanowiliśmy przeprowadzić.
Zwracając klucze do domu Dick Simmons szczerze powiedział właścicielom, Ŝe cena 65
tysięcy byłaby właściwa, gdyby dom był w doskonałym stanie, ale czy zaglądali do niego
ostatnio? Właściciele spuścili cenę. Dick dorzucił jeszcze jakąś uwagę. Właściciele znów
obniŜyli cenę. Wreszcie rozmowa doszła do punktu, kiedy dość gwałtownie stwierdzili:
„Dość, to jest nasza ostateczna propozycja!”. Dick zdołał zbić cenę do 42 tysięcy!
– No i co? – spytałem Dicka.
– No i ubiliśmy niezły interes: w banku nadal mamy całe sto dolarów.
Wydaje mi się, Ŝe tak właściwie nie przejmowałem się zbytnio kupnem domu przy 416
Clinton Avenue. Doprowadzenie budynku do stanu uŜywalności wymagałoby wielu tygodni
cięŜkiej harówki. Bardziej zaleŜało mi na tym, Ŝeby pchnąć naprzód działalność samego
Ośrodka, niŜ tracić czas na remontowanie starego domu.
Z drugiej zaś strony, jeśli rzeczywiście mieliśmy się tam przeprowadzić, to komu miałem się
sprzeciwiać? Przed postawieniem kolejnego kroku, musiałem się upewnić, czy to
rzeczywiście BoŜa wola.
Tamtego dnia wieczorem podczas modlitwy przedstawiłem całą sprawę Panu.
– Panie, w przeszłości zawsze dawałeś mi znak, Ŝebym wiedział, co jest Twoją wolą –
myślałem o tym, jak Bóg pokazał mi, czy mam objąć funkcję pastora w Philipsburghu i czy
pozbyć się telewizora – chciałbym, byś raz jeszcze pozwolił mi wyłoŜyć przed Tobą runo.
Następnego dnia pojechałem do kościoła Glad Tidings i przeprowadziłem długą rozmowę z
panią Marie Brown – pełniła ona w tym pięknym, starym kościółku funkcję asystentki
pastora, którym był Stanley Berg. Przedstawiłem nasze potrzeby, powód, dla którego
chcieliśmy załoŜyć Ośrodek i opisałem budynek, który znaleźliśmy.
– Dawidzie – powiedziała pani Brown –wszystko to wydaje się być całkiem słuszne. Gdybyś
miał kupować ten budynek, ile macie czasu, Ŝeby zebrać pieniądze na zaliczkę?
– Tydzień.
– MoŜe przyszedłbyś do naszego kościoła w niedzielę po południu, moŜna by zorganizować
zbiórkę. Co prawda nie jest to najlepsza pora, po południu i tuŜ przed BoŜym Narodzeniem.
Ale przyjdź, jeśli chcesz.
Była to wspaniała okazja i z radością przyjąłem zaproszenie. Jednak nadal prosiłem Boga o
cud. Chciałem mieć całkowitą pewność, Ŝe nasze plany zgadzają się z Jego zamiarami.
Wiedziałem, Ŝe największa suma, jaką Glad Tidings zebrało kiedykolwiek za jednym razem
na cele lokalnej misji to 2 tysiące dolarów. Potrzebowaliśmy dwa razy tyle. Wszak
dziesięcioprocentowa zaliczka miała wynosić 4200 dolarów.
– Ale, jeśli Ty, Panie – modliłem się wieczorem – chcesz, Ŝebyśmy mieli ten budynek,
moŜesz nam to pokazać sprawiając, Ŝe uda nam się zebrać tę sumę w jedno popołudnie.
79
JuŜ samo to było trudne, ale, tak jak Gedeon, postanowiłem utrudnić to jeszcze bardziej.
– A do tego, Panie, spraw, Ŝebyśmy zebrali tę sumę nie wymieniając kwoty, która jest nam
potrzebna – zamilkłem na chwilę – I jeszcze spraw, Ŝebyśmy ją zebrali bez specjalnego
wezwania. Niech to wypłynie z potrzeby serca.
CóŜ, kiedy juŜ połoŜyłem przed Panem te wszystkie runa, zrobiło mi się głupio. Było jasne,
Ŝe nie mam wcale ochoty zajmować się budynkiem wymagającym takiego nakładu pracy. Ale
skoro juŜ się pomodliłem, to teraz pozostało mi tylko czekać i zobaczyć, co się teŜ stanie.
Nadeszła niedziela, ostatnia przed Świętami BoŜego Narodzenia 1960 roku. Wygłosiłem
bardzo proste kazanie. Celowo starałem się, Ŝeby było tak konkretne i pozbawione emocji jak
to tylko moŜliwe. Po prostu przedstawiłem nasz problem, jak i teŜ nasze nadzieje.
Opowiedziałem równieŜ historie kilku chłopców, których Ŝycie dzięki naszej pomocy mogło
ulec zmianie. Na koniec naboŜeństwa powiedziałem:
– Moi drodzy, nie chcę grać na waszych uczuciach. Chcę, Ŝeby wszystko, jeśli w ogóle ma
coś z tego być, było z Ducha. On wie najlepiej ile potrzebujemy. Teraz pójdę na dół. Jeśli
uznacie, Ŝe powinniście dać na ten cel jakąś sumę, chętnie się z wami spotkam.
Potem wymknąłem się tylnym wyjściem i zszedłem do podziemia. Usiadłem przy starej
kazalnicy i czekałem. Nigdy nie zapomnę ogarniającego mnie w miarę upływających minut
okropnego uczucia. Na ciele wystąpił mi zimny pot, co mnie doprawdy zaskoczyło: do tej
chwili nawet nie zdawałem sobie sprawy, Ŝe naprawdę zaleŜy mi na budynku przy Clinton
Avenue 416. Minęła minuta, a na schodach nie słychać było Ŝadnych kroków. Minęły dwie
minuty. Pięć. Po dziesięciu minutach się poddałem: ucieszyłem się, Ŝe juŜ po wszystkim.
Wiedziałem przynajmniej, Ŝe wyłoŜenie runa tym razem nie zadziałało.
I wtedy lekko otworzyły się drzwi na końcu sali. Weszła bardzo stara kobieta. Podeszła do
mnie ze łzami w oczach.
– Pastorze Wilkerson – powiedziała – od piętnastu lat modliłam się o to, Ŝeby ktoś zaczął tutaj
taką działalność. Oto dziesięć dolarów, tylko tyle mogę dać, wdowi grosz, ale wiem, Ŝe
zostanie on pomnoŜony i przyniesie wielki poŜytek.
Zanim jednak wyszła z pokoju, drzwi w końcu sali znów się otworzyły i ktoś przystawił do
nich krzesło, Ŝeby się juŜ nie zamykały, potem zaś strumieniem zaczęli napływać ludzie.
Kolejną osobą była kobieta około pięćdziesiątki, która podeszła do mnie i powiedziała:
– Pastorze Wilkerson, ostatnio dostałam trochę pieniędzy z opieki społecznej. Chcę je oddać
dla pańskich chłopców.
To mnie prawie zwaliło z nóg. Nigdy czegoś podobnego nie widziałem. Następny był jakiś
męŜczyzna, który dał dwieście dolarów. Kolejny dał trzysta. Przyszedł teŜ mały chłopiec,
który miał tylko czternaście centów, ale powiedział:
– Jest w tym Bóg. Daję panu wszystko, co mam.
Wyglądało na to, Ŝe kaŜda osoba ma ofiarować jakąś konkretną kwotę. Pat Rungi, nauczyciel,
przyszedł i powiedział:
– Nie zarabiam zbyt duŜo, ale pracuję z takimi samymi nastolatkami, jak pan. Wiem, z czym
się pan zmaga. Jeśli moŜe pan przyjąć czek z odroczoną wypłatą, to chciałbym ofiarować
dwadzieścia pięć dolarów.
Samo podejście i połoŜenie przede mną swoich pieniędzy zajęło ustawionym w kolejce
ludziom piętnaście minut. Ale kaŜdy z nich przyniósł coś więcej niŜ tylko pieniądze: zachętę,
a przede wszystkim prawdziwą radość dawania i ta radość udzieliła się takŜe mnie. Kiedy w
końcu wyszła ostatnia osoba, zabrałem stosik banknotów i czeków na górę, do gabinetu pani
Brown. Tam teŜ policzyliśmy pieniądze. Ile tego było? 4400 dolarów!
Powiedziałem wtedy pani Brown o runie, które wyłoŜyłem przed Panem. Była tym tak samo
podekscytowana jak ja. Ciągle powtarzała, Ŝe to cud i Ŝe to zgromadzenie jeszcze nigdy
80
niczego takiego nie widziało. I tym bardziej była pewna, Ŝe Bóg sprzyja temu
przedsięwzięciu.
Jedyną rzeczą, z której nie zwierzyłem się pani Brown było moje zakłopotanie związane z
dodatkowymi dwustoma dolarami. Prosiliśmy o 4200 dolarów na zaliczkę, a dostaliśmy 4400.
Pomyślałem, Ŝe było z mojej strony dziecinadą spodziewać się, Ŝe cud będzie tak dokładny:
czemu jednak dostaliśmy tych dodatkowych dwieście dolarów? Czy miało to obrazować BoŜą
hojność, być symbolem jakiejś niebiańskiej obfitości? Czy pomyliliśmy się w dodawaniu,
albo ktoś wypisał czek, którego nie będziemy mogli zrealizować?
Nic z tych rzeczy. Kiedy skończyliśmy wszelkie obliczenia, było jasne, Ŝe po prostu
dostaliśmy o dwieście dolarów więcej niŜ prosiliśmy.
Kilka dni później siedziałem w swoim biurze i omawiałem sprawę naszych ostatecznych
kosztów związanych z zapłaceniem tych 4200 dolarów zaliczki z naszym adwokatem,
Juliusem Friedem.
– Masz czek na cztery tysiące dwieście, prawda, Dawidzie?
Podałem mu go z modlitwą wdzięczności.
Julius poruszył się na krześle z zakłopotaniem, jakby miał do powiedzenia coś
nieprzyjemnego.
– Wiesz oczywiście, Ŝe nie biorę od Ośrodka Ŝadnych opłat za moje usługi…
To mnie zdziwiło: Julius był członkiem naszego komitetu i wiedziałem, Ŝe czas, który nam
poświęca, jest jego ofiarą na rzecz naszej działalności.
– Ale pozostali prawnicy muszą zostać opłaceni, a do tego…
– Do czego zmierzasz, Julius?
– Będziemy potrzebowali pewnej dodatkowej sumy i musimy mieć na nią czek w momencie,
kiedy będziemy wpłacać zaliczkę.
– Jaka to suma, Julius?
– Dwieście dolarów.
Reszta pieniędzy składających się na 12 tysięcy potrzebnych do zapłacenia pierwszej raty
uzgodnionej z właścicielami trafiła w nasze ręce w równie dziwny sposób. W następną
niedzielę, w Bethpage na Long Island, uczestnicy zgromadzenia, do którego zwróciliśmy się z
prośbą o wsparcie, na koniec naboŜeństwa tłumnie wyszli naprzód i wcisnęli mi do ręki 3
tysiące dolarów. W następnym tygodniu zadzwonił Arthur Graves, Ŝeby powiadomić mnie o
decyzji podjętej przez jego kongregację:
– Dawidzie – powiedział – moja rada parafialna przegłosowała pomysł, Ŝeby wysłać mnie z
czekiem in blanco i w ten sposób pomóc w zakończeniu transakcji. śeby dobić targu, moŜesz
go wypełnić na taką sumę, jakiej potrzebujesz.
W taki właśnie sposób Bóg dostarczył nam dokładnie tyle pieniędzy, ile potrzebowaliśmy,
Ŝeby stworzyć Ośrodek Teen Challenge. Wszystko było darem, co do centa. W dniu, kiedy
oddano nam klucze do pięknej georgiańskiej posiadłości przy Clinton Avenue, powiedziałem
mojej Ŝonie:
– Gwen, miałaś rację. Trzeba było kobiety, Ŝeby wskazała nam właściwą drogę. Czy zdajesz
sobie sprawę z tego, Ŝe zaledwie w ciągu miesiąca od chwili, kiedy zainspirowałaś mnie do
zrobienia kroku wiary, zebraliśmy 12 200 dolarów?
Gwen była równie szczęśliwa jak ja.
– Kiedy przypada termin następnej płatności?
– Dopiero na jesieni.
Wydawało się, Ŝe mamy jeszcze tyle czasu. Nie miałem pojęcia jak niesamowity czeka nas
rok, rok w którym będziemy tak zajęci i tak zadziwieni, Ŝe nadejście jesieni, a wraz z nią
terminu płatności drugiej raty w kwocie 15 tysięcy spadnie na nas przeraŜająco nagle.
81
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 15
Nie do wiary ile śmieci moŜe nagromadzić jeden staruszek. Odkryliśmy całe pokoje, o
których istnieniu dotąd nie mieliśmy pojęcia, bo drzwi były zasłonięte sięgającymi sufitu
stosami śmieci.
– Jak my się tego wszystkiego pozbędziemy – zastanawiała się Gwen pewnego ranka, kiedy
przyjechała ze mną obejrzeć dom. I zaraz sama sobie odpowiedziała:
– Czemu by nie poprosić niektórych pastorów, Ŝeby zorganizowali grupę nastolatków, którzy
pomogą posprzątać?
Tak właśnie zrobiliśmy. Pewnego pochmurnego sobotniego poranka pod koniec stycznia
podjechały trzy samochody, z których wysypała się grupa piętnaściorga roztrajkotanych i
rozwrzeszczanych chłopców i dziewcząt rozgłaszających wszem i wobec, Ŝe szybko
rozprawią się z kaŜdym śmieciem, jaki im tylko wskaŜemy. Twierdzili tak, bo jeszcze nie
zapoznali się dokładnie ze swoim zadaniem. Kiedy juŜ się znaleźli w środku i
oprowadzaliśmy ich po domu od strychu po piwnice, widziałem jak ich entuzjazm stopniowo
niknie. Przy kaŜdym kroku trzeba było wysoko podnosić nogi, Ŝeby w ogóle móc się gdzieś
przedostać. Potykali się i ślizgali na stertach gazet i szkła, aŜ dech im zapierało na samą myśl
o rozmiarach zadania, które ich czekało.
Jednak te dzieciaki spisały się naprawdę wspaniale. Zaczęły od wejścia do budynku i
oczyściły sobie drogę, Ŝeby następnie, pokój po pokoju, piętro po piętrze, wytrwale wynosić
wszystko, aŜ do ostatniego grata, i składać to za domem.
Tutaj pałeczkę przejął Paul DiLena. Uprzedził juŜ wcześniej Zakład Oczyszczania Miasta o
czekającym go zadaniu.
– Myślę, Ŝe trzeba będzie wywieźć co najmniej cztery cięŜarówki śmieci – powiedział.
Później opisał mi scenę, jaka rozegrała się z udziałem jego samego oraz szefa brygady, i
która, jego zdaniem, wyraźniej świadczyła o duchu naszego przedsięwzięcia niŜ jakikolwiek
wcześniejszy znak: pracownicy Zakładu Oczyszczania Miasta odmówili przyjęcia napiwku.
Paul opowiadał, Ŝe cięŜarówki przyjechały na Clinton 416 o umówionej godzinie, ale nikt się
nie brał do pracy. Sterty śmieci na chodniku i ulicy wciąŜ rosły, a śmieciarze stali sobie po
prostu bezczynnie. Kiedy Paul zobaczył, co się dzieje, natychmiast się zorientował, o co
chodzi.
– Dobra – powiedział – ile chcecie?
– Trzydzieści dolarów – padła szybka odpowiedź.
Paul, obyty z nowojorskimi obyczajami, wzruszył ramionami i przystał na to. Wolał zapłacić
z własnej kieszeni, niŜ wstrzymywać całą akcję.
Kilka godzin później została załadowana ostatnia cięŜarówka. Sześć przepełnionych
śmieciami do granic moŜliwości cięŜarówek odjechało z łoskotem. Szef brygady podszedł do
Paula i zapytał, czy to juŜ wszystko.
– Tak, świetnie – powiedział Paul – dobra robota. Pewnie chce pan teraz swoje pieniądze –
rzekł sięgając po portfel.
– Jakie pieniądze? – odrzekł brygadzista i roześmiał się, ale, jak twierdził Paul, był to śmiech,
który miał ukryć wzruszenie.
82
– Widzi pan, te dzieciaki powiedziały mi, co tu robicie. Sam mam w domu nastolatka. Myśli
pan, Ŝe wziąłbym pieniądze za pomoc takiej sprawie?
Powiedziawszy to wsiadł do swojej cięŜarówki, zapuścił silnik i z miną naprawdę twardego
faceta szybko odjechał.
Po upływie trzech tygodni mogliśmy wreszcie przystąpić do remontu budynku. Z róŜnych
wspólnot przyjechali malarze i pokój po pokoju zamalowywali „dzieła sztuki”, jakimi pokryli
te ściany studenci pobliskiego koledŜu. Potem przyjechali hydraulicy: musieli rozkuć ściany,
bo stwierdziliśmy, Ŝe niektóre rury zamarzły i popękały. Wszystko to wymagało pieniędzy;
Ŝeby je zebrać, wziąłem wolne i jeździłem po całym kraju, apelując do kościołów o finansowe
wsparcie. Prawdziwym ciosem była dla nas decyzja władz miejskich stwierdzająca, Ŝe przed
otrzymaniem pozwolenia na zasiedlenie budynku, musimy zainstalować specjalny system
przeciwpoŜarowy. Koszt: pięć tysięcy dolarów. Musiałem więc odłoŜyć pracę, którą
naprawdę chciałem się zająć tylko po to, Ŝeby znów latać po kraju i zbierać pieniądze. Nie
byłem jednak w stanie sam zdobyć wszystkich potrzebnych funduszy. Cały komitet pomagał
mi jak mógł. Na przykład pewien duchowny, Grady Finnin, jeździł po całym kraju i
przedstawiał nasze potrzeby. Inny uczestniczący w tym dziele członek komitetu, Martin Karl,
był odnoszącym duŜe sukcesy zawodowym piosenkarzem, występował kiedyś z Mariners’
Quartet w Arthur Godfrey Show. MoŜecie sobie wyobrazić jak spadły jego dochody, kiedy
zaczął pracować jako nasz śpiewający ambasador. Marty jeździł dosłownie po całym kraju i
wszędzie opowiadał o Ośrodku rozpoczynającym działalność w Nowym Jorku.
Wreszcie ostatni malarz i ostatni hydraulik opuścili Ośrodek i w końcu mogliśmy spokojnie
podziwiać to, co dokonało się na naszych oczach. Przy niecałych stu dolarach na koncie, Bóg
podźwignął ten dom z ruiny. Teraz jednak trzeba było zacząć go uŜytkować. Chcieliśmy
wypełnić go Jego dziećmi, ale do tego potrzeba było na przykład czegoś, na czym mogłyby
one usiąść. Mieliśmy piękny budynek, ale jego wnętrza były zupełnie puste.
Teraz właśnie zdałem sobie sprawę z tego, jak bardzo leŜało to w BoŜych planach, Ŝeby w to
dzieło zaangaŜowane było mnóstwo róŜnych osób. Zaczynaliśmy to wszystko z ramienia
Kościoła Zielonoświątkowego (Assemblies of God), ale nim się zorientowaliśmy, w składzie
komitetu znaleźli się członkowie Kościoła Episkopalnego, Prezbiteriańskiego,
Baptystycznego i Holenderskiego Kościoła Reformowanego. Pozyskaliśmy teŜ kilku
naprawdę wpływowych biznesmenów.
Jednym z nich był na przykład Walter Hoving, prezes firmy Bonwit Teller oraz Tiffany’ego w
Nowym Jorku. Państwo Hoving osobiście zajęli się przedstawianiem nas ludziom, których
bez ich pomocy nigdy nie zdołalibyśmy spotkać. Któregoś popołudnia pani Hoving
zorganizowała lunch w ekskluzywnym River Club, na który zaprosiła „tylko parę osób, które
powinny się o was dowiedzieć”. Przyszło osób pięćdziesiąt. Nawrócony narkoman w bardzo
prostych słowach opowiedział o tym, jak zmienione zostało jego Ŝycie. Na sali nie było
nikogo, kto nie byłby tą opowieścią głęboko poruszony.
Walter Hoving został prezesem naszej Rady Nadzorczej.
– Skoro jest pan jednym z nas, panie Hoving – powiedział Paul DiLena – chcielibyśmy
zrewanŜować się panu za ten wspaniały posiłek w River Club. Czy lubi pan lasagnę?
Odpowiedzi udzieliła pani Hoving. Uwielbiała lasagnę, ale – jak powiedziała – tak trudno
znaleźć rzeczywiście dobrą. Tym sposobem państwo Hovings zostali zaproszeni do domu
państwa DiLena na domowej roboty włoskie przysmaki, na widok których aŜ ciekła
człowiekowi ślinka. Kiedy tak siedzieliśmy wszyscy wokół stołu pani DiLena, nie mogłem
powstrzymać się od tego, Ŝeby po cichu nie podziękować Bogu za włączenie do tej pracy
ludzi z tak róŜnych środowisk.
83
Innym sprzymierzeńcem Ośrodka Teen Challenge z kręgów biznesu był pan Grant Simmons
Junior, prezes Simmons Bed Company. Dotarliśmy do niego za pośrednictwem Hovingsów i
mieliśmy do przedstawienia pewną konkretną potrzebę. Chodziło o dwadzieścia łóŜek. Przez
godzinę siedzieliśmy w biurze pana Simmonsa przy Park Avenue i mówiliśmy o naszych
nadziejach, jak równieŜ o tym, w jak dziwny sposób Bóg działa w tym mieście. Pan Simmons
poświęcił nam nie tylko sporo czasu, ale udzielił równieŜ pomocy rzeczowej. Od tamtej pory
wielu chłopców, którzy zwykle sypiali na ławkach stacji metra, spało w Ośrodku na łóŜkach i
materacach od Simmonsa.
Moim zdaniem, jedną z istotnych funkcji, które spełnia nasza misja jest budzenie
zainteresowania działalnością zielonoświątkowców u takich ludzi, jak Walt Hoving, Grant
Simmons, czy Clem Stone. Często słyszałem np. takie uwagi: »Muszę przyznać – powiedział
to jeden z członków naszego komitetu naleŜący do Kościoła Episkopalnego, który
uczestniczył w naboŜeństwie w naszej kaplicy – Ŝe byłem trochę zaszokowany, kiedy po raz
pierwszy usłyszałem jak wasza młodzieŜ chwali Pana i zobaczyłem jak podczas modlitwy
podnoszą ręce. Muszę teŜ jednak przyznać, Ŝe w naszych sercach naprawdę coś się wtedy
działo. My, członkowie Kościoła Episkopalnego mówimy o „rzeczywistej obecności
Chrystusa”. Tu, w tym domu, On rzeczywiście jest.«
Była to najlepsza pochwała pod adresem naszej pracy. To ta właśnie Obecność sprawia, Ŝe
działalność Ośrodka moŜe przynosić uzdrowienie. Poczucie tej Obecności wciąŜ wzrastało,
ale najbardziej odczuwalna zaczęła być wtedy, gdy zaczęliśmy wprowadzać nasze wizje w
czyn.
Zaplanowaliśmy, Ŝe wykorzystamy ten dom w następujący sposób:
Zdecydowaliśmy się w końcu na to, by Ośrodek miał dwudziestu pracowników. KaŜdego
ranka ci młodzi ludzie mieli wstać, zjeść śniadanie, potem spędzić ranek na modlitwie i
czytaniu Biblii. To stanowiłoby sedno naszej działalności. JuŜ dawno odkryłem, Ŝe zbędna
krzątanina pozbawiona podstawy w postaci cichej społeczności z Bogiem nie przynosi zbyt
wiele poŜytku.
Po lunchu wychodzilibyśmy na ulice. Nasza młodzieŜ chodziłaby wyznaczoną trasą w dwu,
trzyosobowych grupach, czujnie wypatrując wszelkich oznak problemów. Nasi pracownicy
byliby przeszkoleni w rozpoznawaniu oznak narkomanii, rozglądaliby się za młodocianymi
alkoholikami czy prostytutkami. Rozmawialiby z członkami gangów, zwłaszcza gangów
walczących.
Ich celem nie byłoby nawracanie, tylko pomaganie w potrzebie. Nawrócenia przyjdą same.
Jeśli rzeczywiście będziemy ludziom pomagać, świat sam wydepcze ścieŜkę prowadzącą do
naszych drzwi.
Większość nastolatków, których chcieliśmy w ten sposób spotkać, nigdy nie miała mieszkać
w Ośrodku. Mieliśmy zamiar zostawiać ich pod opieką jakiegoś duchownego gdzieś w
pobliŜu ich miejsca zamieszkania i oddziaływać za jego pośrednictwem. Chcieliśmy
prowadzić szczegółowe notatki i utrzymywać z podopiecznymi regularny kontakt tak długo,
dopóki nie będziemy mieli pewności, Ŝe stanęli juŜ na własnych nogach.
JednakŜe niektórzy młodzi ludzie mogą być w tak trudnej sytuacji, Ŝe będą potrzebowali
opieki szczególnej. Tych przyjmowałoby się do Ośrodka, gdzie chłopcy zamieszkaliby na
ostatnim piętrze, razem z naszymi pracownikami męŜczyznami, a z kolei dziewczęta – na
pierwszym, z kobietami i małŜeństwami wchodzącymi w skład naszego personelu.
Spodziewaliśmy się prowadzić działalność niemal wyłącznie wśród chłopców, ale jeśli
pomocy potrzebowałaby dziewczyna, nie chcieliśmy odsyłać jej z niczym.
Klucz do tego całego planu leŜał we właściwym doborze personelu.
84
Gdzie miałem znaleźć dwadzieścioro bystrych i energicznych, ale jednocześnie
współczujących i zdrowych męŜczyzn i kobiet, którzy chcieliby pracować za dziesięć
dolarów tygodniowo (bo na tyle tylko pozwalał nam budŜet)?
Za tę zawrotną sumę mieli dosłownie ryzykować Ŝycie. Nawet wtedy, kiedy właśnie
analizowałem problem doboru personelu, jeden z naszych chłopców został pchnięty na ulicy
noŜem. Miał na imię Carlos. Wcześniej był członkiem jednego z najgroźniejszych walczących
gangów w Nowym Jorku – Samobójców. Kiedy jego Ŝycie uległo zmianie, Carlos chciał
wrócić do swojego gangu, Ŝeby opowiedzieć, co mu się przydarzyło. Któregoś dnia wyszedł
właśnie z tym zamiarem. Kiedy trafił na członków swojego starego gangu, tamci natychmiast
otoczyli go kołem.
– Słyszałem, Ŝe się zrobiłeś strasznie religijny – powiedział przywódca Samobójców.
– Zgadza się – powiedział Carlos.
– I podobno nie będziesz się więcej bić.
– To prawda – powiedział Carlos.
Tamten wyciągnął nóŜ.
– Jak cię dźgnę, to będziesz się bił – powiedział.
Lata praktyki nauczyły Carlosa, Ŝe takie wyzwanie to nie Ŝarty. Odskoczył i odłamał
samochodową antenę, która mogła się stać bardzo groźną bronią. Potem nagle zmienił zdanie.
Złamał na kolanie antenę i ją wyrzucił.
– Nie, nie będę się bił – powiedział.
Wtedy przywódca Samobójców dźgnął Carlosa. Wbił mu nóŜ w Ŝebra aŜ po rękojeść.
Chlusnęła krew i Carlos upadł na chodnik. Samobójcy uciekli i zostawili Carlosa wołającego
o pomoc. Gdy w końcu dowieziono chłopca do szpitala Cumberland, jego Ŝycie wisiało juŜ na
włosku. Kiedy go stamtąd wypuszczano, lekarz dał mu przyjacielską radę, Ŝeby na przyszłość
nie głosił kazań chłopcom, którzy noszą noŜe.
Carlos go nie posłuchał, natychmiast wrócił do głoszenia ewangelii na ulicy. MoŜe właśnie
dzięki temu wypadkowi stał się jednym z naszych najskuteczniejszych pracowników.
Kto jednak zdecydowałby się na takie ryzyko? Ilu było takich chłopców jak Carlos?
Jakby w odpowiedzi na to pytanie, pewnego ranka, niedługo po tym jak doprowadziliśmy
budynek do stanu jakiej takiej uŜywalności, otrzymałem telegram z Central Bible College
(szkoły biblijnej) w Sprinfield w stanie Missouri z pytaniem, czy nie przyjechałbym tam na
wykłady. Przyjąłem zaproszenie, poleciałem tam i przedstawiłem studentom przyczyny, które
skłoniły nas do prowadzenia naszej działalności na ulicach. Było to wspaniałe naboŜeństwo,
wszyscy odczuwaliśmy to samo delikatne dotknięcie Ducha Świętego.
Potem wstał dyrektor szkoły i powiedział coś zadziwiającego; stwierdził mianowicie, Ŝe jego
zdaniem, w porównaniu z tym wszystkim, co widział dotąd, nasza działalność najbardziej
przypomina działalność Kościoła z czasów apostolskich. Zaoferował finansową pomoc
kaŜdemu potrzebującemu jej studentowi, który zechce pojechać do Nowego Jorku i pracować
z nami na ulicach. Zainteresowani mieli się ze mną spotkać w szkolnej bibliotece.
Kiedy dotarłem tam parę minut później, w kolejce czekało na mnie siedemdziesięciu
studentów!
Wiedziałem, Ŝe z tych siedemdziesięciu trzeba wybrać dwudziestu. Wziąłem się zatem do
roboty. Odmalowywałem przyszłe ich zadanie w jak najczarniejszych barwach. Nie
obiecywałem im Ŝadnych pieniędzy. Sami mieli opłacić nawet swoją podróŜ do Nowego
Jorku. Byliśmy w stanie zaoferować im jedynie wikt i dach nad głową. Podkreślałem, Ŝe będą
ryzykować Ŝycie. Opowiedziałem im o Carlosie i dwóch innych chłopcach, których pobito na
ulicy. Potem powiedziałem jeszcze, Ŝe czeka ich równieŜ zmywanie naczyń, szorowanie
podłóg i urządzanie całego domu. Ku mojemu zaskoczeniu, pomogło to w wyeliminowaniu
zaledwie dwudziestu.
85
Musiałem więc pozostawić tę decyzję radzie pedagogicznej. Zanim opuściłem Springfield,
wybraliśmy do pracy w Nowym Jorku szesnaście osób. Pozostałą czwórkę wybrano w Lee
College w Tennessee. Kilka tygodni później nasi pracownicy zaczęli się zjeŜdŜać. Przybywali
taszcząc cięŜkie walizki i z ciekawością rozglądali się wokoło. Myślę, Ŝe wszyscy byli trochę
przestraszeni obcymi im nowojorskimi widokami, a kiedy prowadziliśmy ich na górę do
prawie pustych, przypominających baraki sal sypialnych, na pewno zastanawiali się, w co się
właściwie wpakowali. Oto fragmenty listu napisanego krótko po przyjeździe przez jedną z
naszych dziewcząt.
Moi kochani:
Pozdrowienia z Nowego Jorku! Dojechałam do Wielkiego Miasta wczoraj wieczorem o 20.15.
Były straszne tłumy, ale Bóg mi pomógł. T.A.E. nie było w ksiąŜce telefonicznej, bo to nowa
organizacja, ale jakoś znalazłam numer i ktoś mnie zabrał samochodem. Wszyscy inni
przyjechali zaraz po mnie. Po drodze nie miałam Ŝadnych kłopotów. śaden autobus nie był
spóźniony. W drodze z Chicago do Nowego Jorku zatrzymaliśmy się na trzy posiłki i dwa
postoje, więc podróŜowało mi się wygodnie.
Moje plany i obowiązki wyglądają następująco:
1. Zadanie ewangelizowania dziewcząt.
poniedziałek – mam wolne
wtorek – ewangelizacja uliczna
środa – odwiedziny u nastolatek w szpitalu
czwartek – odwiedziny u dziewcząt w więzieniach
piątek – ewangelizacja uliczna
sobota – zajęcia w ramach współpracy z innymi kościołami
niedziela – zajęcia w ramach współpracy ze wspólnotami zielonoświątkowymi.
2. Opieka nad pokojami dziewcząt. Dopilnować, Ŝeby pokoje były wysprzątane, lekcje
odrobione itd.
3. Odpowiedzialność za sprawy muzyczne.
Modlimy się o kogoś, kto mógłby mi pomóc w rozpoczęciu ewangelizowania dziewcząt. W
zeszłym tygodniu w rejonie pracy Joego były trzy morderstwa. Muszę iść pomóc przygotować
kolację. Nie zapominajcie chodzić na naboŜeństwa. Kocham was.
Nigdy nie zapomnę tego wieczoru, kiedy w końcu mogłem powiedzieć Gwen:
– No, kochanie, zaczynamy.
Staliśmy w niewielkiej kaplicy Ośrodka. Dawniej pokój ten był salonem i przy jednej ze ścian
znajdował się duŜy kominek. Bogato rzeźbiony gzyms kominka zabierał sporo miejsca i kiedy
rozmawialiśmy z Gwen, oparłem się właśnie o ten gzyms.
Przypomniałem jej wieczór sprzed półtora roku, kiedy to stojąc w świetle księŜyca za kaplicą
w Philipsburghu, patrzyłem na zboŜe falujące w podmuchach wiatru. Teraz Pan postawił nas
na polu gotowym do Ŝniwa. Dał nam narzędzia: dwudziestu wspaniałych pracowników i
wiarę w to, Ŝe Duch Święty ma moc zmieniać ludzkie Ŝycie.
– Kochanie – powiedziała Gwen – spójrz!
Odsunąłem się nieco i starałem się dojrzeć to, co mi chciała pokazać. I zobaczyłem. Na
gzymsie kominka naszej kaplicy znajdowała się piękna płaskorzeźba przedstawiająca zŜęte,
zebrane i powiązane w snopy zboŜe.
86
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 16
Kiedy tylko nasi pracownicy juŜ się urządzili na nowym miejscu, wziąłem ich do kaplicy i,
stojąc przed płaskorzeźbą zŜętego zboŜa, w skrócie opowiedziałem im o nowojorskich
walczących gangach.
– Kluczowym słowem, jeśli chodzi o gangi, jest przemoc – powiedziałem moim młodym
współpracownikom. – MoŜe się ona wyraŜać bezpośrednio, poprzez wojnę gangów, w
których giną chłopcy, lub przez gwałty, zabójstwa, czy uliczne rozboje. Przejawia się to takŜe
poprzez homoseksualizm, lesbijstwo, stosunki pozamałŜeńskie, narkomanię, pijaństwo. Te
obrzydliwe rzeczy są dla nowojorskich gangów walczących zasadą, nie wyjątkiem.
UwaŜałem, Ŝe ci młodzi ludzie powinni znać przyczyny tego opłakanego stanu rzeczy.
– My, kaznodzieje, często mamy tendencję uŜywania niektórych słów jakby bez głębszego
namysłu – powiedziałem – ale jeśli się sobie uświadomi ich prawdziwe znaczenie, to jest to
słownictwo świetnie przemawiające do wyobraźni. Na przykład mówi się o zgubionych
grzesznikach. W miarę jak poznawałem członków gangów, nie mogłem się oprzeć wraŜeniu,
Ŝe rzeczywiście zachowują się oni tak, jakby byli zgubieni. Włóczyli się bez celu przeraŜeni,
rzucając za siebie ukradkowe spojrzenia. Nosili ze sobą broń, Ŝeby się obronić przed
nieznanym niebezpieczeństwem, w kaŜdej chwili gotowi do ucieczki albo walki o swoje
Ŝycie. Te grupy zagubionych chłopców trzymają się razem dla bezpieczeństwa i w ten
właśnie sposób powstaje gang.
Pracując wśród chłopców na ulicach zaobserwowałem jedną prawidłowość. Faktycznie
wszyscy pozbawieni byli prawdziwego domu. Wyrazy, których uŜywali na określanie swoich
domów to „więzienie” lub „dom okropności”. Chciałem, Ŝeby moi pracownicy sami się
przekonali jak to wygląda, wziąłem więc kilkoro z nich do domu jednego z chłopców, którego
poznałem na ulicy.
Kiedy tam przyjechaliśmy, drzwi były otwarte. W środku nie było nikogo.
– Od razu widać czemu nazywają to „domem okropności” – szepnęła młoda dziewczyna
wychowana na farmie w Missouri. I miała rację. W jednym pokoju mieszkała pięcioosobowa
rodzina. Nie było bieŜącej wody, lodówki ani pieca, tylko kuchenka elektryczna z jedną
płytką, której wytarty sznur leŜał na komodzie. Nie było ubikacji. Na końcu korytarza, w
cuchnącej komórce, z której korzystało osiem rodzin mieszkających na tym piętrze, był sedes
i kran. Pokój miał kiepską wentylację i w powietrzu mocno czuć było gaz. Jedyne w pokoju
okno wychodziło na ślepą ścianę z cegieł oddaloną od niego zaledwie o dwadzieścia
centymetrów. Za całe oświetlenie słuŜyła tej rodzinie pojedyncza czterdziestowatowa
Ŝarówka, która bez Ŝadnej osłony zwisała pośrodku sufitu.
– Czy wiecie ile ci ludzie muszą płacić za ten swój „dom okropności”? – zapytałem. –
Dwadzieścia dolarów na tydzień, osiemdziesiąt siedem na miesiąc. Kiedyś to sobie
obliczyłem: właściciel ma dziewięćset dolarów miesięcznie za sam czynsz i jest to właściwie
w całości jego zysk. Nierzadko się zdarza, Ŝe w ciągu jednego roku pieniądze zainwestowane
w taką ruderę zwracają się właścicielowi w wysokości 20 procent netto.
– Czemu ta rodzina się po prostu nie przeprowadzi?
– Bo tak naprawdę czarni i Portorykańczycy nie mogą mieszkać tam, gdzie chcą – musiałem
przyznać. – To jest miasto gett.
87
– Naprawdę nie mogą dostać się do jednego z tych nowo budowanych osiedli?
śeby odpowiedzieć na to pytanie, wsiedliśmy do samochodu i pojechaliśmy milę dalej, do
wielkiego kompleksu budynków mieszkalnych. Wielu ludzi sądziło, Ŝe te osiedla to
rozwiązanie problemu nowojorskich slumsów. BuldoŜery wjeŜdŜały na takie przeludnione
tereny jak ten, który właśnie zwiedziliśmy, burzyły stare domy czynszowe i budowały na ich
miejscu potęŜne wieŜowce. Teoretycznie mieli być tam lokowani zarówno lokatorzy tych
starych budynków, jak teŜ np. właściciel spoŜywczego sklepiku na rogu, prawnik z
sąsiedztwa i rodzinny lekarz. W praktyce wyglądało to inaczej. Sklepikarz i ludzie
wykonujący wolne zawody nie mogli czekać dwa lata na ukończenie nowego bloku,
wyprowadzali się więc. Tak więc kiedy kończono budowę, kto znajdował się na pierwszych
miejscach listy? Rzecz jasna ludzie znajdujący się w najtrudniejszym połoŜeniu: ci Ŝyjący z
zasiłków.
Skutek był dwojaki. Po pierwsze, okolicę zamieszkiwali teraz wyłącznie ludzie wykorzenieni,
z innych rejonów miasta. Wszyscy więc byli tu zagubieni. Nie ostawała się Ŝadna z
istniejących tu poprzednio instytucji, nie było ani śladu poprzednich struktur sąsiedzkich, w
których mieli swe miejsce ludzie wolnych zawodów i biznesmeni. Po drugie, ludzie Ŝyjący z
zapomóg mieli tu pierwszeństwo, wskutek czego te nowe osiedla, niczym ogromny wir,
wciągały tych mieszkańców Nowego Jorku, którzy z jakichś niefortunnych przyczyn nie byli
w stanie sami o siebie zadbać.
Osiedle, które odwiedziliśmy, zostało zbudowane zaledwie kilka lat wcześniej, ale juŜ widać
było oznaki zniszczenia. Przechodziliśmy obok zdewastowanych, dawno juŜ pozostawionych
swojemu losowi trawników. W kilku oknach na parterze szyby były wybite i nie wstawiono
na ich miejsce nowych. Na ścianach widniały nieprzyzwoite słowa. Korytarze cuchnęły uryną
i tanim winem.
Odwiedziliśmy tu teŜ jedną znaną mi rodzinę. Matka znowu piła. śadne łóŜko w domu nie
było pościelone, a na kuchennym stole stały naczynia po kilku posiłkach. Chłopak, którego
przyszliśmy odwiedzić, siedział na poszarpanym pufie gapiąc się przed siebie bez słowa,
najwyraźniej w ogóle nieświadomy naszej obecności.
– Widywałem tego chłopca w innym nastroju – powiedziałem, kiedy juŜ stamtąd wyszliśmy.
– Potrafi być tak samo nadpobudliwy, jak teraz jest otępiały. Zwykle jest na ulicy. Wyrzucają
go z domu. MoŜe wrócić dopiero wtedy, kiedy matka upije się do nieprzytomności.
To równieŜ, zaznaczyłem, sprzyja powstawaniu walczących gangów. Wystarczyło
zgromadzić tysiąc takich udręczonych rodzin w jednej okolicy i juŜ się miało całą gromadę
osamotnionych, przestraszonych i pełnych wrogości nastolatków, którzy trzymają się razem
w poszukiwaniu poczucia bezpieczeństwa i przynaleŜności. Tworzą sobie dom w ten sposób,
Ŝe walczą o swoje "terytorium", na które Ŝaden obcy nie ma wstępu. To jest ich twierdza. Jej
granice wyznacza się z iście wojskową dokładnością. Północną granicą jest budynek straŜy
poŜarnej, południowa przebiega wzdłuŜ wielkiej autostrady, zachodnią wyznacza rzeka, a
wschodnią – sklep ze słodyczami Flannigana.
Chłopcy ci nie mają zbyt wielu rozrywek. Większość z nich Ŝyje w haniebnym ubóstwie.
Spotkałem kiedyś czternastolatka, który od dwóch dni nie jadł porządnego posiłku. Babcia,
która się nim opiekowała, kaŜdego ranka dawała mu dwadzieścia pięć centów i wyganiała go
z domu. Na śniadanie pił coca-colę za siedem centów, na lunch jadł hot-doga kupionego za
piętnaście centów u ulicznego sprzedawcy, a w porze kolacji śmiał się i mówił, Ŝe przechodzi
na dietę. Przez cały wieczór potrafił ssać najtańszego cukierka, jakiego mógł sobie kupić.
Co jednak najdziwniejsze, tym chłopcom nigdy nie wystarczało pieniędzy na jedzenie, ale
zawsze mieli na butelkę wina.
– To przeraŜające, ile ta młodzieŜ pije – powiedziałem swoim współpracownikom – Wielu z
tych chłopców Ŝyjących na ulicy całymi dniami pije wino. Rzadko są naprawdę pijani – na to
88
ich nie stać – ale nie są teŜ całkiem trzeźwi. Zaczynają pić kiedy się tylko spotkają, o
dziesiątej czy jedenastej rano, i piją póki im się nie skończą pieniądze.
Z rzadka, zwykle z kieszonkowych kradzieŜy albo wymuszania od młodszych dzieci
pieniędzy przeznaczonych na lunch, udawało im się uzbierać we wspólnej kasie
wystarczająco duŜą sumę, Ŝeby mogli sobie kupić coś mocniejszego, a w takiej sytuacji
nierzadko dochodziło w naszym sąsiedztwie do tragedii.
Kiedy wróciliśmy do Ośrodka, ponownie zebrałem nasz personel w kaplicy i opowiedziałem
im o Martinie Ilenskym. Martin był w ostatniej klasie szkoły średniej, a jednocześnie
pracował dorywczo, Ŝeby pomóc niepełnosprawnej matce. Pewnego dnia, kiedy akurat nie
pracował, poszedł na alkoholową imprezę w „domu okropności” swojego kolegi ze szkoły.
Zebrało się tam dziesięcioro nastolatków, sześciu chłopców i cztery dziewczyny. Po godzinie
spędzonej na piciu wódki i tańczeniu w rytm rock and rolla zabrakło trunku. Chłopcy zrobili
zrzutkę na piwo, ale Martin odmówił. Wywiązała się bójka. Któryś z chłopaków wyciągnął
zza paska dwunastocalowy niemiecki bagnet. Jedno szybkie pchnięcie i Martin Ilensky leŜał
martwy na podłodze w kuchni.
– No dobrze… – wiedziałem, Ŝe to, co zamierzam powiedzieć, zbulwersuje niektórych moich
pracowników, świeŜo upieczonych absolwentów seminarium. Odchyliłem się nieco na krześle
z rękami splecionymi za głową. – ZałóŜmy, Ŝe mielibyście moŜliwość porozmawiać przez
parę minut z Martinem Ilenskym gdzieś na ulicy. Pamiętajcie: jeśli pójdzie na tę imprezę, to
jest mu pisana śmierć. Od czego zaczęlibyście tę rozmowę?
– Powiedziałbym mu, Ŝe Jezus zbawia – odezwał się piskliwie jeden z chłopców.
– Tego się właśnie obawiałem.
W oczach młodych ludzi pojawiło się zaskoczenie.
– Musimy bardzo uwaŜać – powiedziałem – Ŝebyśmy nie byli jak papugi. Ja zawsze staram
się być wyczulony na takie religijne zwroty, terminy które juŜ wcześniej gdzieś słyszałem. I
kiedy jestem na ulicy, nie uŜywam ich dopóty, dopóki najpierw nie pomodlę się o to, Ŝeby i
tym razem miały tę samą moc, co w chwili, kiedy wypowiedziano je po raz pierwszy.
– Co – zapytałem – macie na myśli, kiedy mówicie „Jezus zbawia”?
Oczywiście znali odpowiedź – i nie powtarzali odpowiedzi jedynie gdzieś zasłyszanych.
Mówili o czymś, czego rzeczywiście doświadczyli.
– No, to znaczy, Ŝe rodzisz się na nowo – powiedziała jedna z dziewcząt.
Jednak nadal słowa te brzmiały jak wyuczone formułki. Nie pobrzmiewała w nich ta
świeŜość, której potrzebowaliśmy, Ŝeby dotrzeć do serca Martina Ilensky’ego, zanim zginie
zakłuty dwunastocalowym niemieckim bagnetem.
– Co się stało, kiedy się narodziłaś na nowo? – zapytałem tę dziewczynę. Zanim mi
odpowiedziała, na chwilę zamilkła. Potem zaczęła opowiadać o tym, jak pewnego dnia
zmieniło się jej Ŝycie. Mówiła w taki sposób, który przyciągnął uwagę wszystkich
znajdujących się w pokoju. Powiedziała, Ŝe była samotna, przestraszona, a Ŝycie wydawało
się nie mieć sensu.
– Słyszałam wcześniej o Chrystusie – mówiła – ale to imię było dla mnie tylko słowem.
Jednak któregoś dnia znajomy powiedział mi, Ŝe Chrystus moŜe zabrać moją samotność i
strach. Poszliśmy razem na naboŜeństwo. Kaznodzieja zaprosił mnie do wyjścia naprzód i
zrobiłam to. Uklękłam przed wszystkimi i poprosiłam tego „Chrystusa”, który kiedyś był dla
mnie tylko imieniem, Ŝeby zmienił moje Ŝycie. I od tamtej pory nic juŜ nie było takie samo.
Naprawdę jestem teraz inną osobą, chyba dla
tego właśnie mówi się o „narodzeniu na nowo".
– Samotność zniknęła?
– Tak, całkowicie.
– A co ze strachem?
89
– TeŜ zniknął.
– I teraz Chrystus jest dla ciebie czymś więcej niŜ tylko pustym słowem?
– Oczywiście. Samo słowo nic nie moŜe zmienić.
W kaplicy zapadła cisza.
– Puste słowa nie mogły teŜ nic zmienić w Ŝyciu Martina – powiedziałem. – Pamiętajcie o
nim, kiedy jutro wyjdziecie na ulice.
Późną wiosną 1961 roku Ośrodek Teen Challenge działał juŜ na pełnych obrotach.
Codziennie – nawet w poniedziałki, które miały być wolne – nasi młodzi pracownicy
wychodzili na ulice Brooklynu, Harlemu i Bronksu, szukając nastolatków potrzebujących ich
pomocy. Chodzili do szpitali i więzień, do szkół i na podwórka. Prowadzili uliczne
ewangelizacje w Greenwich Village, na Coney Island i w Central Parku. Dzięki ich
działalności, liczba nastolatków przewijających się przez Ośrodek z małej struŜki zmieniła się
w rzekę. W ciągu pierwszego miesiąca naszej akcji zostało zbawionych, jeśli mogę uŜyć tego
słowa w jego najpełniejszym znaczeniu, ponad pięćset chłopców i dziewcząt. Ewangelia
dotarła do serc pięciu setek chłopców i dziewcząt, a ich Ŝycie zostało całkowicie odmienione.
Porzucili gangi, zaczęli rozglądać się za pracą i chodzić do kościoła.
Z tych pięciuset osób około setki przyszło do Ośrodka po konkretną poradę. Zaś z tych stu
osób jedynie garstka była w tak powaŜnej sytuacji, Ŝe musiały one zamieszkać w Ośrodku, by
przebywać w jego pełnej miłości atmosferze.
Jednym z pierwszych chłopców, którzy w naszym Ośrodku doznali uzdrowienia osobowości,
był George. George był przystojnym dziewiętnastoletnim chłopakiem – prawdę mówiąc zbyt
przystojnym, gdy chodzi o jego własne dobro. Nie miał domu. Rodzice wyrzucili go. Byli
oburzeni jego postępowaniem wobec starszych kobiet: chłopak bez przerwy zawierał
znajomości z kobietami dwa razy od siebie starszymi. Zawsze stosował tę samą taktykę:
nawiązywał znajomość ze starszą od siebie samotną kobietą, wzbudzał jej zainteresowanie
opowiastką o swoim cięŜkim Ŝyciu, zdobywał sympatię i prosił o ponowne spotkanie „tylko
Ŝeby porozmawiać. To mi tak dobrze robi”.
Te rozmowy zwykle przeradzały się w bliŜszy związek i George miał juŜ nową przyjaciółkę.
Przeprowadzał się do jej mieszkania, zaś taka kobieta traktowała go jak syna. George był z
zawodu jubilerem. Kiedy tylko udawało mu się dostać do domu, zaraz poruszał temat
biŜuterii i proponował, Ŝe ją naprawi. Zabierał biŜuterię niby to do sklepu swojego
znajomego, a tak naprawdę szedł do najbliŜszego pasera.
Była to dość marna egzystencja jak na młodego, zdrowego męŜczyznę w pełni sił. George
natknął się na jedną z naszych ulicznych ewangelizacji. ChociaŜ nie chciał wtedy z nikim od
nas rozmawiać, w kilka dni później pojawił się w Ośrodku. Przyszedł „tylko dla zgrywu”.
Kiedy wszedł do środka, poczuł jakby dziwne ciepło. Jeden z naszych pracowników, Howard
Culver, zobaczył go i nawiązał z nim rozmowę. Jeszcze przed południem George postanowił
zacząć nowe Ŝycie. Modlił się o to, by nastąpiła w nim zmiana i ten właśnie cud, który nigdy
nie przestanie nas zadziwiać, zdarzył się równieŜ jemu.
– Poczułem się zupełnie tak, jakby ktoś zdjął ze mnie nagle ogromny cięŜar. – opowiadał mi
później. Był niesamowicie podekscytowany tą zmianą, która w nim zaszła. Ciągle o tym
opowiadał; bez przerwy teŜ to rozwaŜał i analizował kaŜdy szczegół.
Mijały dni i George odczuł, Ŝe powinien oddać wszystkie pieniądze, które ukradł. Dostał
pracę, dobrą pracę, bo był to całkiem zdolny chłopak. KaŜdy grosz ponad to, co wydaje na
Ŝycie, idzie na spłatę jego długów. Kiedy spłaci juŜ wszystkie, chce zaangaŜować się w słuŜbę
Bogu.
90
W miarę jak mijały letnie miesiące i jak przez nasz Ośrodek przewijało się coraz więcej
chłopców, stanęliśmy przed pewnym moralnym problemem. W którymś momencie swojego
Ŝycia kaŜdy z naszych chłopców złamał prawo. Co powinien z tym zrobić?
Nie jest to proste pytanie. Chłopcu, w którym nowe Ŝycie jest wystarczająco ugruntowane,
byłoby względnie łatwo odbywać karę więzienia. Jednak to ugruntowanie zwykle wymaga
czasu. Trzeba przejść wiele kryzysów i czasów posuchy, wystarczająco poznać sztukę bycia
chrześcijaninem. Jeśli chłopak przyzna się policji zbyt wcześnie i pójdzie do więzienia,
istnieje ryzyko, Ŝe go stracimy. Z drugiej jednak strony chłopak złamał przecieŜ obowiązujące
w społeczeństwie prawo, i jeśli będzie dusił w sobie winę, to będzie to równieŜ hamowało
jego duchowy rozwój.
Doszedłem do wniosku, Ŝe nie ma jednej właściwej odpowiedzi, identycznej we wszystkich
przypadkach. Często muszę się głowić, jakiej udzielić rady. Weźmy na przykład Pedra.
Mieszkał w naszym Ośrodku juŜ od paru dni i przyszedł mi się wyŜalić:
– Nie mogę jeść, nie mogę spać. W ogóle nie mogę spać.
– Czemu, Pedro?
– Czuję cięŜar wszystkich moich przestępstw. Przygniatają mnie. Muszę iść na policję i się
przyznać.
Wysłuchałem go i doszedłem do wniosku, Ŝe rzeczywiście będzie musiał wszystko wyznać
policji… kiedyś. Pedro nie opowiadał mi szczegółowo o swoich przestępstwach, bo niezbyt
dobrze sobie radził z angielskim, a ja mówiłem bardzo słabo po hiszpańsku. Jednak był
niespokojny i rozstrojony, więc wyglądało na to, Ŝe przyznanie się do wszystkiego policji
byłoby w tym przypadku właściwym wyjściem. Chodziło tylko o czas. Pedro tak niedawno
zaczął nowe Ŝycie, Ŝe kara więzienia niemal na pewno zahamowałaby wszelki rozwój.
Doradziłem mu, Ŝeby rozwaŜył wstrzymanie się na razie z tą decyzją.
On jednak ani myślał tak zrobić.
Poprosiłem więc mojego starego znajomego, Vincente Orteza, Ŝeby posłuŜył nam za tłumacza
i razem wzięliśmy Pedra na policję. Kiedy tam weszliśmy, dyŜurny sierŜant siedział za
biurkiem i jadł kanapkę. Spojrzał na nas i zapytał:
– O co chodzi, proszę pana?
– Jestem pastor Wilkerson, dyrektor misji Teen Challenge – powiedziałem. – Mam tu ze sobą
nastolatka, członka gangu Smoki. Chce się przyznać do paru rzeczy.
SierŜant patrzył na mnie z kamiennym wyrazem twarzy i poprosił o powtórzenie. Kiedy to
zrobiłem, odłoŜył ołówek, przywołał mnie do siebie i zapytał:
– Pastorze, czy to jakiś czubek?
– AleŜ skąd – powiedziałem.
– Ciągle przychodzą do nas ludzie, Ŝeby się przyznać do rzeczy, których nigdy nie zrobili.
Ale jeśli pan uwaŜa, Ŝe ten chłopak jest przy zdrowych zmysłach, to niech z nim pan pójdzie
na górę, do biura naszego detektywa.
Poszliśmy więc na górę i czekaliśmy. Pedro był spokojny. Po chwili przyszedł detektyw i od
razu zapytał, czy zmusiłem Pedra do tego, Ŝeby tu przyszedł.
– Nie – odpowiedziałem – jest tu z własnej woli.
– Zdaje pan sobie sprawę z tego, Ŝe on moŜe pójść do więzienia.
Poprosiłem Vincente Orteza, Ŝeby wyjaśnił to Pedrowi po hiszpańsku. Chłopiec skinął głową.
Tak, rozumiał to.
Detektyw wziął kartkę Ŝółtego papieru, poślinił koniec ołówka i usiadł wygodniej na krześle.
Był bardzo uprzejmy, a poza tym cała ta sprawa zrobiła na nim duŜe wraŜenie.
– Dobrze, Pedro, więc opowiedz mi o tym, do czego chcesz się przyznać.
– Więc – zaczął Pedro przy pomocy Vincente Orteza – czy pamięta pan tego ranionego
noŜem człowieka…? – i zaczął opisywać napad z noŜem, który miał miejsce w Central Parku
dwa miesiące wcześniej. Detektyw odłoŜył ołówek i zawołał innego oficera. Pamiętali tę
91
sprawę i ich zainteresowanie znacznie wzrosło. Pedro szczegółowo opisał wydarzenia, które
doprowadziły do tego pchnięcia noŜem. Był na prochach i potrzebował kolejnej działki. Był z
dwoma innymi chłopakami. Namierzyli młodego człowieka siedzącego samotnie na ławce,
otoczyli go, obrabowali, a potem wpakowali mu nóŜ w brzuch.
Potem Pedro przyznał się jeszcze do dwóch napadów. Detektywi trzymali go tam od szóstej
do dwunastej; ciągle sprawdzali wszystkie fakty. Odnaleźli chłopaka, który został raniony
noŜem, ale on teŜ miał kartotekę na komisariacie i nie chciał wnosić oskarŜenia: nie miał
ochoty się w nic pakować. Sklep, który Pedro okradł dwa razy, równieŜ odmówił wniesienia
oskarŜenia.
– Znam to miejsce – powiedział Vincente Ortez – myślę, Ŝe mają jakiś lewy interes, pewnie
teŜ wolą mieć spokój.
W końcu policja nie znalazła nikogo, kto chciałby wnieść oskarŜenie. Chętnie wypuścili więc
Pedra pod naszą opieką. Wróciliśmy do Ośrodka, a następnego ranka Pedro wstał
najwcześniej ze wszystkich. Swoim śpiewem obudził cały dom. Śpiewał z całych sił i
pozdrawiał kaŜdego tak radośnie, Ŝe po prostu nie mogliśmy mieć mu tego za złe. Pedro był
juŜ innym chłopakiem. Jego serce wypełniała niesamowita radość.
Nie wszyscy nasi chłopcy mieli za sobą tak dramatyczne przejścia. Prawdę mówiąc większość
z tych, którzy trafiają do Ośrodka i, w sensie uczuciowym, odnajdują tutaj dom, to po prostu
zwyczajne, samotne dzieciaki. Niczego wielkiego w Ŝyciu nie dokonały. W swoich domach
nie czuły się nigdy mile widziane, bo rzeczywiście nie były. Wpadały w tarapaty, ale były to
raczej drobnostki, które zwykle stanowiły jedynie symptom. Jest na przykład pewien
wspaniały chłopak, który naprawdę uwaŜa Ośrodek za swój dom. To zwyczajny młody
człowiek zwany Szczęściarzem.
Kiedyś Szczęściarz zupełnie nie mógł sobie poradzić ze swoim Ŝyciem. Ma szeroki uśmiech,
błysk w oku i ciepły uścisk dłoni, ale w przeszłości nie umiał się dostosować do wymogów
otoczenia i nie potrafił znaleźć swojego miejsca w Ŝyciu. Kiedy miał jedenaście lat, zaczął
chodzić na wagary i rozbijać się po całym Bronksie z gangiem zwanym Korony. Jego
ulubionym sportem było rozbijanie szyb w policyjnych wozach patrolowych, a potem
ucieczka. Uciekał goniąc po dachach, a za nim pędzili zdyszani policjanci; lubił teŜ
ryzykowne skoki z jednego dachu na drugi, a kiedy skok mu się nie udawał i musiał się
chwytać najbliŜszej drabinki poŜarowej, Ŝeby nie zginąć, tylko się śmiał.
Szczęściarz zaczął szaleć z innym gangiem, Smokami, i w wieku piętnastu lat został wybrany
na ich szefa. Swój urząd sprawował raczej krótko, bo pewnego dnia znalazł się w więzieniu
za pobicie swojego wychowawcy.
Wypuszczono go sześć miesięcy później, ale wciąŜ nie mógł nigdzie zapuścić korzeni. Uczył
się na piekarza, ale nie mógł się dogadać z nauczycielem. Chodził do szkoły kucharskiej, ale i
tam nie znalazł z nauczycielem wspólnego języka. Uczył się na rzeźnika, a kiedy znów wdał
się w kłótnię z nauczycielem, kazano mu opuścić szkołę.
Ośrodek Teen Challenge jest jedynym miejscem na ziemi, w którym Szczęściarz został na
noc z własnej woli. W chwili, kiedy przestąpił nasz próg, poczuł się jak w domu.
– Co mi się tu szczególnie podoba – mówi nowo przybyłym, których wita tym swoim
szerokim uśmiechem – to to, Ŝe nie obchodzi ich, jakiej człowiek jest rasy czy narodowości.
Zobacz, mają tutaj chłopaków białych, kolorowych i Latynosów, i w Bogu wszyscy stanowią
jedno.
Szczęściarz doznał niezwykle głębokiego duchowego przeobraŜenia. To nowe ciepło i
otwartość wobec ludzi tak bardzo kojarzy mu się z Ośrodkiem, Ŝe mamy trudności z
namówieniem go do postawienia następnego kroku na drodze nowego Ŝycia. Nie pragnie
niczego innego, jak tylko pozostania z nami i pomagania. Więc… pozwoliliśmy mu zostać.
Szczęściarz jest odpowiedzialny za utrzymanie porządku i moŜna na nim polegać. Pracuje
92
tak, Ŝe naleŜałoby mu się wielokrotnie więcej, niŜ te jego dziesięć dolarów tygodniowo.
Pewnego dnia, kiedy będzie juŜ gotowy, Szczęściarz ruszy naprzód, tak jak to robią wszyscy
nasi chłopcy.
Jednak zanim ten dzień nadejdzie, jest u nas zawsze mile widziany.
93
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 17
Letnie upały sprawiały, Ŝe termometr na naszej werandzie wskazywał coraz wyŜsze
temperatury, a Ŝycie Ośrodka ustabilizowało się juŜ na tyle, Ŝe moŜna było mówić o swego
rodzaju rutynie. Naszych dwadzieścioro pracowników miało ręce pełne roboty od wczesnego
rana aŜ do późnej nocy. Ich rozkład dnia wyglądał następująco:
Pobudka o 7.00
Śniadanie o 7.30
Zmywanie naczyń, sprzątanie po śniadaniu
Osobista modlitwa i czytanie Słowa do 9.30
Spotkanie w kaplicy od 9.30 do 11.30
Obiad o 12.00
Zmywanie
Modlitwa
Praca na ulicy od 14.00 do 18.00 (kolację zabieraliśmy ze sobą i jedliśmy razem na ulicy)
Dalsza praca na ulicy do 19.30
Powrót do Ośrodka na wieczorne naboŜeństwo trwające do północy
Cisza nocna
Zadanie prowadzenia Ośrodka szybko przerosło moŜliwości jednego człowieka i w miarę
upływu kolejnych miesięcy udało nam się zgromadzić kadrę złoŜoną z ekspertów, którzy
zarządzali Ośrodkiem o wiele lepiej niŜ byłbym w stanie to robić sam. Na przykład Howard
Culver został naszym administratorem. Dbał o utrzymanie dyscypliny, co nie zawsze było
łatwe, jeśli wziąć pod uwagę dwudziestkę pełnych energii studentów i ciągle zmieniającą się
liczbę młodych członków gangów, których miał pod swoją opieką. śona Howarda, Barbara,
to prawdziwe błogosławieństwo: jest dyplomowaną pielęgniarką. Jej obecność jest bezcenna,
kiedy mamy w ośrodku do czynienia z niedoŜywioną młodzieŜą, a zwłaszcza z narkomanami,
którzy w czasie odwyku cierpią prawdziwie piekielne męki.
Sądzę, Ŝe wszyscy mnie zrozumieją, gdy stwierdzę, Ŝe kolejny członek naszej kadry zajmuje
w moim sercu miejsce szczególne.
To Nicky. CóŜ to był dla mnie za dzień, kiedy Nicky nieśmiało wszedł w drzwi naszego
Ośrodka z piękną dziewczyną u swego boku!
– Davie – powiedział cicho – Chciałbym, Ŝebyś poznał moją Ŝonę, Glorię.
Nicky i Gloria spotkali się na Zachodnim WybrzeŜu, oboje byli w tej samej szkole biblijnej.
Natychmiast podbiegłem, Ŝeby się z nimi przywitać. Uścisnąłem rękę Nicky’emu, poklepałem
go po plecach, Glorię zaś przywitałem tak serdecznie, Ŝe obawiam się, iŜ była tym trochę
zaskoczona.
Nicky, Gloria i ja usiedliśmy w biurze, Ŝeby powspominać. Trudno mi było uwierzyć, Ŝe to
ten sam chłopak, który zaledwie trzy lata wcześniej groził, Ŝe mnie zabije. Przy pierwszym z
nim spotkaniu byłem pewien, Ŝe Nicky to beznadziejny przypadek. A teraz siedział przede
mną jako ktoś zupełnie inny – ordynowany duchowny, pełen planów na przyszłość.
94
– Wiesz, Davie, chciałbym pracować nie tylko z młodzieŜą, ale i z rodzicami – powiedział
pochylając się ku mnie z przejęciem – CóŜ to da, jeśli się pomaga chłopakowi, a ten wraca do
domu, gdzie sytuacja rodzinna jest po prostu tragiczna?
Brzmiało to sensownie, wręcz rewelacyjnie. Pomysł Glorii był równie dobry. Ona równieŜ
chciała pracować w Ośrodku. Uwielbiała dzieci i jej polem działania mieli być Mali Ludzie.
Nicky opowiadał jej wcześniej o ośmio, dziewięcio i dziesięciolatkach, które kręcą się na
obrzeŜach gangów i Gloria zauwaŜyła, Ŝe lepiej jest dotrzeć do tych maluchów zanim
wpakują się w powaŜne kłopoty, niŜ je potem z tych kłopotów wyciągać.
Bardzo się cieszyłem, Ŝe nasza stała kadra się rozrasta. Zajmowaliśmy się wszystkimi
aspektami problemów dzieci ulicy. Ja pracowałem z chłopcami. Nicky – z rodzicami, Gloria –
z Małymi Ludźmi. Mieliśmy jednak pewną sporą lukę: nie było nikogo, kto by się zajmował
przede wszystkim dziewczętami nazywanymi w młodzieŜowym nowojorskim slangu deb.
Kto to taki deb i jaki jest jej związek z gangiem?
W ostatnich latach rola nastoletnich dziewcząt w skomplikowanej strukturze gangów coraz
bardziej zyskiwała na znaczeniu. Ta, którą nazywa się deb, gromadzi wokół siebie jeszcze
kilka innych dziewczyn i razem tworzą rodzaj gangu satelity dla gangu chłopców. Często
przyjmują nazwę, która jest odpowiednikiem nazwy gangu męskiego, np. Kobry i Kobretki.
Dziewczyny, jak się szybko zorientowałem, często były powodem zamieszek na ulicy.
Słyszałem o jednej bijatyce, która zaczęła się dlatego, Ŝe pewna deb poskarŜyła się, Ŝe
przystawiał się do niej chłopak z konkurencyjnego gangu. Potem ta dziewczyna przyznała, Ŝe
to nie była prawda. Wymyśliła tę historyjkę, Ŝeby spowodować bójkę. Zrobiła to dla zgrywu.
Rzadko się zdarza, Ŝeby deb była dziewicą.
– MałŜeństwo nie jest juŜ w modzie, pastorze – mówiły mi te dziewczyny ze śmiechem. Moja
rozmowa z nimi była bezcelowa: swoją niepewność maskowały cynizmem, czyniły mi
niedwuznaczne propozycje. Potrzeba więc nam było dziewczyny wystarczająco atrakcyjnej,
Ŝeby zdobyła szacunek deb, a jednocześnie wystarczająco ugruntowanej w wierze, Ŝeby nie
mogły zbić jej z tropu swoimi zniewagami i kpinami.
Wreszcie taką znaleźliśmy.
– Mamy odpowiednią dziewczynę do pracy wśród deb, kochanie – poinformowałem Gwen
któregoś wieczoru.
– Wspaniale – powiedziała – Mam nadzieję, Ŝe jest ładna. Do tej pracy trzeba ładnej
dziewczyny. Nigdy nie sądziłam, Ŝe będę zachęcać mojego męŜa, Ŝeby znalazł sobie ładną
współpracownicę.
– Rzeczywiście jest ładna – odpowiedziałem. – Nazywa się Linda Meisner. Pochodzi z jakiejś
farmy w stanie Iowa. Mam tylko nadzieję, Ŝe te miastowe dziewczyny jej nie odstraszą.
Praca Lindy wśród deb nie była łatwa. Poznała się z nimi zaraz w pierwszą sobotę swojego
pobytu w Ośrodku. Późnym popołudniem przyszło pięć dziewcząt. ZaŜądały, Ŝeby je
oprowadzić po domu. Linda była gotowa wyświadczyć im tę grzeczność, ale poczułem od
dziewczyn alkohol i próbowałem przełoŜyć ich wizytę.
– Mamy tu naboŜeństwo o 19.30, na które moŜe przyjść kaŜdy kto chce – powiedziałem –
przyjdźcie wtedy, serdecznie zapraszamy.
Dziewczyny wróciły o 19.30 i przyprowadziły ze sobą grupę chłopców.
– Co zrobimy, Dawidzie? – spytała Linda – Te dziewczyny są raczej nietrzeźwe.
– Zacznijmy od rozdzielenia ich – powiedziałem – Chłopcy na jedną stronę, dziewczyny na
drugą.
Nie na wiele się to zdało. Dziewczyny chichotały, naśmiewały się, robiły duŜe balony z gumy
do Ŝucia, wstawały, wychodziły i wchodziły. Kilka z nich wyjęło noŜe i zaczęło obcinać nimi
swoje sznurówki. W samym środku mojego kazania zaczęły się ze mną wykłócać.
95
Przekazałem spotkanie Ŝeńskiemu trio (Linda teŜ w nim śpiewała), ale dziewczęta nie mogły
się przebić przez hałas, jaki panował.
W końcu zrezygnowaliśmy z dalszego prowadzenia naboŜeństwa i staraliśmy się podjąć
indywidualne rozmowy. Większość dziewczyn natychmiast zerwała się ze swoich miejsc i
wyszła trzaskając drzwiami, i to nie raz, a dwa razy. Jedyna, która została, podchodziła
kolejno do chłopaków, obejmowała ich i mówiła:
– Nie wierzcie w to! To nieprawda.
Tamtego wieczoru dziewczyny wygrały. Spotkanie zakończyło się wcześniej i bez Ŝadnych
widocznych rezultatów. W ten sposób Linda zetknęła się ze swoimi przyszłymi znajomymi.
Na domiar złego dowiedzieliśmy się później, Ŝe właśnie tego wieczoru na South Second
popełniono morderstwo.
– To beznadziejna sprawa, Dawidzie – powiedziała Linda następnego ranka – Nie wiem jak
mam pracować z tak trudną młodzieŜą.
– Zaczekaj z podjęciem decyzji, aŜ zobaczysz, co moŜe zdziałać Duch Święty, Lindo.
I juŜ we wtorek Linda po raz pierwszy przekonała się o tym na własne oczy. Później pokazała
mi list, który napisała do rodziców:
…kaŜda chwila przynosi coś nowego. We wtorek wrócił cały gang chłopców i dziewcząt.
Chcieliśmy, Ŝeby przyszli w inny wieczór, ale dziewczyny błagały nas, Ŝebyśmy pozwolili im
przyjść z chłopcami na naboŜeństwo. Obiecały się nie śmiać i dobrze zachowywać, więc
wpuściliśmy wszystkich. W czasie naboŜeństwa śpiewaliśmy „Dziś rozrywa Bóg kajdany”.
Dave zapytał, czy w Ŝyciu kogoś z nich jest coś, co dana osoba chciałaby, Ŝeby Bóg złamał.
Czternastoletnia dziewczyna powiedziała, Ŝe chciałaby zostać uwolniona od upijania się co
wieczór. Inna podciągnęła rękaw i zapytała, czy Bóg wybaczyłby to – pokazała nakłucia po
wstrzykiwanej heroinie. Dziewczyny zachowywały się poprawnie, tak jak normalne
dziewczyny.
Od tamtego czasu dziewczyny z gangów przychodziły do Lindy po pomoc. Na przykład
Elaine, jedna z członkiń miejscowego gangu, przyszła do niej z bardzo powszechnym wśród
deb problemem: powiedziała, Ŝe jej Ŝycie jest zatrute jadem nienawiści. Znałem Elaine. To
była twarda dziewczyna, po prostu zionęło od niej nienawiścią. Sprawiała kłopoty w szkole i
w domu. Kiedy się jej mówiło, Ŝeby usiadła, wstawała, jeśli kazało się jej wstać, siedziała.
Kiedy mówiono, ze ma zostać w domu, wymykała się z niego, a jeśli kazano jej się z domu
wynosić, nic nie mogło jej zmusić do opuszczenia swego pokoju. Rodzice Elaine poddali się i
starali się namówić róŜnych swoich krewnych, Ŝeby co roku na jakiś czas zabierali
dziewczynę do siebie.
Któregoś popołudnia Elaine przyszła porozmawiać z Lindą. Potem Linda opowiadała mi, Ŝe
siedziały w kuchni, piły jakiś napój i rozmawiały. Zaraz na początku Elaine przyznała, Ŝe
duŜo pije. Potem powiedziała, Ŝe ostatnio chodzi na szalone imprezy, które się ostro
zaczynają, a potem jest jeszcze gorzej. Powiedziała, Ŝe jakiś czas temu straciła dziewictwo i
teraz seks jest juŜ dla niej tylko nudną rutyną.
Ni stąd ni zowąd Elaine zaczęła płakać.
– Linda – powiedziała w końcu podnosząc głowę – czy wiesz, Ŝe nigdy się nie łudziłam?
Nigdy, ani razu nie szłam do łóŜka z facetem nie czując tutaj – wskazała na serce – Ŝe to jest
złe. Lindo, nie chcę juŜ więcej siebie nienawidzić. Czy moŜesz mi pomóc?
Wkrótce Elaine zaczęła regularnie przychodzić na nasze naboŜeństwa dla członków gangów,
które odbywały się w kaŜdą środę wieczorem. Zgodziła się opowiedzieć tam wszystkim o
tym, co się stało z jej nienawiścią. Na jej twarzy malował się wyraz takiej samej otwartości,
świeŜości i wolności, jak na twarzy Lindy. Cały czas śpiewała i śmiała się. Zaczęła
przyprowadzać swoich kuzynów i znajomych. Przestała pić i chodzić na szalone imprezy.
96
– Wiesz, Dave, czemu przestała? – powiedziała mi Linda – Powiedziała po prostu, Ŝe nie chce
sobie tym zawracać głowy, bo ma ciekawsze zajęcia.
Elaine nie była odosobnionym przypadkiem. Dzień po dniu docieraliśmy do kolejnych
dziewcząt takich jak Elaine z tym szczególnym rodzajem miłości. Nigdy nie zapomnę dnia, w
którym Elaine wskazała to, co sprawia, Ŝe ta miłość daje odkupienie.
– W końcu do tego doszłam, pastorze Wilkerson – powiedziała – Miłość Chrystusa to miłość
bezwarunkowa.
Elaine miała rację. Miłość Chrystusa to miłość nie stawiająca warunków, miłość, która nie
oczekuje niczego w zamian. To miłość, która chce tego co najlepsze dla tych chłopców i
dziewcząt. I właśnie dlatego jest zdolna odkupić.
W jednym z listów do domu Linda napisała, Ŝe Ŝyje w nieustannym zagroŜeniu.
Nie było w tym Ŝadnej przesady. Robimy co moŜemy, Ŝeby chronić naszych pracowników.
Mamy na przykład taką zasadę, Ŝe na ulicę wychodzi się zawsze w dwu lub trzyosobowych
grupach. Ustaliliśmy, Ŝe dziewczynom nie wolno na ulicy nawiązywać kontaktu z chłopakami
i odwrotnie. Mamy teŜ zasadę, Ŝe pracownicy muszą się ze sobą kontaktować w regularnych
odstępach czasu, zwłaszcza jeśli pracują wieczorem.
Jest to jednak fakt, Ŝe nasi młodzi studenci chodzą po okolicach, w których, ze względu na
bezpieczeństwo, nawet uzbrojeni stróŜe prawa chodzą dwójkami. Spory odsetek nastolatków
w najniebezpieczniejszych dzielnicach miasta nosi przy sobie ukrytą broń. Kiedy chłopak jest
na haju, łatwo o to, Ŝeby ciął noŜem, ot tak, tylko dla zgrywu. Jednak znacznie
powaŜniejszym problemem jest zazdrość, z którą mamy do czynienia wtedy, kiedy pojawienie
się naszych pracowników grozi zerwaniem jakichś dotychczasowych powiązań.
Któregoś wieczoru Linda i jej partnerka, Kay Ware, były na ulicy o późniejszej niŜ zwykle
porze, około północy. Była letnia, upalna noc. Wieczorne naboŜeństwa juŜ się skończyły i
dziewczęta powinny były iść spać, ale tak bardzo chciały podzielić się tym, co odnalazły w
Chrystusie, Ŝe wyruszyły w noc, modląc się, Ŝeby Duch Święty zaprowadził je do jakichś
dziewczyn znajdujących się w potrzebie.
Trafiły na sklep ze słodyczami, zajrzały do środka i zobaczyły cztery nastolatki, które
popijając coca-colę słuchały rock and rolla. Linda i Kay weszły do środka i zaczęły z nimi
rozmawiać. Przyzwyczailiśmy się juŜ do tych niewiarygodnie szybko następujących zmian:
cztery dziewczyny stawiały się tylko krótką chwilę, potem jedna zaczęła płakać.
– Chodźcie – powiedziała inna. – Wyjdziemy na ulicę. Nie chcę, Ŝeby ten palant – wskazała
właściciela – tego słuchał.
Wyszły więc wszystkie na zewnątrz w parną noc. Ledwie znowu zaczęły rozmawiać, kiedy
rozpłakały się jak dzieci wszystkie cztery dziewczyny.
Podeszło do nich dwóch chłopaków.
– Co jest grane? – spytali.
Nastolatki odpowiedziały, Ŝeby spadali. Nie miały ochoty z nimi rozmawiać.
To zaintrygowało chłopców jeszcze bardziej niŜ łzy i tym bardziej zaczęli domagać się
odpowiedzi.
– O co wam chodzi? – zapytali Lindę – Chcecie nam zabrać nasze dziewczyny?
Jeden z nich zmienił ton i zaczął Lindę zaczepiać.
– Chodź do parku, ślicznotko, to ci coś pokaŜę.
Drugi chłopak równieŜ uderzył w tę nutę i Linda i Kay usłyszały propozycje, które wprawiły
je w wielkie zakłopotanie. Dysponowały jednak dobrym sposobem obrony.
Linda nagle się odwróciła i, spojrzawszy chłopakowi, który przewodził zaczepkom prosto w
oczy, dobitnie powiedziała: „Niech Bóg cię błogosławi”.
Chłopakowi opadła szczęka. Wtedy Linda znowu zwróciła się do czterech dziewczyn i
podjęła rozmowę, a chłopcy jeszcze przez chwilę coś tam bąkali, po czym jeden powiedział:
97
– Do diabła z nią! Zostawmy tą świruskę w spokoju.
Linda i Kay wróciły do rozmowy z nastolatkami. Po chwili jednakŜe zorientowały się, Ŝe z
róŜnych stron powoli nadciąga cała grupa chłopców.
– Lepiej uwaŜajcie – szepnęła jedna z nastolatek.
Linda i Kay przysunęły się bliŜej siebie, ale nadal spokojnie rozmawiały. Nagle rozległ się
głośny śmiech i krzyki. Dziewczęta zostały otoczone przez grupę wrzeszczących nastolatków.
Chłopcy wepchnęli się między dziewczyny i oddzielili Lindę i Kay od reszty.
– Słuchaj, mała, wkurzasz mnie – powiedział ich przywódca. – Wciskasz naszym
dziewczynom te religijne gadki? Chcesz je nam zabrać?
Potem znowu zaczęły się nieprzyzwoite teksty. Linda i Kay usłyszały język, z którym nigdy
wcześniej się nie zetknęły. Chłopcy popychali je i wyśmiewali się z nich.
Nagle coś błysnęło w ciemności. Linda spojrzała w tamtą stronę – jeden z chłopców trzymał
w ręku nóŜ w kształcie sierpa, który świecił w mroku niczym księŜyc.
Bez ostrzeŜenia zamierzył się na Lindę. Ona uskoczyła w bok. NóŜ odciął skrawek jej
sukienki, ale nie tknął ciała.
Linda odwróciła się do chłopaka, zanim jeszcze tamten zdąŜył złapać równowagę. Jeszcze raz
wypowiedziała słowa, które pomogły jej poprzednio. Głos miała niski i starała się przekazać
pełnię znaczenia słów, które wypowiedziała:
– Niech Bóg cię błogosławi.
Potem wzięła Kay za ramię.
– Przyjdźcie jutro do Ośrodka, Clinton Avenue 416 – powiedziała. – Będziemy na was
czekali.
Potem razem z Kay wolnym krokiem poszły ulicą.
Z początku chłopcy szli za nimi wykrzykując swoje sprośności. Potem, z powodów których
Linda i Kay dotąd nie potrafią pojąć, przywódca krzyknął reszcie, Ŝeby przestali.
– Słuchajcie – powiedział – dajmy spokój. Nie mam ochoty dziś się z nimi wygłupiać.
Kiedy Linda i Kay wróciły do Ośrodka, całe się trzęsły. Ale następnego dnia znów podjęły
rozmowę z czterema dziewczynami i następnego wieczoru znów wyszły na ulice miasta.
„Cieszę się, Ŝe z Twoją stopą jest coraz lepiej, Larry – pisała Linda w całkiem zwyczajnym
liście do domu – chciałabym powiedzieć Ci, co mam na sercu. Naprawdę czuć tutaj obecność
zła. Wiem, Ŝe moje Ŝycie jest w niebezpieczeństwie. Mam tylko jedno pragnienie… wypalić
się dla Boga”.
98
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 18
W naszych pracownikach nieustannie zadziwiało mnie to, Ŝe pragnęli „wypalić się dla Boga”,
a jednocześnie intensywny tryb Ŝycia i stres nie miały negatywnego wpływu na ich
osobowość.
Zastanawiałem się nad tym, co jest tego przyczyną i myślę, Ŝe chodzi o to, Ŝe Ośrodek stał się
tym, czym chcieliśmy Ŝeby był: domem. Domem przepełnionym miłością, domem w którym
panuje duchowa dyscyplina, wszyscy zmierzają do tego samego, wspólnego celu, ale są w
tym wolni.
Taka właśnie atmosfera stwarza moŜliwość swego rodzaju ucieczki. Dzięki temu nie
grzęźniemy w problemach i potrafimy się teŜ śmiać.
Cieszę się z tego. Nie wydaje mi się moŜliwe, Ŝeby jakikolwiek prawdziwy dom BoŜy mógł
być miejscem monotonnym i ponurym. Zwłaszcza w Ośrodku nie ma miejsca na markotną
minę. Jeśli to nie bitwa na poduszki w sali dziewcząt lub w pokoju chłopców, to cukier w
solniczce. Wszystkie stare numery.
Oczywiście, Ŝe muszę na to reagować groźnym zmarszczeniem brwi, ale nikt na mnie za
bardzo nie zwraca uwagi. Kiedy wpadam na górę drąc się jak przystało na dyrektora, Ŝe
„światła mają być juŜ zgaszone!”, słychać tylko anielskie chrapanie, które trwa do chwili,
kiedy z powrotem zejdę na dół. Martwiłbym się tym brakiem szacunku dla autorytetów,
gdyby nie to, Ŝe dyscyplina przychodzi sama: ci młodzi ludzie są tak zajęci, Ŝe nie zostaje im
za duŜo siły na rozrabianie. Po kilku minutach zabawa ustaje i zaczyna się rozlegać tym
razem juŜ prawdziwe chrapanie.
Te dzikie wybryki, ze szkodą dla dobrych obyczajów, nie ograniczają się niestety wyłącznie
do studentów i nastolatków. Krótko po przyjeździe Nicky’ego i Glorii rozpoczęliśmy akcję o
nazwie „operacja uzdrawiania gangów”. Kościół Glad Tidings miał ośrodek w północnej
części stanu Nowy Jork, farmę Hidden Valley. W czasie najgorętszych tygodni lata
poprosiliśmy o pozwolenie na zabranie tam kilku chłopców z gangów, Ŝeby pooddychali
prawdziwym powietrzem. Nicky i jego Ŝona jechali z nami, podobnie jak Szczęściarz oraz
dziesiątka chłopców z Ośrodka.
W któryś piątek wieczorem Nicky i Gloria postanowili pójść przed snem na przechadzkę.
Szczęściarz wraz z kilkoma innymi chłopcami zawołał mnie na stronę i spytał, czy nie
wziąłbym udziału w figlu, który zamierzają wypłatać Nicky'emu.
– Wiesz, Ŝe Nicky nigdy nie był na wsi – powiedział Szczęściarz, stary wyjadacz, bo
wcześniej był na wsi raz. – Wziąłbyś jedną z tych świec i poszedł z nami?
– Co chcecie zrobić?
– Nic groźnego. Zapolujemy na niedźwiedzia.
Wzięliśmy więc świece, zapaliliśmy je i ruszyliśmy tą samą ścieŜką, którą poszli Nicky i
Gloria. Dość szybko trafiliśmy na tę parę, która juŜ zmierzała w stronę domu.
– Co robicie? – zapytał Nicky.
– Polujemy – odpowiedział Szczęściarz. – Szukamy niedźwiedzi. Chcecie zobaczyć ich
ślady?
99
Ukląkł na ścieŜce i przybliŜył świeczkę do ziemi. W miękkim podłoŜu widać było duŜo
śladów krów. Nicky przyjrzał im się i na pewno stwierdził, Ŝe są to ślady tajemnicze i
nieznane. Niemal było widać jak mu się jeŜy włos. Objął Ŝonę i poprosił o świeczkę.
Nagle Szczęściarz przystanął.
– Co to takiego? – zapytał bardzo cichym i przestraszonym głosem. Wskazał na ścieŜce coś,
co w świetle księŜyca ledwie mogliśmy dojrzeć. Oczywiście wyglądało to jak przyczajony w
mroku niedźwiedź. Gdybym nie wiedział, Ŝe w tym niesamowitym świetle oglądamy właśnie
stary szkolny dzwon, sam bym się przestraszył.
Gdy znowu odszukaliśmy spojrzeniem Nicky’ego, ukrył się juŜ wraz z Ŝoną za pobliskim
jaworem. Pozostali chłopcy podnieśli z ziemi kamienie i rzucali nimi w niedźwiedzia wołając
do Nicky’ego, Ŝeby nie był tchórzem i im pomógł.
Wtedy nagle Nicky się roześmiał. Razem z Ŝoną wyszedł zza drzewa.
– Co tam! – powiedział głośno i odwaŜnie. – Mam wiarę. Będę ufał Bogu. Wierzę, Ŝe On
pomoŜe mi uciec! Po czym wraz z Ŝoną ruszył biegiem w stronę domu, a my dostaliśmy ataku
śmiechu. Kiedy wróciliśmy, zajęliśmy się przygotowaniem Nicky’emu i Glorii gorącej
czekolady. Trzeba było aŜ sześciu kubków, Ŝeby wypłoszyć z nich strach.
Tego lata ze zdziwieniem odkryłem jak bardzo kuchnia przy Clinton Avenue 416 wpływała
na nasze Ŝycie.
MoŜe to Bóg zadbał o to, Ŝebyśmy przez pierwsze długie miesiące naszej pracy w Ośrodku
nie mieli kucharza. Wypróbowaliśmy wszystkie moŜliwe sposoby Ŝywienia się, ale ten jeden,
posiadanie na pełnym etacie kucharza, który wziąłby w swe władanie spiŜarnię, nie został
nam dany. Tak juŜ jest, Ŝe kuchnia stanowi zwykle serce domu, a prawdziwy kucharz zawsze
z niej wszystkich przepędza, Ŝeby móc zrobić to, co ma do zrobienia. Zostajesz więc
wypędzony z serca domu.
W przypadku Ośrodka tak się nie stało, bo nigdy nie mogliśmy znaleźć kucharza.
Tym samym panował tam radosny nieład. I Ŝeby to zrozumieć, trzeba najpierw wiedzieć, skąd
brało się jedzenie. Jak wszystko inne w Ośrodku, zdobywamy jedzenie w ten sposób, Ŝe się o
nie modlimy. To jeden z tych punktów programu, w których mieszkający z nami członkowie
gangów biorą najaktywniejszy udział. KaŜdego dnia modlimy się o jedzenie, a to, jak się ono
pojawia, pozwala tym chłopakom nauczyć się czegoś na temat wiary w bardzo praktyczny
sposób. Ludzie przysyłają szynkę, frytki, owoce, warzywa. Albo teŜ przysyłają pieniądze nie
podając konkretnego celu.
JednakŜe któregoś dnia dzieciaki wstały, umyły się i zeszły na dół na śniadanie, ale na stole
nie było nic. Kiedy dojechałem z domu do biura, w całym Ośrodku aŜ wrzało z powodu braku
jedzenia.
– Chyba tym razem twoja modlitwa nie zadziałała, co Dave? – powiedział jeden chłopak z
gangu.
– Panie – powiedziałem sam do siebie – daj nam lekcję wiary, którą zapamiętamy na zawsze.
Głośno zaś powiedziałem:
– Zróbmy eksperyment. Nie mamy na dzisiaj nic od jedzenia, prawda?
Chłopcy skinęli głowami.
– A Biblia mówi: „Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”, prawda?
– Skoro tak twierdzisz…
Zaśmiałem się i spojrzałem na pastora Culvera, który wzruszył ramionami i skinął głową,
jakby chciał powiedzieć, Ŝe nauczy chłopaka Modlitwy Pańskiej.
– Więc moŜe pójdziemy teraz wszyscy do kaplicy i pomodlimy się, Ŝebyśmy dostali albo
jedzenie, albo pieniądze, Ŝeby je kupić.
– Jeszcze przed lunchem, co Dave? – powiedział chłopak. – Jestem coraz bardziej głodny.
– Przed lunchem. Ile tu mamy osób? – rozejrzałem się wokół. Liczba mieszkańców Ośrodka
nieustannie się zmieniała. Tego dnia trzeba było nakarmić dwadzieścia pięć osób.
100
Wyliczyłem, Ŝe na obiad i kolację dla tylu osób potrzeba by trzydziestu, trzydziestu pięciu
dolarów. Pozostali zgodzili się ze mną. Poszliśmy więc do kaplicy, zamknęliśmy drzwi i
zaczęliśmy się wszyscy modlić.
– Skoro tu jesteś, Panie – mówił chłopiec z gangu – to czy mógłbyś zadbać o to, Ŝebyśmy nie
chodzili głodni przez resztę lata?
Spojrzałem na niego, odrobinę poirytowany. Wydało mi się, Ŝe to juŜ chyba lekka przesada.
Musiałem jednak przyznać, Ŝe gdybyśmy nie musieli się ciągle martwić o tak podstawowe
potrzeby jak jedzenie, to moglibyśmy popracować równieŜ nad innymi rodzajami modlitwy.
Jedną z cech modlitwy w Ośrodku jest to, Ŝe bywa dość głośna. Często modlimy się na głos i
panuje wśród nas wolność w Duchu, która czasem przeraŜa tych, którzy spotykają się z tym
po raz pierwszy. Mogą myśleć, Ŝe to jakieś dziwne zwyczaje, bo nie zdają sobie sprawy z
tego, Ŝe w ten sposób po prostu wyraŜamy przed Bogiem to, co naprawdę czujemy. Jeśli się
modlimy o coś, na czym nam zaleŜy, wypowiadamy to nie tylko ustami, ale daje się to
równieŜ odczuć w tonie modlitwy.
A tego ranka bardzo nam zaleŜało. Właśnie kiedy nasz ton nie pozostawiał Ŝadnych
wątpliwości co do naszych uczuć, zjawił się ktoś obcy.
Nawet nie usłyszeliśmy pukania do drzwi kaplicy. Kiedy w końcu ta osoba otworzyła drzwi i
zobaczyła dwadzieścia pięć osób na kolanach dziękujących Bogu za jedzenie, które dał w
przeszłości i dziękujących Mu równieŜ za to, które dopiero w jakiś sposób da w związku z tą
nagłą potrzebą, jestem pewien, Ŝe poŜałowała, Ŝe w ogóle przyszła.
– Przepraszam – powiedziała łagodnie.
– Przepraszam! – powtórzyła nieco głośniej.
Byłem blisko, więc ją usłyszałem i natychmiast wstałem. Reszta pracowników i członków
gangu dalej trwała w modlitwie.
Zanim wyjawiła nam powód swojej wizyty, kobieta ta trochę się wahała. WciąŜ zadawała
pytania, ale zauwaŜyłem, Ŝe im więcej się dowiadywała na temat naszej działalności, tym
większy okazywała entuzjazm. W końcu zapytała o tę sesję modlitewną, której właśnie była
świadkiem. Opowiedziałem jej o tym, jak dziś rano po przyjeździe dowiedziałem się, Ŝe w
domu nie ma juŜ Ŝadnej Ŝywności, jak równieŜ o celu modlitwy.
– Kiedy zaczęliście się modlić? – zapytała.
Zastanowiłem się chwilę.
– Jakąś godzinę temu.
– Wie pan – powiedziała – to naprawdę nadzwyczajne. Bardzo mało wiedziałam o tym, co tu
robicie, ale jakąś godzinę temu poczułam nagle potrzebę zrobienia czegoś, co jest zupełnie do
mnie niepodobne. Poczułam, Ŝe powinnam wybrać moje oszczędności i przynieść je wam.
Teraz juŜ znam przyczynę.
Wreszcie wyjawiła powód swojej wizyty.
PołoŜyła na moim biurku białą kopertę, wyraŜając przy tym nadzieję, Ŝe na coś się przyda.
Podziękowała mi za pokazanie jej naszego Ośrodka i poszła. Koperta zawierała trochę ponad
trzydzieści dwa dolary, czyli dokładnie taką sumę, jakiej potrzebowaliśmy, Ŝeby się wyŜywić
przez resztę dnia.
I wiecie co, modlitwa tego nastolatka równieŜ została wysłuchana! Do końca lata nigdy juŜ
nie brakowało nam jedzenia.
Jeszcze trudniej było znaleźć pieniądze na funkcjonowanie całego Ośrodka. Gdy zbliŜał się
czas, kiedy to nasi młodzi pracownicy musieli wracać do szkoły, obliczyliśmy, ile kosztowało
nas prowadzenie Ośrodka na pełnych obrotach przez całe lato. Zdziwiło nas jak wiele na to
poszło pieniędzy.
Mieliśmy do zapłacenia comiesięczne raty hipotecznego kredytu, rachunki za prąd i jedzenie,
druk i transport. Kupowaliśmy teŜ odzieŜ dla naszych chłopców z ulicy, których ubrania
101
często trzeba było po prostu wyrzucać, były teŜ rachunki za róŜnego rodzaju naprawy oraz
podatki. Do tego pensje: nawet te niskie wynagrodzenia, które wypłacaliśmy naszym
pracownikom, razem stanowiły sumę dwustu dolarów. Ogółem wszystkie nasze stałe wydatki
pochłaniały ponad tysiąc dolarów tygodniowo.
A nigdy nie mieliśmy w banku więcej niŜ tylko parę dolarów. Zwykle stan naszego konta
wynosił mniej niŜ sto dolarów. Jak tylko wpływały pieniądze, natychmiast pojawiała się jakaś
nagląca potrzeba. Często tęskniłem za tym, Ŝeby nasza sytuacja finansowa pozwoliła nam
odetchnąć nieco swobodniej. Jednak równie często wracam do przekonania, Ŝe Pan chce,
Ŝebyśmy Ŝyli właśnie w ten sposób. Jednym z najtrudniejszych wyzwań, jakie rzuca nam
wiara jest to, abyśmy całkowicie ufali Bogu, Ŝe zaopatrzy nas we wszystko, czego
potrzebujemy, by wykonać Jego pracę. A kiedy tylko będziemy mieli pokaźne saldo w banku,
przestaniemy polegać na Nim w taki sposób, jak to robimy teraz, z dnia na dzień, z godziny
na godzinę, nie tylko w potrzebach duchowych, ale równieŜ materialnych.
Skąd bierze się te tysiąc dolarów tygodniowo?
Sporą część tej sumy zbierają same nastolatki. Młodzi ludzie w całym kraju odpowiedzieli na
nasz apel dotyczący tego przedsięwzięcia i pomagają je nam finansować. Pilnują odpłatnie
dzieci, koszą trawniki i myją samochody. Setki z nich zobowiązały się przysyłać pięćdziesiąt
centów tygodniowo, Ŝeby pomóc takim jak oni nastolatkom. Dostajemy niewielkie sumy, ale
błogosławimy i doceniamy kaŜdy grosz.
Są teŜ pojedyncze kongregacje w całym kraju, które wciągnęły nas na listę wspieranych przez
siebie misji. Któregoś dnia przyjechała do nas pewna pani z Florydy. Przeczytała o Ośrodku
Teen Challenge, ale nie zdawała sobie w pełni sprawy z ogromu problemów, z jakimi boryka
się młodzieŜ tego miasta, dopóki nie oprowadziliśmy jej po okolicy wyjaśniając, co ogląda na
własne oczy. Tu młoda alkoholiczka, tam piętnastoletnia męska prostytutka, tu chłopak, który
nie moŜe zerwać z braniem heroiny, tam chłopiec, który po prostu czuje się samotny. Kiedy
wróciła do swojej wspólnoty, stanęła przed całym zgromadzeniem i opowiedziała, co
widziała.
– My tu Ŝyjemy w komforcie, podczas gdy tamte dzieci łakną duchowej pomocy. Jeśli chodzi
o mnie, wzięłam sobie potrzeby tego Ośrodka do serca i zamierzam go wspierać. Mam
nadzieję, Ŝe do mnie dołączycie. Oni potrzebują dosłownie kaŜdego centa.
Wszystkie te źródła nie mogły jednakŜe zaspokoić specjalnych potrzeb Ośrodka, takich jak
sfinansowanie do końca kupna budynku. NaleŜało to potraktować jako sprawę wyjątkową i
jako taką oddać Bogu.
Właśnie teraz, kiedy w końcu wszystko zaczęło się układać, wiedziałem, Ŝe czeka nas kolejny
krytyczny punkt. Za dwa tygodnie mieliśmy zapłacić drugą ratę hipotecznego kredytu:
piętnaście tysięcy dolarów!
Mówiąc szczerze, po prostu starałem się nie myśleć o nadchodzącym terminie kolejnej raty.
Oczywiście nie odkładałem Ŝadnych pieniędzy z myślą o tej potrzebie. I tak ledwie
wiązaliśmy koniec z końcem.
Nasz termin upływał 28 sierpnia 1961 roku. AŜ za dobrze wiedziałem, Ŝe tego dnia staniemy
twarzą w twarz z twardą rzeczywistością.
102
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 19
Im bardziej zbliŜał się termin kolejnej raty, tym bardziej byłem zdecydowany w jakikolwiek
sposób znaleźć pieniądze, bo czekało nas jeszcze jedno wyzwanie, inne niŜ wszystkie, z
jakimi mieliśmy do czynienia dotąd.
Któregoś dnia późnym popołudniem zadzwoniła do mnie Maria i powiedziała, Ŝe chciałaby
się ze mną spotkać.
– Oczywiście Mario, masz nasz nowy adres.
Poprosiłem do siebie Lindę i pokrótce opowiedziałem jej o Marii.
– Powinnaś ją poznać. Ma ogromne moŜliwości, mogłaby wiele osiągnąć, jeśli tyko zostałaby
właściwie ukierunkowana. Jest odwaŜna, ale tak, jak się jest odwaŜnym będąc członkiem
gangu. Kiedy miała zostać szefową swojego gangu, musiała stanąć pod ścianą i pozwolić,
Ŝeby wszyscy inni bili ją tak mocno jak tylko dali radę. Jest świetną organizatorką, ale
marnuje te zdolności w gangu: udało jej się stworzyć grupę złoŜoną z ponad trzystu
dziewcząt.
Nie sądzę jednak, Ŝeby jej zamiar odwiedzenia mnie miał związek z gangiem. Myślę, Ŝe chce
przyjść dlatego, bo znów wróciła do heroiny.
Opowiedziałem Lindzie w skrócie o walce Marii z nałogiem. O tym, Ŝe kiedy spotkałem ją po
raz pierwszy ponad cztery lata temu, wstrzykiwała sobie narkotyk do Ŝyły, ale starała się
rzucić ten nałóg po tym, jak w hali St. Nicholas wyszła naprzód. Potem wyszła za mąŜ i przez
jakiś czas wszystko wydawało się układać dobrze. Maria opuściła gang, Johnny dostał pracę,
pojawiły się dzieci.
Ale któregoś dnia Maria i Johnny pokłócili się. Maria natychmiast skontaktowała się z
dilerem. Znowu zaczęła brać. Potem ponownie na krótko z tym zerwała, a teraz, byłem tego
niemal pewien, zadzwoniła, by powiedzieć, Ŝe znowu bierze.
Podczas kiedy rozmawiałem z Lindą, weszła sekretarka i powiedziała, Ŝe Maria juŜ przyszła.
Jak strasznie zmieniła się ta dziewczyna od czasu, kiedy ją ostatnio widziałem! Kiedy weszła,
oboje z Lindą powstaliśmy. Zachowaliśmy się trochę dziwnie, jakbyśmy po prostu czuli, Ŝe
naleŜy powstać na widok śmierci.
Oczy Marii były szkliste, ciekło jej z nosa. Miała ziemistą cerę, matowe i potargane włosy.
Obcasy jej butów były zdarte, była bez pończoch i widać było czarne owłosienie jej nóg.
Jednak najbardziej rzuciły mi się w oczy jej ręce. Zamiast luźno spoczywać u boków, były
lekko uniesione. Co chwilę jej dłonie zaciskały się w pięści, po czym je rozluźniała, jakby
przy najmniejszej prowokacji gotowa była się bić.
– Pastorze Wilkerson – powiedziała – nie muszę chyba mówić, Ŝe potrzebuję pomocy.
– Wejdź, Mario – powiedziałem, podając jej krzesło.
– Usiądź – powiedziała Linda – Zrobię ci herbaty.
Biedna Linda, nie wiedziała, Ŝe w slangu narkomanów spotkanie przy herbatce (tea party)
oznacza wspólne wstrzykiwanie narkotyku.
Musiała ją zaskoczyć gwałtowna reakcja Marii.
– Nie! – powiedziała – Niczego nie chcę!
Usiadła.
– Jak dzieci?
103
– Skąd mam wiedzieć?
– Zostawiłaś Johnny’ego?
– Kłócimy się.
Spojrzałem na Lindę.
– Mówiłem Lindzie o tobie. Wszystko, dobre i złe. Jak juŜ porozmawiamy, chciałbym, Ŝebyś
się z nią lepiej poznała. Sporo robi wśród dziewcząt w mieście. Wybrałem ją, bo umie
człowieka zrozumieć. Dogadacie się.
Maria i Linda porozmawiały ze sobą. Później Linda przyszła do mojego biura, zmartwiona, Ŝe
nie udało jej się dotrzeć do Marii.
– To te narkotyki, Dave – powiedziała – Co za diabelska trucizna! To śmierć na raty!
Kilka dni później sprawy przybrały jeszcze gorszy obrót. Maria zadzwoniła do Lindy. Błagała
o pomoc. Mówiła, Ŝe właśnie pakuje się w powaŜne kłopoty i nie wie jak się od tego
powstrzymać. Wzięła właśnie trzecią działkę heroiny i wypiła całą butelkę whisky, a teraz
razem ze swoim starym gangiem idzie się bić z gangiem wrogów.
– Zamierzamy zabić dziewczynę o imieniu Dixie – powiedziała – musisz przyjechać i nas
powstrzymać.
Linda i jej dwie partnerki natychmiast pojechały na 134 ulicę na Manhattanie. Wpadły do
głównej siedziby Ŝeńskiego gangu. Spędziły tam ponad godzinę, ale zanim wyszły, walkę
odwołano.
– Dave – powiedziała Linda po powrocie – sytuacja jest rozpaczliwa. Po prostu musimy coś
zrobić dla tych dziewczyn.
Co to jest narkomania?
Cztery lata zajęło mi stworzenie sobie pełnego obrazu tego skomplikowanego i groźnego
zjawiska, jakie kryje się za prostym słowem narkotyki. Ale obraz, który się w końcu wyłonił,
jest wstrząsający.
Zgodnie z ostatnimi oficjalnymi danymi, w samym mieście Nowy Jork jest ponad 30 tysięcy
narkomanów, a te statystyki bazują jedynie na rejestrach tych, którzy trafiają do szpitali,
więzień lub szpitali psychiatrycznych. Tysiące innych heroinę wdychało albo wstrzykiwało
sobie narkotyk podskórnie: tysiące męŜczyzn, kobiet i dzieci skazanych na to, co Linda
obrazowo określiła jako „śmierć na raty”.
Wśród narkomanów jest tylu nastolatków, Ŝe mogliby zaludnić małe miasteczko: co najmniej
cztery tysiące! Jednak bardziej znaczące i bardziej przeraŜające jest to, Ŝe odsetek
nastoletnich narkomanów stale rośnie. A jeszcze naleŜy wziąć po uwagę fakt, Ŝe co roku setki
narkomanów opuszczają szeregi nastolatków po prostu dlatego, Ŝe dorastają.
Aby zrozumieć zagroŜenie i wyzwanie, jakie rzuca zjawisko narkomanii wśród nastolatków,
najpierw musiałem pojąć, jak ogromne zyski czerpią z tego procederu handlarze narkotyków.
Bez wątpienia najpowszechniej uŜywanym uzaleŜniającym narkotykiem w Nowym Jorku jest
heroina, pochodna opium. Kilogram heroiny moŜna kupić w Bejrucie, w Libanie, za trzy
tysiące dolarów. Po przebyciu drogi z Bejrutu, ten sam kilogram, wielokrotnie przemycany,
kupowany i sprzedawany, na ulicach Nowego Jorku osiąga cenę trzysta tysięcy dolarów. W
okresach ograniczonych dostaw te same zainwestowane trzy tysiące dolarów moŜe przynieść
w zamian milion! KaŜdy interes, który moŜe zmienić trzy tysiące dolarów w milion (wolny od
podatku), będzie kwitł.
Jeśli oprócz zysku uwzględni się fakt, Ŝe uniemoŜliwienie przemytu jest praktycznie
niemoŜliwe, to zrozumiemy w pełni dlaczego handel narkotykami w Nowym Jorku ma się
dobrze. śeby dwunastu celników przeszukało zaledwie jeden statek, potrzeba dobrych kilku
godzin. KaŜdego roku do portów Nowego Jorku przybija z zagranicy dwanaście tysięcy
pięćset statków, a do tego trzeba dołoŜyć osiemnaście tysięcy samolotów. Do przeszukiwania
tych trzydziestu tysięcy przewoźników Urząd Celny Departamentu Skarbu Państwa Stanów
104
Zjednoczonych dysponuje marną liczbą 265 ludzi. Efekt jest taki, Ŝe ktoś dotąd nie notowany
jako przemytnik moŜe dostać się do miasta praktycznie bez Ŝadnego ryzyka, niosąc wartą
milion dolarów heroinę zaszytą w małych jedwabnych woreczkach poukrywanych w róŜnych
częściach ubrania.
Ale jakim sposobem sprzedawcy znajdują nabywców? Oto wyjaśnienie:
Ostatnio w gazetach głośno było o tym, Ŝe dealerzy kręcili się w pobliŜu jednej ze szkół w
mieście. Dla władz szkolnych nie było to nic nowego. Wiedziały, Ŝe większość narkomanów
dostaje pierwszą próbkę narkotyku w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły. Uczniom Junior High
School nr 44 na Brooklynie zabroniono ostatnio opuszczać budynek podczas przerwy na
lunch. Władze uznały to posunięcie za konieczne dla ochrony dzieci. Tak powszechne było w
najbliŜszej okolicy namawianie do brania narkotyków! Dilerzy zuchwale wyczekiwali tuŜ
obok szkolnego podwórka, a czasami po prostu na nie wchodzili.
Handlarze oferują darmowe próbki towaru. Pewien chłopiec (imieniem Joseph), którego
miałem okazję bardzo dobrze poznać, opowiadał mi, jaki jest ich sposób działania.
– Taki diler zabiera cię do samochodu, w którym być moŜe siedzi juŜ ktoś z twojej klasy i pali
trawkę. „Marihuana ci nie zaszkodzi” – mówi. Potem powiada, Ŝe to nie uzaleŜnia. I
rzeczywiście tak jest, ale marihuana prowadzi do cięŜszych narkotyków. Diler stara się
przekonać cię, Ŝebyś zapalił, a jeśli się wahasz, inni chłopcy zaczynają się śmiać i nazywają
cię tchórzem, aŜ w końcu się poddajesz i bierzesz jednego skręta. Tak właśnie było ze mną.
Historia Josepha jest typowa. Taki nastolatek zaczyna palić na tylnym siedzeniu samochodu
jakiegoś handlarza. Dowiaduje się, Ŝe marihuaną nie naleŜy się zaciągać tak jak papierosami.
Trzeba ją wdychać, aŜ od dymu zacznie ci się kręcić w głowie. Wróciwszy tego pierwszego
dnia do szkoły chłopak stwierdza, Ŝe przestają dla niego istnieć jakiekolwiek problemy.
Większość narkomanów to ludzie samotni, sfrustrowani, pełni złości i zwykle pochodzący z
rozbitych domów. Jedna próbka cudownego ziela i chłopak odkrywa, jak to jest być
nieustannie szczęśliwym. Zapomina o ojcu alkoholiku i matce, która włóczy się nie wiadomo
gdzie, przestaje go wzruszać brak miłości w jego Ŝyciu, czy ubóstwo, które sprawia, Ŝe musi
gnieść się w tym samym łóŜku ze swoimi dwiema siostrami i w tym samym pokoju, co
rodzice. Zapomina o tym wszystkim. Jest wolny, a to znaczy bardzo wiele.
Następnego dnia usłuŜny handlarz tylko czeka, Ŝeby zaproponować kolejną dawkę nieba.
Kiedy chłopak jest gotowy, zapoznaje się go z czymś mocniejszym: z heroiną. Tutaj równieŜ
stosuje się tę samą taktykę: darmowa dawka narkotyku za pierwszym razem, czy za
pierwszymi dwoma razami. Diler z chęcią godzi się na taką inwestycję, bo wie, Ŝe zaledwie
piętnaście dni nieprzerwanego zaŜywania heroiny prowadzi do uzaleŜnienia!
A teraz iście szatański podstęp tego całego biznesu:
Heroina kosztuje od trzech do piętnastu dolarów za „działkę” – działka to dawka heroiny w
małym celofanowym pojemniczku, wystarczająca na jedną szprycę, czyli doŜylny zastrzyk
narkotyku.
– Davie – powiedziała mi pewna dwudziestoletnia dziewczyna na głodzie – mój nałóg
kosztuje mnie sześćdziesiąt dolarów dziennie. Słyszałam o takich, którzy dziennie potrzebują
stu dolarów.
Stwierdziłem jednak, Ŝe w większości przypadków nałóg wymaga wydania dwudziestu pięciu
lub trzydziestu dolarów dziennie. Skąd nastolatek, który dostaje dwadzieścia pięć centów na
lunch ma wziąć dwadzieścia pięć dolarów?
MoŜe wejść na drogę przestępstwa. Rozboje, kradzieŜe kieszonkowe, kradzieŜe w sklepach,
włamania do mieszkań, napady z bronią w ręku i włamania do samochodów dokonywane
przez nastolatków stały się w Nowym Jorku jednym z powaŜniejszych problemów, i policja
twierdzi, Ŝe ich przyczyną jest narkomania. Jednak chłopak dostaje od pasera tylko jedną
trzecią wartości skradzionych rzeczy. Tak więc, aby znaleźć na narkotyki te dwadzieścia pięć
dolarów dziennie, musi ukraść rzeczy warte siedemdziesiąt pięć dolarów. Szef
105
Nowojorskiego Biura ds. Narkotyków, inspektor Edward Carey szacuje, Ŝe właśnie z powodu
narkomanii, w samym tylko mieście, popełniane są kradzieŜe na sumę 200 milionów dolarów
rocznie.
KradzieŜ nie jest jednak rozwiązaniem dla chłopaka, który wpadł w nałóg. Wymaga to zbyt
wiele pomysłowości i zachodu, poza tym zawsze wiąŜe się z ryzykiem. O wiele łatwiej
samemu zostać sprzedawcą.
Któregoś wieczoru na ciemnym rogu ulicy pewien nastolatek opowiedział mi, jak to było w
jego przypadku. Karl ma osiemnaście lat. Od trzech lat bierze doŜylnie. Kiedy po raz
pierwszy zdał sobie sprawę, Ŝe jego nałóg kosztuje go piętnaście, potem dwadzieścia, a
jeszcze potem dwadzieścia pięć dolarów dziennie, poszedł do swojego dostawcy i
zaproponował, Ŝe pomoŜe mu sprzedawać.
– O nie, kochasiu. Jeśli chcesz sprzedawać, musisz sobie znaleźć własnych klientów.
I to właśnie zdanie wyjaśnia, dlaczego narkomania rozprzestrzenia się tak szybko.
śeby opłacić narkotyki dla siebie, Karl wciskał je młodszym chłopcom. UŜywał tej samej
techniki, której uŜyto wobec niego. Mówił, Ŝe nałóg „wart jest tych paru dolców”. Wybierał
co wraŜliwszych, bardziej pokrzywdzonych i zamkniętych w sobie chłopców i wywierał na
nich presję. Jeśli nie chcieli palić marihuany, nazywał ich tchórzami. W końcu Karlowi udało
się rozwinąć własny interes. W łańcuchu wciąŜ rozprzestrzeniającego się uzaleŜnienia znalazł
się nie jeden, ale dziesięciu nowych chłopców.
Zawsze zadawałem tym chłopakom, obok innych pytań, równieŜ to: „Czemu po prostu tego
nie zaniechasz?"
ZałóŜmy, Ŝe chłopak rzeczywiście chce przestać. Oto co go czeka. Jakieś dwie godziny po
tym jak przestaje działać ostatnia szpryca, zaczynają się objawy narkotykowego głodu.
Najpierw całe ciało, wszystkimi swoimi porami, zaczyna błagać o porcję narkotyku. Potem
chłopak zaczyna się pocić. Wstrząsają nim dreszcze, dostaje coraz wyŜszej gorączki. Zaczyna
wymiotować. Całymi godzinami ma nudności. Nerwy w całym ciele od stóp do czubka głowy
napinają się jak struny, powodując rozdzierający ból. Zaczyna mieć halucynacje i koszmary
okropniejsze niŜ mógłby sobie wyobrazić jakikolwiek alkoholik.
Trwa to całe trzy dni. Jeśli nie udzieli mu się pomocy, po prostu nie da sobie rady. Ale nawet
w przypadku udzielenia pomocy, zaledwie jeden na dziesięciu ma szanse uwolnienia się od
nałogu. KaŜdego roku do szpitala United States Public Health Service w Lexington przyjmuje
się trzy i pół tysiąca narkomanów. Ponad sześćset osób – lekarzy i pomocniczego personelu
medycznego – stara się im pomóc wyrwać ze szponów nałogu. JednakŜe dwadzieścia lat
trwające badania przeprowadzone w latach 1935–1955 wykazały, Ŝe 64 procent narkomanów
wraca do nałogu! O wiele więcej wróciło do narkotyków, ale nie pojawiło się więcej w
szpitalu. Dr Murray Diamond, ordynator tego szpitala twierdzi, Ŝe 85 do 90 procent
narkomanów w końcu wraca do nałogu.
– Kiedy juŜ się w to wpadnie – powiedział mi chłopak, który był w Lexington – to na dobre.
Skołowałem sobie działkę w pięć minut po tym, jak stamtąd wyszedłem.
Co się dzieje z tymi dziewięcioma na dziesięciu narkomanów, którzy nie mogą zerwać z
nałogiem? Następuje fizyczne wyniszczenie, bolesne i odraŜające. Karl, nawet wtedy, kiedy
wciskał młodszym chłopcom narkotyki, miał przy sobie broszurę z nowojorskiego
departamentu policji opisującą fizyczne skutki ciągłego zaŜywania narkotyków:
„Człowiek uzaleŜniony od narkotyków to po prostu Ŝywy trup. Wiele jest objawów
zdradzających uzaleŜnienie – czasami mogą występować tylko niektóre z nich:
Psucie się i wypadanie zębów, utrata apetytu, nieprawidłowe funkcjonowanie Ŝołądka i jelit,
zapalenie pęcherzyka Ŝółciowego, Ŝółtawy kolor oczu i skóry. W niektórych przypadkach
występuje mocne zaczerwienienie błon śluzowych nosa, zanika przegroda nosowa, co
106
utrudnia oddychanie. Zmniejsza się poziom tlenu we krwi, rozwija się bronchit i gruźlica.
Zanikają dobre cechy charakteru, górę biorą złe. Zostają równieŜ zaatakowane organy
płciowe. śyły zapadają się pozostawiając sinawe blizny. Na skórze pojawiają się czyraki i
wrzody, ciałem targa rozdzierający ból. Zawodzą nerwy, pojawiają się róŜne nerwowe tiki.
Wyimaginowane lęki niszczą umysł i czasami prowadzą do obłędu. Często teŜ przychodzi
śmierć – o wiele za wcześnie. Według pewnego specjalisty cytowanego w broszurze
Departamentu Skarbu Państwa, w porównaniu z osobami zdrowymi, narkomani umierają na
gruźlicę cztery razy częściej; na zapalenie płuc – dwa razy częściej; przedwczesna starość
dosięga ich pięć razy częściej; bronchit – cztery razy; wylew krwi do mózgu – trzy razy
częściej oraz ponad dwa razy częściej umierają z powodu wielu innych chorób. Taka męka
staje się udziałem narkomana; takie cierpienie jest udziałem chodzącego trupa.
Karl wiedział, co go czeka. Wcale go to jednak nie powstrzymało. Nie pomogło to teŜ
Krótkiemu. Krótki przyszedł do mnie z prośbą o pomoc i w trakcie naszych kontaktów
udzielił mi tragicznej lekcji.
Miał dziewiętnaście lat i był uzaleŜniony od heroiny. Brał narkotyki od piętnastego roku
Ŝycia. Jego dziewczyną była śliczna siedemnastolatka Tammy. Jej rodzice coś znaczyli w
świecie. Obracali się w kręgach nowojorskiego biznesu i tzw. wyŜszych sfer, chodzili teŜ do
kościoła, w którym ludziom z ich pozycją wypadało się pokazywać.
Krótki poprosił, Ŝebym wyrwał z tego Tammy. Zgodziłem się z nią spotkać. Kiedy razem
zapukaliśmy do drzwi ciemnego, zaszczurzonego pokoju w suterenie na tyłach czynszowego
domu na Brooklynie, ze środka dobiegł odgłos pospiesznego szurania. Staliśmy pod
drzwiami, a zniecierpliwiony Krótki mruczał coś pod nosem. Kiedy wreszcie drzwi się
otworzyły, stanęła w nich bardzo zaskoczona naszą niespodziewaną wizytą Tammy.
W kiepsko oświetlonym pokoju było oprócz niej dwóch młodzieńców. Mieli podwinięte
rękawy na lewej ręce. Na stole przed nimi leŜały „przybory” składające się z igły, zakrętki od
butelki („kuchenki”), szklanki wody i małej celofanowej paczuszki zawierającej biały proszek
– heroiny.
– A to co za jeden! – zapytała Tammy wskazując mnie ruchem głowy.
– On jest w porządku – powiedział Krótki. – To kaznodzieja. Zaprosiłem go.
– No to będzie musiał poczekać, jeśli chce ze mną gadać – Tammy odwróciła się do nas tyłem
i wróciła do procesu podgrzewania, który przerwaliśmy swoim wejściem. Krótki chyba czytał
w moich myślach, bo odwrócił się do mnie i bardzo cicho wyszeptał:
– Nie próbuj ich powstrzymać, pastorze. Jeśli zmarnujesz im działkę, to cię zabiją. Mówię
serio. Jeśli wyjdziesz, Ŝeby sprowadzić gliny, to zanim wrócisz juŜ nas tu nie będzie. Siedź
cicho. Sporo się dowiesz.
Więc siedziałem cicho i dowiedziałem się jak to jest być nastoletnim narkomanem.
W czasie tych przygotowań do zastrzyku, Krótki opowiedział mi o Tammy. Ona równieŜ
zaczęła brać heroinę w wieku piętnastu lat. Jej rodzice nie wiedzieli nic o podwójnym Ŝyciu,
jakie prowadziła, ani o spędzanych z męŜczyznami nocach. Wiedzieli tylko, Ŝe Tammy
wyniosła się z domu i mieszka w Village. Widywali ją w weekendy i chociaŜ byli nieco
zaszokowani jej swobodnym stylem Ŝycia, uznali, Ŝe kaŜda dziewczyna musi przejść okres
buntu. Zostawili ją w spokoju. W przypadku Tammy ten czas buntu polegał na pogłębiającym
się uzaleŜnieniu od heroiny i coraz większym prostytuowaniu się.
– Musi to robić, Ŝeby mieć na prochy – powiedział Krótki. – Jest dziewczyną na telefon. Ma
listę stałych klientów, większość z nich to biznesmeni z Madison Avenue z Ŝonami w
Westchester – tu Krótki zniŜył głos – ale wkurza mnie to, Ŝe ona tyle czasu spędza z
pedałami. Robi się z niej coraz większa lesbijka. To ją rajcuje.
107
Nie miałem serca pytać Krótkiego, jaka jest w tym wszystkim jego rola. Miał mniej niŜ pięć
stóp wzrostu i ciemne włosy. Tammy była szczupłą, wysoką blondynką. Nie poruszyłem tego
tematu. Krótki niecierpliwił się.
Nigdy juŜ nie zapomnę sceny, której się stałem następnie świadkiem. Przygotowanie działek
dobiegało końca. Teraz wszystkie nastolatki, łącznie z Krótkim, pchały się jeden przez
drugiego, Ŝeby wziąć szprycę przed pozostałymi. Pierwszeństwo dawano temu, kto czuł się
najgorzej, i Krótki nagle zaczął się trząść, wić z bólu i jęczeć. Pewnie po to, Ŝeby być
pierwszy. Czwórka nastolatków chciwym wzrokiem wpatrywała się w chłopaka, który z
celofanowej paczuszki wsypywał heroinę do nakrętki kuchenki. Nie zmarnował się ani pyłek.
– Szybciej – jęczeli mu prosto do ucha.
Trzęsącymi się rękami chłopak zapalił pod „kuchenką” dwie zapałki i zagotował zawartość.
Inny narkoman zdjął pasek i zacisnął go na ramieniu Krótkiego. Pozostali stawali się coraz
bardziej nerwowi. Stali w pełnej gotowości zaciskając zęby i pięści, Ŝeby nie wyrwać
naładowanej strzykawki z ręki Krótkiego. Łzy płynęły im po policzkach, klęli pod nosem i
zagryzali wargi. A potem, jeden po drugim wbijali sobie w Ŝyłę to upragnione ich szczęście.
Nigdy nie czułem się tak bliski piekła. Dzieciaki popadły w swego rodzaju euforię. Bardzo
długo słuchałem ich głupiej i bezładnej gadaniny. Krótki opowiedział mi o śnie, w którym stał
przed górą białej heroiny, napełnionych strzykawek i wiecznego ognia do podgrzewania
towaru. Dla niego to było właśnie niebo, miejsce, gdzie mógłby sobie wstrzykiwać w Ŝyły
całe góry śnieŜnobiałej heroiny.
– No i co, pastor? Wyciągniesz z tego Tammy? – zapytał, przypominając sobie w końcu, po
co mnie tu przyprowadził.
Powiedziałem mu, Ŝe na pewno chciałbym spróbować. I rzeczywiście próbowałem wtedy
porozmawiać z Tammy, ale spojrzała na mnie szklistym wzrokiem i powiedziała, Ŝebym się
wynosił do diabła. Była w niebie. Jej zdaniem po prostu nie wiedziałem, co to jest niebo.
Świetnie sobie poradzi bez jakiegoś rąbniętego kaznodziei.
Kiedy juŜ dostał swoją działkę, Krótki zaczął się zastanawiać, po co mnie właściwie tutaj
zaprosił. Kiedy powiedziałem mu, Ŝe nie mam na to Ŝadnego cudownego lekarstwa i Ŝe mogę
mu tylko obiecać pomoc, kiedy pójdzie na odwyk, spojrzał na mnie, podrapał się po głowie i
powiedział:
– To po coś tu w ogóle przylazł?
Przegrałem.
Przegrałem. Tak jak w przypadku Marii. Wyszedłem z mieszkania. Kiedy zjawiłem się tam
jeszcze raz, Ŝeby spróbować im pomóc, Tammy i Krótkiego juŜ nie było. Znikły wszystkie
ich przybory. Nikt nie wiedział, gdzie są. I nikogo to chyba nie obchodziło.
108
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 20
Straszliwej władzy, jaką narkotyki mają nad ludzkim ciałem nie sposób wyjaśnić biorąc pod
uwagę jedynie fizyczny aspekt tego zjawiska. Mój dziadek powiedziałby, Ŝe to diabeł trzyma
tych chłopców w swoich szponach i myślę, Ŝe miałby rację. Mówili o tym sami chłopcy, tylko
wyraŜali to trochę inaczej:
– Davie – słyszałem raz po raz – kiedy wpadniesz w nałóg, masz do czynienia z dwoma
uzaleŜnieniami: uzaleŜnieniem ciała i uzaleŜnieniem umysłu. UzaleŜnienie ciała nie jest aŜ
takim problemem – po prostu trzy dni spędzisz w prawdziwym piekle, potem przez miesiąc
będziesz znosił trochę mniejsze tortury i w końcu jesteś wolny.
Ale uzaleŜnienie umysłu, David… to coś okropnego! Jest w tobie coś takiego, co kaŜe ci
wracać. Coś, jakby duch, który ci to podszeptuje. RóŜnie nazywamy tego faceta: jest albo
małpą, która ci siedzi na plecach, albo sępem w Ŝyłach.
Nie moŜna się go pozbyć, Davie. Ale jesteś pastorem. MoŜe ten Duch Święty, o którym
mówisz, moŜe On coś moŜe na to poradzić?
Nie wiem czemu tyle czasu zajęło mi uświadomienie sobie, Ŝe właśnie w tę stronę
powinniśmy pójść. Uświadamiałem to sobie stopniowo, zaczynając od poraŜki, a kończąc na
wspaniałym odkryciu.
PoraŜka to chłopak o imieniu Joe. Nigdy nie zapomnę tych czterech bolesnych dni, które z
nim spędziłem, próbując mu pomóc przetrzymać bolesny odwyk.
Joe był bardzo sympatycznym facetem. Wysoki, o jasnych włosach, był niegdyś w szkole
niezłym sportowcem. Wpadł w nałóg inaczej niŜ większość narkomanów.
– Wydaje mi się, Ŝe te środki przeciwbólowe były rzeczywiście konieczne – powiedział mi
Joe w moim biurze w Ośrodku. – Wiem, Ŝe kiedy ich rzeczywiście potrzebowałem, byłem
zadowolony z ulgi, jaką przynosiły. Ale widzi pan, co się ze mną stało? Nie mogę się od tego
uwolnić.
Joe opowiedział mi wszystko od początku do końca. Pracował kiedyś w przedsiębiorstwie
węglowym. Któregoś dnia poślizgnął się i spadł z pochylni. Wskutek wypadku trafił na wiele
miesięcy do szpitala i przez większość tego czasu cierpiał okropne bóle. śeby ulŜyć jego
cierpieniom, lekarz przepisał mu narkotyk. Zanim Joe opuścił szpital, był juŜ uzaleŜniony.
– Nie mogłem juŜ dostawać tego lekarstwa – mówił – ale odkryłem, Ŝe jest taki syrop na
kaszel, który ma w sobie narkotyk i zacząłem chodzić po całym mieście kupując go, gdzie się
dało. Za kaŜdym razem musiałem wybierać inną aptekę i podawać fałszywe nazwisko, ale nie
miałem Ŝadnego problemu z kupieniem tego, co chciałem. Wchodziłem do najbliŜszej toalety
i jednym haustem wypijałem całą ośmiouncjową butelkę.
Po jakimś czasie nie mogło to juŜ zaspokoić jego rosnącego głodu narkotyku. Wiedział, Ŝe
niektórzy z jego byłych kumpli ze szkoły brali heroinę i nawiązał z nimi kontakt. Od tego
momentu wszystko potoczyło się klasycznie. Najpierw wąchał, potem zaczął wstrzykiwać
sobie podskórnie, wreszcie doŜylnie. Kiedy zjawił się u nas, brał heroinę od ośmiu miesięcy.
Był juŜ głęboko uzaleŜniony.
– Czy mógłbyś zostać tu, w Ośrodku, na jakieś trzy, cztery dni? – zapytałem.
– Nigdzie indziej mnie nie chcą.
– MoŜesz mieszkać na górze z personelem.
109
Joe wzruszył ramionami.
– Wiesz, Ŝe to nie będzie łatwe. Będziesz musiał przejść odwyk.
Joe znowu wzruszył ramionami.
Odwyk – natychmiastowe odstawienie narkotyku – to metoda zwykle uŜywana w
więzieniach, Ŝeby odzwyczaić chłopaka od brania. Zastosowaliśmy ją częściowo dlatego, Ŝe
nie mieliśmy wyboru: nie mogliśmy podać leków, które zwykle w takich przypadkach podaje
się w szpitalach. Woleliśmy teŜ odwyk, bo miał swoje zalety. Jest znacznie krótszy: trzy dni
zamiast trzech tygodni. Ból jest większy, ale szybciej się kończy.
Przyjęliśmy więc Joego do Ośrodka i umieściliśmy go w pokoju na górze, razem z
pracownikami płci męskiej. JakiŜ byłem wtedy zadowolony, Ŝe mieszka z nami równieŜ
dyplomowana pielęgniarka. Pokój Barbary Culver był pod pokojem Joego. Miała mieć na
niego oko przez cały czas jego pobytu u nas. Uprzedziliśmy teŜ lekarza, Ŝe moŜe nam być
potrzebny.
– Joe – powiedziałem, kiedy tylko ulokowaliśmy go w pokoju – od tej chwili zaczyna się
odwyk. Obiecuję, Ŝe ani przez chwilę nie będziesz sam. Jeśli nie będzie nas przy tobie
osobiście, będziemy z tobą w modlitwie.
Nie zamierzaliśmy odstawić po prostu chłopaka od narkotyków i zostawić go samotnie
cierpiącego. Przez całe cztery dni miała temu towarzyszyć intensywna modlitwa
wstawiennicza. Modlitwa miała być zanoszona przez całą dobę. Dzień i noc chłopcy i
dziewczęta mieli się o niego modlić w kaplicy. Inni mieli wtedy siedzieć przy nim na górze i
czytać mu Pismo.
Najpierw musieliśmy uwolnić Joego od lęku przed bólem. Natychmiastowe odstawienie
narkotyku juŜ samo w sobie jest wystarczająco nieprzyjemne, bez dodatkowej zawady w
postaci przeświadczenia, Ŝe czeka go piekło. Zapytałem Joego skąd wie, Ŝe odwyk będzie taki
cięŜki do zniesienia.
– No…wiesz…wszyscy to mówią…
– No właśnie. Wszyscy mówią, Ŝe to bardzo trudne, więc pocisz się na samą myśl o tym, co
cię czeka. PrzecieŜ właściwie nie musi tak być.
I opowiedziałem Joemu o pewnym znanym mi chłopaku, który palił marihuanę i brał heroinę,
a został z tego uwolniony w jednej chwili, bez Ŝadnych reakcji towarzyszących zwykle
odwykowi. Przyznałem, Ŝe to się zdarza rzadko i Joe powinien być przygotowany na trudne
chwile. Jednak po co to jeszcze pogarszać? Namęczyliśmy się sporo, Ŝeby pomóc Joemu
oddzielić prawdziwe objawy od objawów mających swe źródło w psychice, biorących się ze
zwyczajnego lęku.
Potem nauczyliśmy go Psalmu 31.
To wspaniały psalm. Nazywamy go „Pieśnią narkomana”. Zwłaszcza pewne jego wersety
pasują jak ulał do ich sytuacji:
Uwolnij mnie z sieci zastawionej na mnie,
bo Ty jesteś moją ucieczką.
Zmiłuj się, Panie, nade mną, bo jestem uciśniony.
Ze zgryzoty osłabły moje oczy, moja dusza i wnętrzności,
Bo Ŝycie moje w bólu upływa, a lata moje na ciągłym wzdychaniach.
Moje winy pozbawiły mnie siły i moje kości osłabły.
Stałem się pośmiewiskiem dla wszystkich mych wrogów,
A jeszcze bardziej dla moich sąsiadów, postrachem dla moich znajomych.
Ktokolwiek widzi mnie na ulicy – uciekają.
Jestem zapomniany jak zmarły, jestem jak rozbite naczynie.
110
Kiedy juŜ rzeczywiście zaczął się odwyk i cały związany z tym ból, Joe pozostawał w swoim
pokoju. Barbara regularnie do niego zaglądała. Po prostu nie cierpiałem wchodzenia do tego
pokoju. Joe leŜał na łóŜku trzymając się za brzuch, bo raz po raz chwytały go skurcze. Całe
jego ciało było jasnoczerwonego koloru. Pot ciekł z niego struŜkami, tak Ŝe całe łóŜko,
łącznie z materacem, było mokre. Krzyczał z bólu i bił się rękami po głowie. Najpierw chciał
wody, potem nią wymiotował. Błagał, Ŝebym mu pomógł, a ja mogłem tylko trzymać go za
rękę i obiecywać, Ŝe będziemy się nim opiekować.
Na noc stawialiśmy przy jego łóŜku magnetofon i puszczaliśmy mu nagrania ze Słowem
BoŜym. Na czas tej próby przeniosłem się do Ośrodka. Często w środku nocy cichutko
zaglądałem do kaplicy, Ŝeby się upewnić, Ŝe ktoś tam jest, a potem szedłem na górę
sprawdzić jak się czuje Joe. Z magnetofonu cicho płynęły czytane fragmenty Biblii, a nasz
podopieczny cicho przewracał się na łóŜku w niespokojnym śnie. Podczas tych trzech dni i
nocy jego męki nie zelŜały ani na chwilę. AŜ strach było na to patrzeć.
Nagle czwartego dnia Joe poczuł się duŜo lepiej.
Chodził po całym Ośrodku blado się uśmiechając i mówił, Ŝe być moŜe najgorsze ma juŜ za
sobą. Wszyscy cieszyliśmy się razem z nim. Kiedy powiedział, Ŝe chciałby pójść do domu
zobaczyć się z rodzicami, trochę się wahałem, ale nie mogliśmy go zatrzymywać.
I tak, z uśmiechem na ustach i wyrazami wdzięczności, Joe wyszedł frontowymi drzwiami
Ośrodka i ruszył ulicą Clinton Avenue.
Nadszedł czas, kiedy powinien był juŜ wrócić, a tu Joego ani śladu.
Następnego ranka dowiedzieliśmy się, Ŝe został aresztowany za napad i posiadanie
narkotyków.
Ponieśliśmy poraŜkę.
– W czym tkwił błąd? – pytałem w czasie spotkania naszego personelu. – Chłopak przeszedł
przez najgorsze. Przetrzymał te trzy najtrudniejsze dni. Miał juŜ za sobą ogromne osiągnięcie,
którego warto było bronić. I wszystko to odrzucił.
– MoŜe warto porozmawiać o tym z chłopcami, którzy wychodzą z tego zwycięsko? –
powiedział Howard Culver. – MoŜe w ten sposób znajdziemy odpowiedź.
Było kilku takich chłopców, z którymi postanowiłem porozmawiać. Dzwoniłem do nich
kolejno i słuchałem opowieści o ich wyzwoleniu z nałogu. Wszyscy powiedzieli mi to samo.
Rozmawiałem z Nickym, który zaŜywał barbituraty i palił marihuanę. Zapytałem go, kiedy
poczuł, Ŝe odniósł zwycięstwo nad starym sposobem Ŝycia. Powiedział, Ŝe w czasie swojego
nawrócenia doświadczył czegoś wspaniałego – wtedy poznał BoŜą miłość. Ale dopiero
później doznał całkowitego zwycięstwa.
– A kiedy to się stało, Nicky?
– Kiedy zostałem ochrzczony w Duchu Świętym.
Zadzwoniłem do Davida i zapytałem go o to samo. Kiedy odczuł, Ŝe juŜ nad sobą panuje?
– Nie mam wątpliwości – powiedział. – Wtedy, kiedy zostałem ochrzczony w Duchu
Świętym.
Raz po raz odpowiadano mi w ten sam sposób. Wprost trudno opisać jaki byłem tym
podekscytowany. Coraz wyraźniejsza stawała się dla mnie pewna reguła. Czułem, Ŝe jestem o
krok od odkrycia czegoś wspaniałego.
111
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 21
Co to jest chrzest w Duchu Świętym?
Wkrótce po tym, jak zaczęliśmy się interesować tym, w jaki sposób Duch Święty pomaga
chłopcom w zerwaniu z narkomanią, nasz Ośrodek odwiedził pewien jezuita. On równieŜ
chciał się dowiedzieć czegoś więcej na temat tego przeŜycia. Słyszał naszą młodzieŜ w czasie
którejś z ulicznych akcji i był pod takim wraŜeniem, Ŝe pragnął poznać ich tajemnicę.
Spędziliśmy w Ośrodku z księdzem Garym jedno popołudnie, studiując wraz z nim znaczenie
tego chrztu dla Ŝycia chrześcijanina. Najpierw pokazaliśmy mu fragmenty odnoszące się do
tego przeŜycia w rzymskokatolickim przekładzie Biblii.
– Chrzest w Duchu Świętym nie jest przeŜyciem zarezerwowanym dla jednego wyznania –
powiedziałem. – Pracują z nami członkowie Kościoła Episkopalnego, luteranie, baptyści i
metodyści, i wszyscy oni zostali napełnieni Duchem Świętym.
Powiedzieliśmy księdzu Gary’emu, Ŝe chrzest w Duchu Świętym jest duchowym przeŜyciem,
które przede wszystkim obdarza mocą. „Ale gdy Duch Święty zstąpi na was, weźmiecie Jego
moc” – powiedział Jezus, kiedy po zmartwychwstaniu ukazał się swoim apostołom.
Siedzieliśmy wraz z księdzem Garym w moim gabinecie, pochyleni nad Biblią.
– Po raz pierwszy przeŜycie to wspomniane jest zaraz na początku Ewangelii. Jak pan
pamięta, śydzi zastanawiali się nad tym, czy Jan Chrzciciel jest Mesjaszem. Jednak Jan
powiedział im: „Idzie za mną potęŜniejszy ode mnie, przed którym nie jestem godny schylić
się i rozwiązać rzemyk Jego sandałów. Ja ochrzciłem was wodą, On zaś będzie was chrzcił
Duchem Świętym” (Ewangelia Marka 1,7-8).
Tak więc od zarania chrześcijaństwa chrzest w Duchu Świętym ma znaczenie szczególne,
wyznacza róŜnicę między słuŜbą zwykłych ludzi, bez względu na to, jak sobie dzielnie i
skutecznie z nią radzą, a misją Chrystusa: to Jezus miał chrzcić swoich naśladowców Duchem
Świętym. W czasie swoich ostatnich godzin na ziemi Jezus duŜo mówił swoim uczniom o
Duchu Świętym, który miał zstąpić po Jego śmierci, by im towarzyszyć, pocieszać ich,
prowadzić i udzielać mocy, która pozwoli im wypełniać Jego misję.
Potem Jezus ukazał się im po ukrzyŜowaniu i nakazał, Ŝeby nie opuszczali Jerozolimy:
„oczekujcie obietnicy Ojca, o której usłyszeliście ode Mnie; Jan chrzcił wodą, ale wy wkrótce
zostaniecie ochrzczeni Duchem Świętym. (…) Ale gdy Duch Święty zstąpi na was,
weźmiecie Jego moc” (Dz 1,4–8).
Następnie otworzyliśmy drugi rozdział Dziejów Apostolskich.
– Zaraz potem – przypomniałem księdzu Garemu – wszyscy uczniowie zebrali się w
Jerozolimie, Ŝeby obchodzić Pięćdziesiątnicę. „Kiedy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy,
znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle powstał z nieba szum, jakby
wiejącego silnego wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im teŜ
języki jakby z ognia, które się rozdzieliły i na kaŜdym z nich spoczął jeden. Wszyscy zostali
napełnieni Duchem Świętym i zaczęli mówić innymi językami, tak jak im Duch pozwalał
mówić” (Dz 2,1–4).
– To od tych wydarzeń w Zielone Święta biorą swoją nazwę zielonoświątkowcy. Chrzest w
Duchu Świętym, zapowiadany przez Jana, obiecany przez Ojca i przeŜyty w dzień
112
Pięćdziesiątnicy, ma dla nas naprawdę wielką wagę. Na pewno zauwaŜył ksiądz, Ŝe to
przeŜycie spowodowało w apostołach ogromną zmianę. Przedtem byli nieśmiałymi i
bezradnymi ludźmi. Potem jednak dana im była moc, o której mówił Chrystus. Uzdrawiali
chorych, wypędzali demony, wzbudzali umarłych. Ci sami ludzie, którzy po Jego
ukrzyŜowaniu się ukryli, po tym przeŜyciu śmiało nieśli swe przesłanie wrogiemu im światu.
Potem opowiedziałem księdzu Gary’emu o fali potęŜnych przebudzeń, która przeszła przez
Stany Zjednoczone, Kanadę, Anglię i Południową Amerykę w początkach dwudziestego
wieku. Głównym punktem tego przebudzenia była nauka, Ŝe moc udzielona Kościołowi w
dzień Pięćdziesiątnicy została w znacznej części zaprzepaszczona, ale moŜe zostać
przywrócona przez chrzest w Duchu Świętym.
– Księga Dziejów Apostolskich opisuje pięć przypadków tego przeŜycia – powiedziałem – i
pierwsi zielonoświątkowcy zwrócili uwagę na to, Ŝe w czterech z tych pięciu przypadków,
ludzie którzy zostali ochrzczeni w Duchu Świętym „mówili innymi językami”.
Ksiądz Gary chciał wiedzieć, jak to jest mówić innymi językami.
– To zupełnie tak, jakby się mówiło w obcym języku. W języku, którego się nie rozumie.
Kolejno wskazywałem księdzu Gary’emu miejsca w Biblii, gdzie chrztowi w Duchu Świętym
towarzyszy mówienie językami. Językami mówili uczniowie w dzień Zielonych Świąt,
Duchem Świętym został napełniony Saul po swym nawróceniu na drodze do Damaszku i
później pisze: „Dziękuję Bogu, Ŝe mówię językami więcej od was wszystkich” (1 Kor 14,18).
W Duchu Świętym zostali ochrzczeni domownicy Korneliusza i zaczęto tam mówić
językami; podobnie i świeŜo nawróceni chrześcijanie w Efezie zostali ochrzczeni w Duchu
Świętym i zaczęli mówić językami.
– Nawet w trzecim opisanym przypadku chrztu w Duchu, w Samarii, Szymon CzarnoksięŜnik
zobaczył coś tak nadzwyczajnego, Ŝe sam zapragnął takiej mocy i proponował za nią
pieniądze, Ŝeby „ten, na kogo nałoŜę ręce, otrzymał Ducha Świętego” (Dz 8,19). Czy nie
wydaje się więc logiczne, Ŝe musiał być świadkiem mówienia językami?
– Jeśli miało to miejsce w przypadku pozostałych chrztów, to powinno tak być i tym razem.
Kiedy sam tego doświadczyłeś?
– W naszej rodzinie jest to tradycja sięgająca trzech pokoleń.
Potem przez jakiś czas rozmawialiśmy o moim wspaniałym, pełnym ognia dziadku. Wieść o
tym przeŜyciu dotarła do niego po raz pierwszy w roku 1925. Występował przeciwko niemu
w swoich kazaniach przy kaŜdej nadarzającej się okazji.
– Jednak któregoś dnia – opowiadałem – kiedy stał za kazalnicą i krytykował nauki
zielonoświątkowców, sam zaczął nagle drŜeć, co zdarza się często, kiedy ta moc spłynie na
człowieka po raz pierwszy. To co się wtedy czuje, przypomina trochę poraŜenie prądem,
tylko Ŝe nie jest ani trochę nieprzyjemne. W kaŜdym razie dziadek, kiedy mu się to
przytrafiło, sam był najbardziej tym zaskoczony. Oto otrzymał chrzest w Duchu Świętym i
zaczął mówić językami. Od tego dnia głosił o chrzcie w Duchu Świętym wszędzie i zawsze,
bo osobiście doświadczył mocy, jaką niesie ze sobą to przeŜycie. Mój ojciec doświadczył go,
kiedy miał lat dwadzieścia pięć, ja zaś kiedy miałem zaledwie trzynaście. Wszyscy
przedstawiciele tych trzech pokoleń do dziś to głoszą.
Ksiądz Gary chciał wiedzieć, co się w takim momencie przeŜywa.
– Proszę o to spytać naszą młodzieŜ – powiedziałem. Zaprosiliśmy go, by zjadł z nami lunch
i, przy kurczaku z sałatką, kilku młodych ludzi opowiedziało mu jak to było z nimi.
Najpierw słuchał dwunastolatki imieniem Neda. Znaleźliśmy ją włóczącą się bez celu na
Coney Island. Linda Meisner dowiedziała się od niej, Ŝe poprzez seks i naduŜywanie alkoholu
wyraŜa swój bunt wobec rodziców.
Kiedyś duŜo piłam – mówiła teraz – i szalałam z kaŜdym chłopakiem, który tylko na mnie
znacząco spojrzał. Nienawidziłam moich rodziców, zwłaszcza matki. Linda przyprowadziła
mnie do Ośrodka. Usiadłam w kaplicy i słuchałam jak inni mówią o tym, Ŝe Jezus pomaga im
113
wtedy, kiedy przychodzi pokusa. Nie mogłam sobie z samą sobą poradzić; na przykład kiedy
przespałam się z chłopakiem, czułam do siebie obrzydzenie, ale ci narkomani teŜ mieli swoje
problemy, i to gorsze od moich. „Nadal odczuwamy pokusy – mówili – ale teraz od razu
idziemy do kaplicy i się modlimy”. Kiedy się modlili, robili to w jakimś innym języku, ale
wyglądali przy tym na szczęśliwych i pewnych siebie. A kiedy wstawali z kolan, pokusa
odchodziła.
Więc zachęcili mnie i ja zapragnęłam tego samego. Któregoś dnia poszłam do kaplicy, Ŝeby
się pomodlić w samotności. Powiedziałam Bogu o wszystkich moich problemach i
poprosiłam Go, Ŝeby wszedł w moje Ŝycie, tak jak przyszedł do tych narkomanów. Jezus
wszedł wtedy do mojego serca jak oślepiające światło. Coś opanowało mój język. Czułam się
jakbym siedziała nad rzeką, która przepływając przeze mnie i bulgocząc wypływa w postaci
melodyjnego języka. Dopiero potem jeden z pracowników Ośrodka pokazał mi w Księdze
Dziejów Apostolskich, o co chodzi. To było najpiękniejsze przeŜycie w moim Ŝyciu.
Ksiądz Gary siedział i słuchał od czasu do czasu kiwając głową i potakując.
Następny chłopiec zrobił na nim szczególne wraŜenie.
– Po pierwsze – powiedział John – wiem, Ŝe to było autentyczne. A wie pan skąd? Bo potem
Jezus Chrystus jakby wyszedł prosto z Biblii. Stał się Ŝywą osobą, która chce być przy mnie i
pomóc mi przetrwać wszystkie kłopoty.
– Tak – powiedział ksiądz Gary – to wspaniałe.
– Mnie – powiedział chłopak o imieniu Joseph – pomógł zerwać z narkotykami. ZaŜywałem
pigułki i paliłem marihuanę, zaczynałem teŜ wstrzykiwać sobie podskórnie heroinę. Byłem
juŜ uzaleŜniony psychicznie i po prostu musiałem to robić. Kiedy usłyszałem o Jezusie, byłem
zaszokowany tym, Ŝe On kocha ludzi pomimo ich grzechów. Byłem bardzo poruszony, kiedy
usłyszałem, Ŝe Jego obietnice to nie puste słowa i Ŝe rzeczywiście je wypełnia przychodząc do
nas przez chrzest w Duchu Świętym. Powiedzieli mi, Ŝe Duch Święty nazwany jest
Pocieszycielem. Dla mnie pocieszeniem była butelka wina i pół tuzina pigułek, ale ci ludzie
mówili o pocieszeniu, które przychodzi z nieba i sprawia, Ŝe mogę czuć się czysty.
Więc zapragnąłem tego, tak jak Neda. W kaplicy – spojrzał w stronę drzwi prowadzących do
kaplicy – zawołałem do Boga o pomoc i wtedy właśnie do mnie przyszedł. Opanował mój
język i wargi, i zacząłem mówić w nowym języku. Najpierw sądziłem, Ŝe wariuję, ale nagle
pomyślałem, Ŝe to niemoŜliwe, bo działo się we mnie coś więcej. JuŜ nie czułem się samotny.
Nie potrzebowałem juŜ narkotyków. Kochałem wszystkich ludzi. Po raz pierwszy w moim
Ŝyciu poczułem się czysty.
I tak kolejno opowiadali, co przeŜyli, i kaŜdy chciał się podzielić tym, czego doświadczył.
Trzeba było ustalać kolejność, w jakiej mieli to robić. Kiedy ksiądz Gary godzinę później
wychodził, nadal powtarzał sobie: „tak, tak”. Powiedział, Ŝe chce o tym porozmawiać z
niektórymi swoimi znajomymi na Uniwersytecie Fordham. Szkoda, Ŝe nie mógł zostać trochę
dłuŜej, bo tego samego wieczoru kolejny chłopiec przeŜył chrzest w Duchu Świętym, więc
mógłby być naocznym świadkiem tego przeŜycia.
Był to Roberto. Miał szesnaście lat i od wielu lat brał heroinę, a wcześniej palił marihuanę.
Cztery razy był w więzieniu, raz za zranienie noŜem w ulicznej walce członka innego gangu.
Tamten przeŜył, ale Roberto bał się o samego siebie, Ŝe któregoś dnia mógłby kogoś zabić. W
przeciwieństwie do wielu chłopców, którzy przychodzili do Ośrodka, Roberto miał rodziców,
którzy go wspierali. Próbowali mu pomóc na wszelkie sposoby, ale Roberto staczał się coraz
bardziej.
Tamtego popołudnia spotkałem Roberta w kaplicy. Z tego jak się wiercił i nie mógł sobie
znaleźć miejsca domyśliłem się, Ŝe niedługo nie wytrzyma i będzie musiał wziąć.
– Mam kłopoty, Davie – powiedział splatając i rozplatając palce. Kiedy narkoman mówi, Ŝe
ma kłopoty, to znaczy, Ŝe musi skądś wziąć i wstrzyknąć sobie działkę narkotyku – i to
szybko.
114
Znowu więc zacząłem mu mówić o chrzcie w Duchu Świętym.
– Nicky będzie o tym dzisiaj mówił na wieczornym naboŜeństwie. Przyjdź i pozwól, Ŝeby
zstąpił na ciebie Duch Święty.
– No, nie wiem, Davie. Muszę złapać trochę świeŜego powietrza. Nie najlepiej się czuję.
Musiałem pozwolić mu odejść i szczerze mówiąc nie sądziłem, Ŝe go jeszcze zobaczę. Jednak
kiedy przyjechałem wieczorem, był juŜ w kaplicy. Po tym jak się męczył widziałem, Ŝe dziś
jakoś przeŜył bez działki. Usiadłem przy nim i uwaŜnie go obserwowałem, kiedy kilku z
naszych podopiecznych, byłych członków gangów i narkomanów, kolejno wstawało i w dość
prostych słowach opowiadało o wspaniałościach, których doświadczyli. Nicky powiedział w
kazaniu o tym, Ŝe kaŜdy narkoman potrzebuje chrztu w Duchu Świętym.
– Jeśli pragniesz tej mocy w swoim Ŝyciu… jeśli jesteś uzaleŜniony od igły i naprawdę chcesz
się zmienić, to posłuchaj: potrzebujesz Ducha Świętego. A kiedy Go przyjmiesz, otrzymasz
równieŜ szczególne dary, które dadzą ci oparcie. Opowiem ci teraz o nich. Jeśli masz kartkę
papieru i coś do pisania, moŜesz zapisać wersety biblijne, które o tym mówią.
Przede wszystkim masz moc. MoŜesz przeczytać o tym w Dziejach Apostolskich 1,8. „Ale
gdy Duch Święty zstąpi na was, weźmiecie Jego moc”.
Będziesz teŜ miał Pocieszyciela. Ewangelia wg Jana 14,26. Słowo pocieszyciel nie oznacza
kogoś, kto sprawi, Ŝe będziesz się dobrze czuł, oznacza kogoś, kto będzie przy tobie i doda ci
sił w trudnej sytuacji.
Będziesz teŜ miał ochronę. W Dziejach Apostolskich 16,6 moŜesz przeczytać o tym, jak Duch
Święty zabrania apostołom zrobić coś, co byłoby tragiczne w skutkach. Ciebie równieŜ będzie
tak prowadził.
A teraz coś waŜnego: nie będzie juŜ tobą rządziła cielesność – będziesz prowadził swoje Ŝycie
w zgodzie z wartościami duchowymi. Przeczytaj sobie o tym w Liście do Efezjan 2,3–6.
Będziesz miał Ŝycie. Teraz zmierzasz ku śmierci, ale z Duchem Świętym, jak mówi Drugi
List do Koryntian 3,5–6, będziesz miał nowe Ŝycie.
Będziesz Ŝył w Duchu Prawdy. Igła daje ci obietnicę, która się nigdy nie spełni. Szpryca nie
przynosi ulgi, tylko pogarsza sytuację. Ewangelia Jana 16,13 mówi, Ŝe będziesz miał Prawdę.
Będziesz miał przystęp do Ojca. Przeczytaj Efezjan 2,18. I jeszcze trzy rzeczy: będziesz miał
Nadzieję. Ilu z was teraz ją ma? Niewielu. Rzymian 15,13 mówi, Ŝe będziecie mieli nadzieję.
W Drugim Koryntian 3,17 znajdziecie sedno tego wszystkiego. Wy, właśnie wy, będziecie
mieli wolność!
A jak to się moŜe stać? Poprzez nagłe, dramatyczne, wszechogarniające przeŜycie.
Przeczytajcie o nim sami w Dziejach Apostolskich 10,44.
Na tym Nicky zakończył. ZniŜył głos i powiedział prawie szeptem:
– To wszystko czeka was w tym nowym Ŝyciu. Ale nie sądzę, Ŝebyście dzisiaj chcieli tylko o
tym czytać. Nie chcemy teŜ o tym mówić. Chcemy to zrobić!
Jeśli pragniesz tej zmiany, mocy, nadziei i wolności w swoim Ŝyciu, wstań i wyjdź naprzód.
PołoŜę ręce na twojej głowie, tak jak to robił apostoł Paweł, i doświadczysz tego samego,
czego doświadczali chrześcijanie w jego czasach. Otrzymasz Ducha Świętego!
Roberto spojrzał na mnie i zerwał się z miejsca. Moje serce teŜ podskoczyło z radości.
– Chcę tego wszystkiego, co Bóg ma dla mnie – powiedział. – Chcę przez to przejść i nigdy
nie wracać.
Roberto niemal wybiegł naprzód. Złapał Nicky’ego za rękę i połoŜył ją na swojej głowie.
Prawie natychmiast zaczęło się z nim dziać to samo, co z moim dziadkiem. Zaczął się trząść
jakby przepływał przez niego prąd. Upadł na kolana, a pozostali chłopcy stali wokół niego i
się modlili. Wyglądało to zupełnie tak, jakbym oglądał scenę wyjętą z Dziejów Apostolskich.
Nim upłynęły dwie minuty, z ust Roberto popłynęły słowa w nowym języku. Płynęły jak
115
strumień po suchej ziemi. Oczywiście wszyscy się bardzo cieszyli. Pozostali narkomani
skupili się wokół Nicky’ego i Roberto, i mówili:
– Uda mu się, wszystko będzie dobrze.
Nicky powtarzał:
– Dziękuję Ci, Panie. Dziękuję, Ŝe pomagasz tym chłopakom.
Potem podchwycili to pozostali.
– Dziękujemy Ci, Panie. Dziękujemy za to, Ŝe pomagasz tym chłopakom. Dziękujemy Ci.
Dziękujemy Ci, Panie.
116
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 22
Chrzest w Duchu Świętym nie zawsze przynosił chłopcu uwolnienie. Prawdę mówiąc skutek
był przeciwny: chwytał go w pułapkę.
Był to jednocześnie jeden z najbardziej zniechęcających i zachęcających rezultatów naszej
działalności. Najpierw spodziewaliśmy się, Ŝe chrzest za kaŜdym razem i trwale uwolni
chłopców ze zniewolenia heroiną.
Mieliśmy dobre powody po temu, Ŝeby taką mieć nadzieję. Kiedy tylko zaczęliśmy
podejrzewać, Ŝe istnieje związek między chrztem a moŜliwością uwolnienia chłopaka od
nałogu, staraliśmy się tym bardziej doprowadzać narkomanów do tego przeŜycia.
Najpierw przeprowadziliśmy ostroŜny eksperyment na chłopaku palącym marihuanę. Był to
Luis, jeden z naszych chłopców, który kiedyś palił to ziele uzaleŜniające raczej umysł niŜ
ciało. Otrzymał chrzest w Duchu Świętym i psychiczne uzaleŜnienie zniknęło całkowicie.
Zachęceni tym doświadczeniem przeszliśmy do trudniejszych zadań. Co na przykład z takim
chłopakiem jak Roberto, biorącym heroinę, która uzaleŜnia zarówno psychicznie jak i
fizycznie? Co się z nim teraz stanie? UwaŜnie obserwowaliśmy Roberta, Ŝeby natychmiast
dostrzec symptomy, jeśliby znów zaczął brać narkotyki, ale dzień w dzień przychodził do
Ośrodka z jaśniejącymi oczami i pełen wielkich nadziei.
– Wiesz, Dawidzie, myślę, Ŝe panuję nad tym. Mam narzędzie, którego mogę uŜywać. Będę
tu przychodził z innymi chłopakami, Ŝeby się modlić.
Raz za razem rezultat był ten sam. Harvey został do nas skierowany przez sąd. Od trzech lat
był głęboko uzaleŜniony od heroiny, ale po chrzcie powiedział, Ŝe odeszła od niego nawet
sama pokusa. Johnny brał heroinę od czterech lat i wyszedł z tego po chrzcie. Lefty
szprycował się od dwóch lat, a po chrzcie nie tylko przestał brać narkotyki, ale zdecydował
się nawet zaangaŜować w słuŜbę. Vincent brał heroinę przez dwa lata, do momentu chrztu,
kiedy tego zaniechał w jednej chwili. Ruben miał za sobą czteroletnie uzaleŜnienie. Kiedy
przyjął chrzest, otrzymał teŜ siłę, by z tym zerwać. Eddie zaczął brać heroinę kiedy miał
dwanaście lat. Piętnaście lat później nadal ją regularnie zaŜywał, co niemal doprowadziło go
do śmierci. Chrzest w Duchu Świętym uwolnił go z nałogu.
Tak byłem tym zafascynowany, Ŝe postanowiłem zapytać lekarzy specjalistów, jakie mamy
podstawy, by twierdzić, Ŝe to jest naprawdę skuteczne.
– śadnych – powiedziano mi szczerze – W Lexington uznaje się chłopaka za wyleczonego
dopiero wtedy, jeśli nie bierze przez pięć lat. Jak długo czyści są pana chłopcy?
– Niedługo.
– Zaledwie parę dni?
– Nie, raczej miesięcy. W kilku przypadkach – ponad rok.
– CóŜ, to zachęcające. Proszę opowiedzieć mi o tym coś więcej. Chciałbym się czegoś
dowiedzieć o tym pana chrzcie.
Pod koniec naszej rozmowy lekarz ostrzegł mnie, Ŝe narkomanowi właściwie nie moŜna
pomóc i Ŝe powinienem spodziewać się poraŜki.
– Najsmutniejsze jest to – powiedziano mi – Ŝe kiedy chłopak wraca do nałogu, zwykle
wpada w to głębiej niŜ wcześniej. Jeśli dotąd szprycował się dwa razy dziennie, dojdzie do
trzech. Jeśli trzy, to podskoczy do pięciu. Po poraŜce pogrąŜa się jeszcze szybciej.
117
I wtedy jednemu z chłopaków rzeczywiście powinęła się noga. Nawet po chrzcie w Duchu
Świętym. Nie nauczył się jeszcze tego, Ŝe dalsze Ŝycie w Duchu jest niezbędne tak samo, jak
przyjęcie Go.
Ralph palił marihuanę od dwóch lat, heroinę brał od trzech. Był bardzo pogrąŜony w nałogu.
Próbował z nim zerwać setki razy. Próbował zerwać z gangiem, w którym jego kumple
dawali w Ŝyłę razem z nim. Za kaŜdym razem ponosił klęskę. Pomyślał, Ŝe jest tylko jedno
wyjście: sam musi odebrać sobie Ŝycie, zanim którejś nocy, kiedy rozpaczliwie będzie
potrzebował działki, odbierze je komuś innemu. Pewnej nocy, dwa lata temu, Ralph wszedł
na dach. Stał przy jego krawędzi gotów skoczyć głową w dół. Czekał tylko aŜ chodnik
opustoszeje.
W tym momencie usłyszał śpiew.
Dochodził z jednej z naszych kaplic dla członków gangów, którzy zbierali się w budynku
znajdującym się dokładnie naprzeciwko tego, na którym stał Ralph. Podniósł głowę i
usłyszał: „Tam na wzgórzu stał stary szorstki krzyŜ…”.
Odsunął się od krawędzi. Dosłuchał pieśni do końca, zszedł po schodach na dół i przeszedł na
drugą stronę ulicy. Napis na zewnątrz zachęcał go, by wszedł do środka i posłuchał o tym, jak
na ulicach Brooklynu działa Bóg, pomagając chłopcom uzaleŜnionym od narkotyków i
związanym z gangami.
Wszedł tam. Od tej chwili stał się innym człowiekiem. Oddał Ŝycie Chrystusowi, potem
przeŜył chrzest w Duchu Świętym.
Bardzo się z tego cieszyliśmy i nadal się cieszymy. Nie tknął igły przez prawie rok. Opuścił
Nowy Jork i zamieszkał w Kalifornii. Przez cały ten czas był czysty. Potem wrócił i złoŜył
nam wizytę. Przez kilka dni wszystko było dobrze, ale zauwaŜyłem, Ŝe kiedy tylko wraca na
stare śmieci, popada w przygnębienie. Dowiedziałem się, Ŝe jego starzy znajomi wyśmiewają
się z niego, bo rzucił nałóg. Znowu przyszła pokusa. Staraliśmy się utrzymywać z nim bliski
kontakt, ale Ralph nas unikał.
Potem powinęła mu się noga. Zdobył działkę i poszedł do swojego pokoju, Ŝeby wbić sobie
igłę w Ŝyłę.
Przed przeŜyciem chrztu w Duchu Świętym Ralph pięć razy próbował zerwać z nałogiem. Za
kaŜdym razem kiedy ponosił poraŜkę czuł do siebie takie obrzydzenie, Ŝe zaczynał brać
jeszcze więcej niŜ poprzednio. Teraz, kiedy nie brał juŜ od ponad roku, znów wziął szprycę.
Jednak tym razem zdarzyło się coś dziwnego. Zastrzyk nie zadziałał tak jak zwykle.
Następnego dnia Ralph przyszedł cichaczem do Ośrodka i chciał się ze mną widzieć. Kiedy
wszedł do biura i zamknął drzwi, domyśliłem się, Ŝe znowu się szprycował.
– Wiesz, zdarzyło się coś dziwnego – powiedział, kiedy juŜ zebrał się na odwagę, Ŝeby o tym
opowiedzieć. – Kiedy juŜ wstrzyknąłem heroinę, było tak, jakbym w ogóle tego nie zrobił.
Nigdy wcześniej się tak nie czułem. Za to poczułem coś innego. Poczułem nagłą potrzebę,
Ŝeby pobiec do najbliŜszego kościoła i się pomodlić. I to właśnie zrobiłem. Davie, tym razem
mi wybaczono i nie czułem do siebie takiego obrzydzenia jak wcześniej. Zamiast znaleźć się
w kompletnym dole, nie czułem juŜ po prostu pokusy.
Kiedy wypowiadał następne słowa, jego oczy jaśniały:
– Wiesz, co myślę? Dobra, myślę, Ŝe zostałem schwytany w pułapkę. Ale nie przez heroinę.
To Duch Święty mnie schwytał. Jest we mnie i nie pozwoli mi uciec.
Ralph wrócił do nas upokorzony i w pełni świadomy tego, Ŝe dzięki temu chrztowi naleŜy do
Chrystusa w sposób szczególny. Nie moŜe od niego uciec nawet gdyby chciał. Tak samo było
w przypadku Roberta (innego Roberta, który był narkomanem przez piętnaście lat), któremu
zdarzyła się chwila słabości, ale wtedy sam stwierdził, Ŝe nie jest w stanie do tego wrócić.
Podobnie teŜ niejaki Sonny. Po tym jak raz powinęła mu się noga, wrócił z takim zapałem i
przekonaniem, Ŝe chce iść teraz do szkoły biblijnej.
118
Jaki więc z tego wniosek?
Na pewno nie moŜemy twierdzić, Ŝe jesteśmy w posiadaniu magicznego środka skutecznego
w przypadku narkomanii. Diabeł, który kryje się w igle ma tak ogromną śmiercionośną siłę,
Ŝe podobne twierdzenie byłoby głupotą. MoŜemy mówić jedynie, Ŝe znaleźliśmy moc, która
moŜe zawładnąć chłopakiem potęŜniej niŜ narkotyki. Jednak ta moc to sam Duch Święty,
który, w przeciwieństwie do narkotyków, wpływa na Ŝycie naszych chłopców w dość dziwny
sposób: bierze ich w niewolę po to, Ŝeby ich wyzwolić.
Jeśli chodzi o to, co uwaŜamy za śmiały eksperyment, to nadal jesteśmy w powijakach.
Musimy się jeszcze wiele dowiedzieć o tym, czego to duchowe przeŜycie moŜe, a czego nie
moŜe dokonać w nieszczęśliwym Ŝyciu tych nastolatków. KaŜdego dnia dokonujemy nowych
odkryć. KaŜdego dnia uczymy się jak mamy działać, Ŝeby lepiej pomagać, i co robić, Ŝeby
procent trwałych wyleczeń był większy.
Chrystus obiecał między innymi, Ŝe Jego Duch wprowadzi nas we wszelką prawdę. Opierając
się na tej obietnicy spodziewamy się, Ŝe pewnego dnia On wskaŜe nam zasady, które będą
uŜyteczne nie tylko tutaj, przy Clinton Avenue, ale w całych Stanach Zjednoczonych,
gdziekolwiek samotność i rozpacz doprowadza chłopców i dziewczęta do szukania ucieczki
od problemów w strzykawce, brudnej igle i „kuchence” z zakrętki od butelki.
Któregoś dnia siedzieliśmy z Lindą w moim gabinecie rozmawiając o tym wszystkim i
zastanawiając się, do czego nas to zaprowadzi. Cały czas miałem jednak w pamięci imię,
którego nie wymieniało Ŝadne z nas: Maria.
– Jak myślisz, czy Maria przeŜyje kiedykolwiek chrzest w Duchu Świętym? – zapytałem
nagle. W oczach Lindy wyczytałem, Ŝe zastanawiała się nad tym samym. Oboje zgodziliśmy
się co do tego, Ŝe Maria ma naprawdę olbrzymi problem. Brała heroinę od lat. Ostatnim
razem, kiedy do nas przyszła, oboje z Lindą uznaliśmy, Ŝe niewiele juŜ zostało jej Ŝycia.
Nawet teraz widywałem czasami w snach te głęboko zapadnięte oczy, zaciśnięte pięści,
trzęsące się wargi.
Jednak oboje postanowiliśmy modlić się o to, by w jej Ŝyciu zdarzył się cud. Oboje
pielęgnowaliśmy w sobie marzenie o tym, Ŝeby ją dowieść do chrztu, tu, w Ośrodku. Jednak
miało się to stać inaczej. Pewnego dnia pod koniec lata zadzwonił telefon. To była Maria.
Dzwoniła z kaplicy pastora Orteza.
– Pastorze Wilkerson! – niemal krzyczała do słuchawki – Mam wspaniałą wiadomość!
Wczoraj wieczorem zostałam ochrzczona w Duchu Świętym!
Była tak podniecona, Ŝe ledwie mogła mówić, więc poprosiłem, Ŝeby podała słuchawkę
pastorowi Ortezowi. Kiedy mi to wszystko opisywał, wyobraŜałem sobie tę scenę: Maria
wchodzi do niegdyś prywatnego mieszkania wciśniętego między inne, takie w których często
odbywają się głośne imprezy; Maria przeciska się wśród innych ludzi latynoskiego
pochodzenia, Ŝeby znaleźć wolne miejsce; słucha kazania i słyszy wezwanie do wyjścia do
przodu; wychodzi naprzód. Niemal słyszałem jej głos, ochrypły głos, jakim rozmawiała z
nami ostatnio, teraz błagający Pana, by zamieszkał w niej Jego Duch.
Widziałem niemal jak pada na kolana i czuje, Ŝe jej serce wypełnia nadzieja, zupełnie jakby
ktoś połoŜył na nim swoje ciepłe ręce. A potem miły, melodyjny język, którego nie rozumie,
zaczyna płynąć z jej gardła – pieczęć i znak, Ŝe jej modlitwa została wysłuchana. Pastor Ortez
cały promieniał.
– Czekaliśmy na to wszyscy od bardzo dawna, prawda? – powiedział.
– Tak, to prawda. Mamy kolejne zwycięstwo.
Jednak gdzieś w głębi ducha czaiła się we mnie obawa. Wiedziałem, Ŝe Maria ma jedną
wielką słabość. Kiedy wpada w złość, wraca do igły. Wielu narkomanów działało według
tego samego schematu, ale u Marii widziałem to tak wiele razy. Czułem, Ŝe gdyby choć raz
119
udało się jej zwalczyć gniew, miałaby to za sobą. I niedługo później Maria przeszła wielką
próbę.
Któregoś dnia późnym wieczorem wysiadła z autobusu na Manhattanie, w pobliŜu terytorium
jej dawnego gangu. Ulica była pusta. Z cienia wyłoniły się trzy dziewczyny.
– Cześć, Maria.
Maria odwróciła się. Rozpoznała w dziewczynach członkinie swojego dawnego gangu.
Serdecznie się z nimi przywitała. Za ich plecami dostrzegła teŜ w ciemności sylwetkę
chłopaka.
– Słuchaj, Mario – powiedziała jedna z dziewczyn – słyszałyśmy, Ŝe juŜ nie ćpasz. Podobno
zrobiłaś się religijna.
– To prawda – odpowiedziała Maria.
– Patrz, jak to cudownie, co nie? Jeśli juŜ nie musisz wydawać tyle kasy na prochy, to pewnie
ci się nieźle powodzi. MoŜe poŜyczyłabyś starym znajomym dolca albo dwa?
Maria wiedziała na co poszłyby te pieniądze. Wiele razy siedziała z tymi właśnie
dziewczynami w ciemnym pokoju zaciskając pasek wokół ramienia i pakując sobie w Ŝyłę
strzykawkę pełną heroiny.
– Przykro mi – powiedziała – ale nie dam wam pieniędzy na to, na co chcecie je wydać.
Wiecie…
Nie spodziewała się ciosu. Któraś z dziewczyn z całej siły uderzyła ja pięścią w brzuch. Maria
zgięła się wpół. W pierwszej chwili instynktownie chciała oddać, a znana była w tej okolicy
jako bardzo groźny przeciwnik w walce. Jednak stała po prostu z opuszczonymi rękami. Tak
jak w dniu, kiedy przechodziła próbę na szefową gangu, bez oporu i bez słowa zniosła bicie.
Jak ogromna była jednak róŜnica między tamtym wydarzeniem a tym, co się działo teraz.
Tym razem Maria się modliła.
Modliła się teŜ wtedy, kiedy wbito jej w bok nóŜ. Jak równieŜ i wtedy, kiedy leŜała na ulicy
twarzą do ziemi, a trzy dziewczyny chwyciły jej torebkę i ze śmiechem uciekły.
Po chwili powoli wstała i opustoszałą ulicą jakoś dotarła do domu, gdzie Johnny pomógł jej
zdjąć zakrwawione ubranie. Razem obejrzeli ranę. NóŜ zostawił ślad w okolicy Ŝeber, rana
nie była jednak głęboka i Johnny nie sądził, Ŝeby była powaŜna.
Martwił się zaś o to, jak Maria zareaguje na to wydarzenie. Co z nią teraz będzie? Zbyt często
widział jak jego Ŝona, zaszedłszy juŜ wcale daleko na drodze do całkowitego wyzdrowienia,
kiedy coś ją zdenerwowało, wracała do prochów.
Jednak tamtej nocy, kiedy juŜ się wykąpała i zabandaŜowała ranę, Maria zasnęła spokojnie
jak dziecko.
Ta historia zrobiła na mnie ogromne wraŜenie. Maria złoŜyła nam wizytę w kilka dni po tym
pobiciu. Widać było jeszcze siniaki.
– Trochę mnie poturbowali, pastorze Wilkerson. Ale po prostu się modliłam i wszystko było
w porządku. Duch Święty był ze mną.
Spojrzałem na Lindę, która tak samo jak ja była zadziwiona tą zmianą.
– Tylko tyle chcieliśmy wiedzieć – powiedziałem na głos.
Kiedy widziałem Marię po raz ostatni, wyjeŜdŜała razem ze swoją rodziną do Puerto Rico.
Johnny stał dumnie przy jej boku. Trójka dzieci trzymała się nieśmiało jej świeŜo
wykrochmalonej spódnicy. Trzymały się swojej matki tak, jakby czuły, Ŝe wreszcie mogą jej
zaufać. ŚwieŜo umyte i ułoŜone włosy Marii lśniły w słońcu. Na nogach miała nowe buty, a
jej nogi (choć moŜe duchowny nie powinien tego zauwaŜać) były dokładnie wydepilowane.
Jej ręce (co jest moŜe odpowiedniejszym dla duchownego spostrzeŜeniem) były spokojne i
wdzięcznie opuszczone.
Maria powiedziała mi, Ŝe z całą swoją rodziną wyjeŜdŜa do Puerto Rico, gdzie oboje z
Johnnym będą mogli uczęszczać do hiszpańskojęzycznej szkoły mającej ich przygotować do
120
pełnoetatowej słuŜby w Kościele. Po ukończeniu szkolenia zamierzali wrócić do Nowego
Jorku, w nadziei, Ŝe będą mogli pracować w naszym Ośrodku.
Kiedy patrzyłem za znikającą mi z oczu rodziną, zdałem sobie sprawę, Ŝe powtarzam w kółko
słowa Jezusa: „Poznacie prawdę i prawda was wyzwoli”.
121
KrzyŜ i sztylet
Rozdział 23
Dla większości ludzi w Brooklynie ranek 28 sierpnia 1961 roku zapowiadał po prostu kolejny
piękny, gorący dzień lata. Jednak dla wszystkich nas w Ośrodku Teen Challenge był to dzień
ponury.
W południe mieliśmy wręczyć naszym wierzycielom potwierdzony czek mający pokryć drugą
ratę hipotecznego kredytu. Chodziło o kwotę piętnaście tysięcy dolarów.
– Ile pieniędzy mamy w banku? – zapytałem Paula DiLenę.
– Szkoda gadać.
– Ile?
– Czternaście dolarów.
Tak bardzo liczyłem na kolejny cud. Miałem jakąś zdumiewającą pewność, Ŝe nie stracimy
Ośrodka, tymczasem mijał właśnie termin, a pieniędzy nie było.
Minęło juŜ południe, a cud nadal się nie wydarzył.
Musiałem się powaŜnie zastanowić nad tym, skąd brało się to moje przeświadczenie o cudzie.
CzyŜbym tylko sam siebie zwodził? Czy zbyt wiele Ŝądałem od Boga, sam wystarczająco się
o to nie starając?
– Przynajmniej – powiedziałem do naszego prawnika, Juliusa Frieda – nie poddam się bez
walki. Czy mógłbyś spróbować załatwić przesunięcie terminu płatności?
Julius ślęczał nad wszystkimi dokumentami i umowami całe popołudnie, a kiedy skończył
swą pracę, oznajmił Ŝe udało mu się przesunąć termin.
– Zgodzili się zaczekać do dziesiątego września, Dawidzie – powiedział – Ale jeśli do tego
czasu nie otrzymają pieniędzy, rozpoczną starania o zajęcie hipoteki. Masz jakiś pomysł?
– Tak – powiedziałem. Twarz Juliusa się rozjaśniła, jednak zaraz mina zrzedła mu znowu, bo
się dowiedział, na czym mój pomysł polega. – Zamierzam się o to modlić – powiedziałem.
Julius był do tego przyzwyczajony, Ŝe w Ośrodku o wszystko się modliliśmy, ale w tamtej
chwili zamarzył mu się chyba nieco bardziej Ŝyciowy dyrektor.
Tamtego popołudnia waŜyłem się na coś zuchwałego. Zwołałem całą młodzieŜ: członków
gangów, narkomanów, studentów, personel i powiedziałem im, Ŝe Ośrodkowi nic nie grozi.
Zapanowała ogólna radość.
– Myślę, Ŝe powinniśmy pójść do kaplicy i podziękować za to Bogu – powiedziałem.
Tak teŜ zrobiliśmy. Poszliśmy do kaplicy, zamknęliśmy drzwi i zaczęliśmy wielbić Pana za
to, Ŝe ocalił ten dom, Ŝeby mógł mu słuŜyć. W końcu ktoś odwrócił się do mnie i zapytał:
– Słuchaj, Dawidzie, a skąd przyszły pieniądze?
– No, jeszcze nie przyszły.
Dwadzieścia pięć osób spojrzało na mnie z zaskoczeniem. Na dwudziestu pięciu twarzach
zamarł uśmiech.
– Jeszcze nie przyszły – ciągnąłem – ale przed dziesiątym września będziemy mieli te
pieniądze w kieszeni, jestem tego pewien. Przed tą datą będę mógł wam pokazać czek na
piętnaście tysięcy dolarów. Pomyślałem po prostu, Ŝe warto byłoby Bogu za to podziękować
juŜ teraz.
I zaraz wyszedłem.
122
Nadszedł pierwszy września. Potem drugi, trzeci, czwarty. Większość czasu spędzałem przy
telefonie, starając się znaleźć jakieś wyjście z tej sytuacji. Lato było dość udane. Według
naszych danych dwa i pół tysiąca młodych ludzi z całego miasta poznało prawdziwą Miłość –
oddało Ŝycie Chrystusowi. Setki chłopców i dziewcząt przewinęło się przez Ośrodek, zanim
mogli ruszyć dalej – do nowej pracy, mając nową perspektywę, nowe moŜliwości tworzenia.
Dwanaście osób przygotowywało się do słuŜby.
– A wszystko zaczęło się od tego obrazka w Lifie – powiedziałem do Gwen któregoś
wieczoru, kiedy rozmawialiśmy o tym, co nam się udało osiągnąć w minionym roku.
– Czy to nie dziwne, Ŝe w końcu nigdy nie udało ci się spotkać z tymi chłopakami z procesu?
– powiedziała Gwen.
To rzeczywiście było dziwne. Przez prawie cztery lata pisałem, dzwoniłem i pukałem do
wszystkich moŜliwych drzwi. Ale, z niezrozumiałych dla mnie przyczyn, nigdy nie dane mi
było zająć się tymi właśnie chłopakami, których tragedia sprowadziła mnie do Nowego Jorku.
Zarówno ich los jak i los Izraela (byłego szefa Mau Mau) nadal pozostawał w rękach
państwa. Być moŜe później, kiedy chłopcy wyjdą z więzienia, będę miał moŜliwość
powiedzieć im o tym, jak bardzo nadal obchodzi mnie ich przyszłość.
Był jednak chłopak, którego poznałem na samym początku moich wyjazdów do Nowego
Jorku i z którym nadal pozostawałem w bliskim kontakcie: Angelo Morales.
Pewnego ranka Angelo nas odwiedził. Razem wspominaliśmy tamten dzień, kiedy to
wpadliśmy na siebie na klatce schodowej, gdzie mieszkał ojciec Luisa Alvareza. Teraz
Angelo właśnie ukończył szkołę biblijną. On takŜe miał pracować ze mną w Ośrodku.
– Jeśli w ogóle będzie jeszcze istniał jakiś Ośrodek, Angelo – powiedziałem, wyjaśniając mu
naszą trudną sytuację finansową.
– Czy mogę jakoś pomóc? – zapytał Angelo.
– Tak. Idźcie wszyscy do kaplicy i módlcie się. W tym czasie, gdy wy będziecie się modlić,
my będziemy dzwonić.
Tak więc wszyscy członkowie naszego komitetu wydzwaniali do ludzi, którzy kiedykolwiek
wspierali w jakiś sposób Ośrodek. I pomoc napływała, ale do potrzebnej nam na dziesiątego
września sumy piętnastu tysięcy dolarów ciągle było bardzo daleko. Zadzwoniliśmy między
innymi do biura Clema Stone’a w Chicago. Rozmawiał z nim Harald Bredesen. Przyznał
otwarcie, Ŝe jest mu trochę niezręcznie. Clem i tak bardzo hojnie wspierał Ośrodek. Dbaliśmy
o to, Ŝeby zawsze był na bieŜąco informowany o naszej pracy, nie tylko wtedy, kiedy
potrzebowaliśmy pieniędzy; podejrzewam jednak, Ŝe wówczas, kiedy Clem usłyszał, Ŝe
dzwonią do niego z Ośrodka Teen Challenge, odruchowo złapał się za portfel.
W tym dniu, było to ósmego września, Harald rozmawiał z synem Clema. Była to długa
rozmowa. Harald opowiedział o pracy, którą wykonaliśmy dotychczas i podziękował rodzinie
Stone’ów za jej wkład. Potem, z ociąganiem, przeszedł wreszcie do sedna sprawy.
– Musimy mieć na pojutrze piętnaście tysięcy dolarów – powiedział i wyjaśnił przyczynę. –
Nie mam pojęcia, jakie jest w tej chwili wasze połoŜenie. I z całą pewnością nie proszę o
natychmiastowe podjęcie decyzji. Proszę jedynie, aby przedyskutował to pan z ojcem. Niech
mu pan przekaŜe wyrazy naszej wdzięczności za jego dotychczasową pomoc. No i będzie co
będzie.
Nadszedł dziesiąty września.
Przyniesiono poranną pocztę. Otwieraliśmy ją niecierpliwie. Były tam drobniaki przysłane
przez nastolatków.
– Dzięki Ci, Panie – powiedziałem. – Bez tych drobniaków nie dalibyśmy sobie rady.
I to było juŜ wszystko.
123
W kaplicy zaczęło się poranne naboŜeństwo. Zebrali się tam wszyscy; wszyscy się modlili i
śpiewali. Tu i ówdzie słychać było jak młodzi ludzie nadal dziękują Bogu za przysłanie nam
czeku na piętnaście tysięcy dolarów.
W środku naboŜeństwa poproszono mnie do drzwi.
Przyszła przesyłka specjalna. Spojrzałem na znaczek: Chicago w stanie Illinois.
Otworzyłem kopertę i w środku znalazłem potwierdzony czek opiewający dokładnie na
potrzebną nam kwotę piętnaście tysięcy dolarów.
Kiedy wróciłem z tym kawałkiem papieru do kaplicy, nie byłem w stanie mówić. Stanąłem
przed kominkiem, na którego gzymsie widniały snopy skoszonego zboŜa. Nie mogłem
wydobyć słowa, więc tylko podniosłem rękę na znak, Ŝeby się wszyscy uciszyli, a kiedy juŜ
umilkli, Paul DiLena podał czek najbliŜej mnie stojącemu chłopcu.
– Podaj to dalej, dobrze? – powiedział niemal szeptem.
Teraz ten zrealizowany juŜ, więc niewaŜny czek, Clem Stone przechowuje w Chicago, w
swoich dokumentach. Jest dowodem na cudowne BoŜe prowadzenie, które się dokonało
wśród młodzieŜy Nowego Jorku. Został poprawnie wystawiony i zrealizowany. Jednak jest to
coś więcej niŜ tylko czek. Jeśli mu się przyjrzeć uwaŜniej, moŜna zauwaŜyć, Ŝe jest
przybrudzony: właściwie jest dość sfatygowany. Wszak z rąk do rąk podawało go sobie
dwadzieścioro pięcioro młodych ludzi, którzy nauczyli się wierzyć. Być moŜe dałoby się teŜ
na nim znaleźć ślady łez. Łez wdzięczności Bogu, który czyni cuda w swój tajemniczy
sposób.
124
Epilog
Oczywiście nasza opowieść się na tym nie kończy.
KaŜdego dnia dopisywane są nowe rozdziały odmienionych losów młodzieŜy z Nowego
Jorku.
Jednak powstaje teŜ inna opowieść. Mówi ona o Chicago, nie o Nowym Jorku. Bowiem
działa juŜ w tym mieście całkiem nowy Ośrodek Teen Challenge. Ucząc się na błędach i
sukcesach swojego nowojorskiego pierwowzoru, Ośrodek w Chicago dynamicznie się
rozwija.
Podobnie jak ten w Nowym Jorku, juŜ w pierwszym roku swojej działalności będzie miał
budŜet blisko pięćdziesięciu tysięcy dolarów. I podobnie jak nasz dom, będzie działał przy
bieŜącym saldzie czternastu, piętnastu czy szesnastu dolarów. Kiedy leciałem do Chicago,
Ŝeby pomóc w rozruchu nowego Ośrodka, słyszałem nieomal Paula DiLenę: „Gdzie są
pieniądze, gdzie są księgi i kto tu rządzi?”
Tutaj rządzi Duch Święty.
I dopóki on pozostanie u steru, działalność będzie kwitła. Gdy tylko spróbujemy coś zrobić o
własnych siłach, poniesiemy klęskę.
Taka właśnie jest naczelna zasada działania naszego Ośrodka w Nowym Jorku; ona równieŜ
wyznacza kierunek Ośrodkowi w Chicago, jak równieŜ temu, który powstaje w Filadelfii, w
Bostonie, w Los Angeles i w Toronto.
Tutaj rządzi Duch Święty.
Powinniśmy wypisać to zdanie nad nadproŜu kaŜdego nowego domu, który stawiamy.
PoniewaŜ jednak moŜe się to wydawać tylko wytartym frazesem, lepiej będzie, jeśli
zapiszemy te słowa w naszym Ŝyciu. A takŜe w Ŝyciu tych wszystkich, do których dotrzemy,
których poruszymy i których zainspirujemy Duchem Ŝyjącego Boga.